معترضان چگونه به جشنواره وارد شدند/ شرایط دادن وام به مستندسازان

خبرگزاری مهر - گروه هنر-زهرا منصوری: به بهانه برگزاری دهمین جشنواره «سینماحقیقت» گفتگویی تفصیلی با سید محمدمهدی طباطبایی نژاد مدیر مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و دبیر جشنواره داشتیم.

وی در ۲ قسمت قبلی گفتگویش درباره این موضوع که ذات آثار مستند برای نمایش عمومی نیست و اینکه ساعاتی که در جشنواره فیلم فجر برای نمایش این فیلم ها اختصاص داده می شود زمان مناسبی نیست و همواره این موضوع محل مناقشه بوده است، صحبت کرد. وی همچنین درباره بودجه جشنواره در دوره دهم، هزینه مهمانان خارجی، تغییر مکان جشنواره از سینما فلسطین به پردیس چارسو، چرا این شرط در فراخوان جشنواره «سینماحقیقت» در نظر گرفته نمی‌شود که نخستین نمایش فیلم‌ها در این جشنواره باشد، تعداد زیاد آثاری که در بخش‌های مختلف جشنواره پذیرفته می‌شوند و همین امر باعث شده تا فرصت تماشا و تعمق روی همه آثار فراهم نشود اظهارنظر کرد.

در بخش پایانی این گفتگو از دلایلی که چهار فیلم بعد از اعلام نهایی آثار رسیده به جشنواره «سینما حقیقت» و بر اساس اعتراض کتبی صاحبان آنها به جشنواره اضافه شده اند صحبت کرد. او می گوید ۲ فیلم از آثار رسیده پیشتر در ذخیره ها بودند و سپس هیات انتخاب اعلام کرد اگر زمانی برای نمایش وجود دارد، اکران شوند.

او علیرغم اینکه دبیر جشنواره «سینماحقیقت» است کسب جایزه را به تنهایی معیار قضاوت نمی داند و معتقد است بسیاری از فیلم هایی که در انتخاب جشنواره «سینماحقیقت» نیستند، ممکن است در کارکرد واقعی خود فیلم های بسیار اثرگذاری باشند اما مناسب جشنواره نباشند.

شرح بیشتر این گفتگو را در زیر می خوانید:

*بعد از اعلام اسامی فیلم های جشنواره در بخش های مختلف، چهار فیلم دیگر  بدون اعلام دلیل مشخص به بخش مسابقه ملی اضافه شدند و در خبر رسمی مرکز گسترش تنها اعلام شد بر اساس اعتراض کتبی صاحبان آثار به دبیر جشنواره هیات بازبینی دوباره فیلم‌های آنها را دیده است. دلیل اضافه کردن این چهار فیلم چه بود؟ آیا هیات بازبین که اسامی آنها اعلام هم نشد تمامی فیلم‌هایی که در رقابت با این چند اثر از رقابت خارج شده بودند، دیده بودند که تشخیص دهند در مقایسه با آنها این آثار می توانند به جشنواره راه یابند؟

- از این چهار فیلم، ۲ اثر از پیش در ذخیره ها و جزو پیشنهاد هیات انتخاب جشنواره بود. اعضای هیات انتخاب گفته بودند اگر فرصت نمایشی وجود داشته باشد این آثار می توانند در جشنواره حضور پیدا کنند که بر همین اساس ما هم اعلام کردیم این فرصت وجود دارد و سانس های ما پاسخگوی این افزایش تعداد است. البته یک فیلم دیگر با عنوان «امپراتوری سنجاب ها» هم با دعوت من به خاطر محتوای زیست محیطی که داشت، به جشنواره اضافه شد. در همه دنیا، این موضوع وجود دارد و دبیر جشنواره می تواند فیلم هایی را برای حضور در جشنواره دعوت کند.

می خواهم این را بگویم که با توجه به اینکه سه گروه مجزا فیلم ها را بازبینی می کردند، ممکن بود اختلاف سطحی بین انتخاب های ذخیره وجود داشته باشد بنابراین یک هیات مشترک از نمایندگان سه گروه یعنی فیلم های کوتاه، نیمه بلند و بلند و ۲ نماینده از طرف دبیر که جمعاً ۵ نفر می شدند، انتخاب شدند تا اگر اعتراضی وجود داشت به آنها رسیدگی شود، البته این اعتراض باید به صورت کتبی و نه به صورت شفاهی اعلام می شد زیرا ما اصلاً نمی توانستیم اعتراضات شفاهی را جمع آوری کنیم.

