بزرگترین معضل جامعه تئاتر کمبود بودجه است

به گزارش خبرنگار ایلنا، همزمان با سی و پنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر نمایشگاه « قابِ بازی» که به نمایش آثار برگزیده مسابقه عکس، پوستر و هویت بصری این دوره از جشنواره اختصاص دارد؛ افتتاح شد. اگرچه این نمایشگاه پوسترهای گرافیکی از تئاتر را به نمایش می‌گذارد اما آنچه که در طول سال از پوسترهای تئاتر در سطح شهر دیده می‌شود این است که متاسفانه این پوسترها نیز کم‌کم به رویه پوسترهای سینمایی را در پیش گرفته و استفاده از چهره هنرپیشه‌های معروف در آن باب شده است.

مهدی فاتحی طراح و گرافیست که اخیرا منتخبی از آثارش را در سال‌های ۸۵ تا ۹۵ در گالری ثالث به نمایش گذاشته بود؛ با بیان اینکه این روزها کمتر می‌توان از پوستر برای ارائه در یک نمایشگاه استفاده کرد، گفت: در گذشته و در دهه‌های سی و چهل طراح گرافیک پوستر را به صورت یک تابلوی نقاشی آماده می‌کرد و با یک اثر هنری کامل مواجه بودیم چراکه تکنیک اجرایی یک طراح گرافیک خیلی متفاوت از تکنیک اجرایی  یک نقاش یا مجسمه‌ساز نبود و طراح برای یک پوستر یک حجمی را می‌ساخت و از آن عکاسی می‌کرد تا در پوسترش استفاده کند.

این طراح گرافیک افزود: پیشرفت وسایل و ابزارها و ورود کامپیوتر و نرم‌افزارها به طراح گرافیک کمک کرد تا از آن فضا فاصله بگیرد و امروزه هر کسی با استفاده از این ابزارها بتواند یک طراح گرافیک باشد. در حقیقت هر کسی به راحتی نمی‌تواند طراح گرافیک باشد اما به راحتی می‌تواند کار طراح گرافیک را انجام دهد و شتابزدگی و سرعتی که کامپیوتر به طراح می‌دهد باعث شد تا شکل و شمایل پوسترها نیز تغییر کند.

فاتحی تاکید کرد: مشکلات زمانی آغاز می‌شود که افرادی که هیچ تخصصی در کار طراح گرافیک اعمال نظر می‌کنند و اجازه نمی‌دهند کاری که طراح قرار است انجام دهد به نتیجه برسد و همیشه هم شعار آن‌ها این است که اگر یک کار با تکنیک‌های گرافیکی تولید شود مردم آن را نمی‌فهمند و باید عامه‌تر کار کرد و تفسیرشان از کار عامه این است که عکس سه بازیگر را در یک پوستر جا دهند و نوشته بزرگی را بالای آن بنویسند.

او درباره این باره توضیح داد: تجربه نشان می‌دهد که مردم با پوسترهای سینمایی که در این نمایشگاه ارائه شده بود بیشتر ارتباط برقرار می‌کردند تا با پوستر اصلی همان فیلم که در خیابان نصب شده بود و همه می‌گفتند ای کاش این پوستر به جای آن در خیابان بود. اما متاسفانه این پوسترها فقط برای جشنواره‌ها تهیه شده و تکثیر می‌شود اما پخش‌کننده فیلم از پوستر دیگری برای بیلبوردها و تبلیغات استفاده کرده است.

این طراح با بیان اینکه این نوع پوسترها باعث می‌شود سطح سلیقه مردم پایین بیاید،‌ گفت: طراحان تصاویری را برای نصب در خیابان انتخاب می‌کنند که کاملا اشتباه است. ما از یک فیلم عاشقانه همان تصویری را نشان می‌دهیم که از یک فیلم فلسفی یا اجتماعی نمایش می‌دهیم. همه پوسترهای سینمایی ما شده سرهای بازیگران مطرح آن فیلم! که با رنگ‌آمیزی بدی در کنار هم قرار گرفته‌اند.

فاتحی با بیان اینکه پوسترهای ما از پوستر فیلم‌های هالیوودی تقلید می‌کنند، گفت: پوستر که به شکل پوسیده در اینجا استفاده می‌شود سلیقه فیلم‌های هالیوودی است که نه چیزی از فرهنگ و المان‌های کشور ما و کانسپت آن فیلم در آن پوستر نیست و نمی‌دانم چرا همه فکر می‌کنند در یک پوستر حتما باید عکس بازیگر استفاده شود در حالی که پروسه تبلیغاتی فیلم است که می‌تواند فیلم را مطرح کند و پوستر به تنهایی نقشی ندارد و لزومی به استفاده از چهره بازیگر در پوستر نیست و باید آن مفهوم را نشان داد.