* یعنی شما این موضوع را پیشتر به فیلمسازان اعلام کرده بودید؟

- نه، ما اصلا اعلام نکرده بودیم. اگر اعلام می کردیم همه آنهایی که انتخاب نشده بودند، اعتراض کتبی می کردند.

* پس این چهار نفر چگونه متوجه شدند که باید به صورت کتبی اعتراض کنند؟

- ما گفتیم اگر کسی معترض است و خیلی پیگیری می کند،  نامه بنویسد. یعنی به قدری معترض است که خود را ذی حق می داند. در این صورت اگر مراجعه و اعتراض خود را به صورت جدی پیگیری کرد، می تواند به دبیر جشنواره نامه بنویسد. من هم از این شورا خواهش کردم که این آثار را ببینند و اگر اعتراض این افراد وارد بود، بررسی و ملاحظه کنند. از مجموع اعتراض هایی که شده بود، یعنی آن ۳۴ مورد که به دست ما رسیده بود، عملاً ۲ فیلم بیشتر انتخاب نشد و بقیه اعتراض ها مورد قبول آن هیات واقع نشد.

ما گفتیم اگر کسی معترض است و خیلی پیگیری می کند، نامه بنویسد. یعنی به قدری معترض است که خود را ذی حق می داند. در این صورت اگر مراجعه و اعتراض خود را به صورت جدی پیگیری کرد، می تواند به دبیر جشنواره نامه بنویسد * یعنی این ۲ فیلم مازاد بر گنجایش اصلی فیلم های جشنواره انتخاب شد؟

بله، مازاد بر فیلم های جشنواره، ۲ فیلم دیگر انتخاب شد که دوستان پذیرفتند آن ۲ فیلم را به نمایش بگذاریم.

* آن یک فیلم هم تنها به این دلیل که محتوای زیست محیطی داشت، انتخاب شد؟

- درباره آن یک فیلم هم که به دعوت دبیر اضافه شد باید بگویم اگر نگاهی به سال های گذشته سینمای مستند ایران داشته باشیم، می بینیم شاخص ترین اتفاقی که در سینمای مستند ما افتاده ارتقای کمی و کیفی فیلم های زیست محیطی بوده و واقعا سینمای محیط زیست و حیات وحش ما در سال های اخیر رشد کیفی بسیار خوبی داشته است. در این رشد کیفی مراکز متعددی سهیم بوده اند از جمله مراکز استانی صدا و سیما که در این سال ها بسیار فعالیت و فیلم های مستند زیست محیطی خوبی تولید کرده اند. البته امسال ما در بخش انتخاب، آمار خوبی از فیلم های زیست محیطی نداشتیم. من فکر کردم که اگر دبیر حقی داشته باشد و بتواند کمکی کند، بهتر است این بخش به عنوان یکی از بخش های جشنواره رونق بگیرد، زیرا به نظر من خوب بود که این خلاء پر و یک فیلم زیست محیطی به جمع فیلم های بلند اضافه می شد.

به هر حال ما هر ساله به ویژه در چند سال اخیر در بخش فیلم های بلند یک فیلم زیست محیطی داشتیم ولی امسال اصلاً فیلم زیست محیطی در بخش های بلند نداشتیم که من فکر کردم با این کار می توانیم خلاء آن بخش را پر کنیم، برهمین اساس به نظرم یکی از فیلم هایی که می شد به آن توجه کرد، «امپراتوری سنجاب ها» بود.

این فیلم تولید شده در مرکز صدا و سیمای همدان بود و از آنجا که در این سال ها مراکز استانی صدا و سیما در این زمینه ها فعالیت زیادی کرده اند و ما هم باید یک جوری زحمات آنها را می دیدیم و با این کار خلاء فیلم های زیست محیطی هم تا حدی التیام پیدا می کرد و پر می شد، بر همین اساس ما این فیلم را به بخش مسابقه اضافه کردیم. البته این موضوع در تمام دنیا یک امر طبیعی است و دبیر می تواند فیلمی را به جشنواره دعوت کند. کما اینکه در جشن خانه سینما هم فیلمی با دعوت دبیر اضافه شد.

* در مصاحبه ای اعلام کرده بودید که هر ساله ۳۵ درصد از آثار ارایه شده به جشنواره «سینماحقیقت» تولید مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی هستند. این آمار زیاد نیست؟

- نه اینطور نیست، این آمار یعنی تولید ۳۰۰ اثر در سال و تولید روزانه یک اثر. مرکز ما اصلا توانایی تولید این تعداد از آثار را ندارد. در سال حدود ۱۱۰۰ اثر به جشنواره «سینماحقیقت» ارایه می شود و کمتر از ۱۰ درصد آن را مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تولید می کند که یک بخش از آن به جشنواره «سینماحقیقت» ارایه می شود و بخشی دیگر به این جشنواره ارایه نمی شود. حتی ممکن است فیلم هایی باشد که در انتخاب قرار نگیرند.

* امسال با تغییر که در فراخوان سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر اعمال شد همه آثار بلند داستانی با هم توسط هیات انتخاب می رسد و دیگر فیلم اولی ها و «هنر و تجربه» به طور مستقل دیده نمی‌شوند. زمزمه‌هایی شنیده می شد که مستندها هم داخل همین سبد دیده شوند ولی همان موقع مخالفت هایی با این طرح شد که باعث شد این آثار همچنان بخش مستقل خود را داشته باشند.

- در جلسه مشترکی بین نمایندگان صنوف سینمای مستند و من به عنوان نماینده مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و آقای حیدری دبیر جشنواره فیلم فجر قرار شد این اتفاق بیفتد و فیلم مستند سینمایی در ترکیبی از سینمای ملی و حداکثر ۳ فیلم از سینمای مستند در بخش رقابتی قرار بگیرد. این تصمیم در ابتدا گرفته شد ولی در مجموع مصلحتی که دوستان ما دیدند، این بود که ما بخش مستند را با دیگر آثار ترکیب نکنیم و همچنان به روال قبل پیش برویم.

اعتراض هایی که بعضی از دوستان مستندساز نسبت به این موضوع داشتند که اگر این اتفاق بیفتد تعداد فیلم های مستند بسیار کم می شود و به سه فیلم تقلیل می یابد در این امر موثر بود، اگرچه من مدافع این ایده بودم و همچنان هستم که اگر آثار مستند در بخش مسابقه سینمای ایران قرار می گرفت، بهتر بود. هرچند تعداد آثار مستند کم می شد ولی یک رقابت سینمایی برای فیلم مستند اتفاق می افتاد و آنها هم در بخش رقابت قرار می گرفتند و به همین ترتیب سینمای مستند در ذات سینمای اکران می توانست جای خود را پیدا کند اما نظر دوستان بر این بود که به روال قبل پیش برود و من هم فکر کردم آن شیوه هم شیوه خوبی است.

اعتراض هایی که بعضی از دوستان مستندساز داشتند، نسبت به اینکه اگر این اتفاق بیفتد، تعداد فیلم های مستند بسیار کم می شود و به ۳ فیلم تقلیل می یابد، در این امر موثر بود، اگرچه من مدافع این ایده بودم و همچنان هستم که اگر آثار مستند در بخش مسابقه سینمای ایران قرار می گرفت، بهتر بود * یعنی ممکن است این اتفاق در آینده بیفتد؟

- بله. ممکن است این اتفاق در آینده هم بیفتد کما اینکه در ابتدا قرار بود این اتفاق بیفتد ولی در نهایت به دلیل اینکه ممکن بود برخی از مستندسازان اعتراض کنند و اینکه برخی برای حضور در جشنواره فیلم فجر تمایل داشتند و این محدودیت آنها را از این امکان دور می کرد، آقای حیدری به این مصلحت رسید که همان روال سابق را حفظ کند و دوستان مستندساز هم همراهی کردند که به آن شکل سابق پیش برود.

* مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی هرچند شورای کمی و کیفی دارد اما برخی بر این معتقدند که سطح کیفی تولیدات آن هر ساله تنزل داشته است. نظر شما در این رابطه چیست؟

- من این موضوع را قبول ندارم و معتقدم که این موضوع درست نیست. اتفاقا اگر بخواهیم آمار مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی را نسبت به سال های گذشته در بیاوریم، متوجه می شویم که رشد کیفی داشته است. فیلم هایی که از ما در سال های اخیر جایزه گرفته اند، کم نبوده اند. ما سال گذشته ۲۴ جایزه بین المللی داشتیم. سینمای مستند ایران معتبرترین جوایز بین المللی را کسب کرده برای مثال «آتلان» به هر جشنواره ای که رفته جایزه آن را دریافت کرده است. به همین ترتیب «من می خوام شاه بشوم»، «راننده و روباه»، «پهلوان و خرقه» جایزه بهترین مستند آسیا را گرفته اند.