او به همکاری گسترده‌اش با گروه‌های تئاتری اشاره کرد و گفت: بزرگترین معضل جامعه تئاتر ما عدم تامین بودجه است و قاعدتا آن‌ها به گیشه متمایل می‌شوند و وقتی از چهره‌های سینمایی در اجراهایشان استفاده می‌کنند برای فروش بیشتر است و از همین‌رو خواسته‌شان از طراح گرافیک این است که از این چهره‌ها در طراحیش استفاده کند تا مخاطب بیتشری جذب آن اجرا شوند.

این طراح گرافیست تاکید کرد: اهالی تئاتر انسان‌های شریفی هستند و وجه هنری کار برای آن‌ها با اهمیت است و یک پوستر اصلی برای اجرای‌شان دارند و یک پوستر تبلیغاتی و معتقدم به دلیل نداشتن بودجه مجبور به استفاده از چنین طراحی‌هایی در پوسترهای‌شان می‌شوند. البته باز هم تاکید می‌کنم این رویه نیز که در تئاتر آغاز شده اشتباه است چراکه اگر پوستر در حقیقت هویت بصری است که طراح گرافیک برای آن نمایش می‌سازد می‌تواند به مخاطب همه اطلاعاتی را که او لازم دارد بدهد.

فاتحی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به پوسترهای جشنواره فجر ادامه داد: پوسترهای جشنواره‌ها همیشه با حاشیه‌هایی همراه است. پوستر جشنواره تئاتر فجر شاید به لحاظ ظاهری به تئاتر ارتباط داشته باشد اما این پوستر به لحاظ بصری جذابیت لازم را ندارند همچنین هویت ایرانی ما در این اثر دیده نمی‌شود چراکه جشنواره تئاتر فجر یک فستیوال مهم در کشور است و این پوستر از سطح این فستیوال پایین‌تر است.

او درباره پوستر جشنواره تجسمی فجر نیز گفت: یک واقعیت مهم این است که برگزیدگان جشنواره‌ها در کار طراحان اظهارنظر می‌کنند و به نوعی نظراتشان را در طراحی دخالت می‌دهند. من معتقدم باید سفارش‌دهنده به طراح اعتماد کند و اگر براساس رزومه یک طراح او را انتخاب می‌کند باید به او اعتماد لازم را نیز داشته باشد و از میان طرح‌هایی که یک طراح ارائه می‌دهد طرح نهایی را انتخاب کند.

این طراح گرافیک با بیان اینکه نباید همه انتقادها به سمت طراحان باشد، گفت: همه می‌دانیم همیشه در هر موضوعی سفارش‌دهنده قصد اعمال نظر دارد متاسفانه هر کس یک سلیقه شخصی دارد و همیشه نیز انتظار دارند که سلیقه شخصی‌شان در طرح باید اعمال شود.

فاتحی گفت: طرح اصلی پوستر جشنواره تجسمی همان آرم و نماد جشنواره است. همچنین نقوش ایرانی که در پس زمینه پوستر جشنواره تجسمی به کار رفته نشان از توانایی طراح است البته یک پوستر را هیچ‌وقت نمی‌توان به تنهایی ارزیابی کرد بلکه باید بدانیم هویت بصری که در بخش تجسمی جشنواره در نظر گرفته شده چیست چراکه این طراح گرافیک است که حتی با اعمال نظر مسئولان می‌تواند هویت بصری را در طرحش ایجاد کند.

فاتحی به تجربه شخصی‌اش از همکاری با جشنواره‌های مختلف اشاره کرد و گفت: معتقدم این طراحان با اعمال نظر مسئولان جشنواره‌ها مواجه بودند چراکه این طراحان کارهای قوی بسیاری دارند و به طور مثال آقای مهدیان که طراح پوستر جشنواره تجسمی هستند نیز در جشنواره‌های مختلف برگزیده شده است.

او در پایان تاکید کرد: اگر سفارش دهنده قبول دارد یک طراح را که در این زمینه تحصیلات و اطلاعات لازم را دارد انتخاب کرده است پس باید به او اطمینان و اعتماد لازم را نیز داشته باشد و دخالتی در کارش نداشته باشد اما نمی‌دانم در کشور ما بر چه اساسی سفارش‌دهنده‌ها تصور دارند که وقتی کاری را به طراحی می‌دهند باید تا انتهای کار با او همراه شوند و نظرات‌شان را در طرح اعمال کنند.