می خواهم روی این موضوع تاکید کنم که خیلی از مراکز تولید فیلم متولی امر فیلمسازی نیستند به همین دلیل می توانند سختگیری کنند و در طول سال ۳-۴ فیلم بسازند، آن ۳-۴ فیلم گل کند و بودجه خود را روی آنها متمرکز کنند و به این ترتیب  ۴ فیلم بسازند و بگویند: دیدید این چهار فیلم چقدر خوب بود؟ اما مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی جدای از اینکه متولی فیلمسازی است و سالانه حدود ۸۰ فیلم تولید می کند، متولی معاش و معیشت فیلمسازان نیز است. ممکن است برخی از ساخته های ما فیلم های متوسطی باشند اما ما با این رویکرد آنها را ساخته ایم که فضای سینمای مستند ایران حرکت کند.

مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی جدای از اینکه متولی فیلمسازی است و سالانه حدود ۸۰ فیلم تولید می کند، متولی معاش و معیشت فیلمسازان نیز استبه هر حال مستندساز باید کار کند به همین دلیل خیلی از آن سختگیری هایی که در بخش های جنبی و مراکز فرهنگی وجود دارد، ما کمتر داریم. به همین دلیل حجم تولیدات ما بسیار بیشتر از آنها است. برای مثال یک مجموعه ای ۵ فیلم تولید کرده و ۲ فیلم از آن خوب درآمده است و با آن ۲ فیلم جوایزی دریافت می کند اما ما ۸۰ فیلم تولید می کنیم که بسیاری از آنها در تلویزیون عرضه می شوند، بر همین اساس در سال گذشته ۴۴ فیلم با کیفیت خوب از باکس های شبکه مستند پخش کردیم که جزو بهترین و پرمخاطب ترین برنامه شبکه مستند بوده است، علاوه بر آن حضور جشنواره ای بسیار موفقی نیز داشته ایم.

واقعیت این است که در یک دوره ای در جشنواره چند فیلم شاهکار، چند فیلم خوب و چند فیلم قابل قبول وجود دارد. این یک واقعیت است و همه جشنواره ها اینگونه هستند. اگر ما توقع داشته باشیم در جشنواره ای ۱۰ فیلم شاهکار وجود داشته باشد اصلا دیگر نام آن شاهکار نیست. حالا یک سال آن فیلم خوب تولید مرکز ما است، یک سال برای شبکه مستند و یک سال برای حوزه هنری و یک سال هم تولید خود آن فیلمساز است. مهم این است که ما به همان میزان که برای آثار خود ارزش قائلیم، همانقدر برای فیلم های شبکه مستند، حوزه هنری و بخش خصوصی ارزش قایل باشیم. در واقع مجموع این موضوعات مورد توجه هستند. به همین دلیل می توانم بگویم مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به لحاظ کمی و کیفی رشد خوبی داشته است، اما این یک واقعیت است و هر سال یک مرکز اثری تولید می کند که مورد توجه قرار می گیرد.

* یکی از ضعف‌هایی که آثار مستند دارند، پخش بین المللی آنها است و این حضورهای جهانی که امروز در سینمای مستند داریم بیشتر مدیون تلاش های شخصی صاحبان آثار است.

- بله. اما این موضوع بحث مفصلی دارد. به طور کلی تعداد انگشت شماری از آثار مستند در سطح سینمای جهان اکران می شوند. عمده فیلم های مستند در تلویزیون های دنیا به صورت مشارکتی سرمایه گذاری  و نمایش داده می شوند. در حال حاضر یا ما باید رایت های تلویزیون خارج از کشور را بفروشیم و یا با شبکه های مختلف دنیا مشارکت کنیم. البته ما در همین سال های اخیر با شبکه الجزیره مشارکت داشتیم و فیلم «به پشت تابلو نگاه کن» را که درباره شیعیان کشمیر بود به عنوان یک کار مشترک با هم کار کردیم. به هر حال یکی از نقص هایی که سینمای مستند ما دارد، عرضه بین المللی است که این موضوع هم به مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به عنوان پخش کننده بر نمی گردد.

فضای عرضه بین المللی فیلم مستند در ایران با کاستی های جدی مواجه است. به هر حال در فروش فیلم های مستند ایرانی به کشورهای دیگر محدودیتی وجود دارد، در این میان به برخی از شبکه هایی هم که برای خرید استقبال می کنند، حق فروش نداریم چون برخی از آنها شبکه معاند تلقی می شوند. شبکه های غیرفارسی زبان هم سخت از فیلم های ایرانی استقبال می کنند بنابراین ما فضای پخش دشواری داریم. البته ما با برخی از پخش کننده ها مذاکره کرده ایم و به نتیجه هم رسیده ایم که البته آنها هم حضور جشنواره ای دارند. با این اوصاف در بخش مستند به صورت بین الملل حضور جشنواره ای اهمیت دارد یعنی حضور شبکه ای و فعال رسانه ای تقریبا نداریم.

فضای عرضه بین المللی فیلم مستند در ایران با کاستی های جدی مواجه است. به هر حال در فروش فیلم های مستند ایرانی به کشورهای دیگر محدودیتی وجود دارد، در این میان به برخی از شبکه هایی هم که برای خرید استقبال می کنند، حق فروش نداریم، چون برخی از آنها، شبکه معاند تلقی می شوند * با کشورهای منطقه چطور؟ نمی شود با آنها به نتیجه رسید؟

- ما به دنبال این کار هستیم، اما واقعیت این است که خیلی موفق نبوده ایم. خیلی از این شبکه های تلویزیونی خودشان تولیدکننده هستند و استقبال نمی کنند. رایت های تلویزیونی قیمت های بسیار بالایی دارد یعنی بعضی وقت ها صرفه اقتصادی ندارد، این مشکلات وجود دارد و در مجموع ما در این بخش موفق نبوده ایم. این واقعیتی است که درباره همه جشنواره ها و همه مراکز تولیدی وجود دارد.

*در سال های قبل چیزی تحت عنوان رویش فیلمسازان مطرح وجود داشت، آیا می توانیم امسال هم شاهد این امر باشیم؟

- امیدوارم این اتفاق بیفتد. به حمدالله در سال های اخیر ما تعدادی فیلمسازان جوان داشتیم که در کورس رقابت با هم قرار گرفتند، به همین ترتیب  ۵-۶ سالی است که چند فیلم شاخص از آنها می بینیم. امسال هم همان ها با هم رقابت دارند، البته یکی دو فیلمساز دیگر هم به رقابت آنها اضافه شده اند. امیدوارم امسال شاهد تعداد بیشتری از فیلمسازان عرصه مستند در این رقابت باشیم.

* آیا انجام کار مشارکتی در سر فصل های شما هست؟

- ما این کار را انجام می دهیم، اما به صورت گسترده نیست. در واقع به تمایل نهادها و مراکز سرمایه گذار بستگی دارد که استقبال کنند و حاضر به سرمایه گذاری باشند. ما در حال حاضر با موسسه تصویر شهر کار مشترک انجام می دهیم. با صندوق بازنشستگی کشوری هم کار می کنیم. اگر مرکزی آمادگی داشته باشد، حاضر به مشارکت هستیم و در این باره تلاش می کنیم اما خیلی از مراکز هنگامی که نام فیلم مستند به میان می آید ترجیح می دهند سرمایه گذاری خود را در تلویزیون انجام دهند. برای اینکه فکر می کنند در تلویزیون بهتر دیده می شوند و در بخش های دیگر دشواری وجود دارد.

خیلی از مراکز هنگامی که نام فیلم مستند به میان می آید ترجیح می دهند سرمایه گذاری خود را در تلویزیون انجام دهند. برای اینکه فکر می کنند در تلویزیون بهتر دیده می شوند و در بخش های دیگر دشواری وجود دارد * آیا امکان دارد که مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به فیمسازان برای ساخت آثارشان وام بدهد و به همین ترتیب این مرکز خودش صاحب فیلم نباشد؟

- این وام ها غیر قابل بازگشت است. می دانید که بازگشت سرمایه در سینمای مستند کار ساده ای نیست و اگر ما این وام را اعطا کنیم و فیلمساز نتواند وام را پس بدهد، چیزی دست ما را نمی گیرد. البته خیلی از فیلمسازان هم علاقه مند به وام گرفتن نیستند اما اگر کسی استقبال و پیشنهاد کند که من می خواهم هم تولید کنم و هم فیلم برای من باشد و برای مثال ۲۰ میلیون تومان وام می خواهم، ما می توانیم قراردادی ببندیم و این کار را بکنیم اما به طور کلی این تقاضای فیلمسازان ما نیست و من اصلا با این موضوع مواجه نشده ام.

 به هر حال بازگشت سرمایه این فیلم ها بسیار سخت است. تصور کنید آن فیلمساز بخواهد فیلم خود را به تلویزیون بفروشد. تلویزیون فیلم او را نمی خرد چون می تواند با رقم بسیار پایین تر از ما بخرد. غالباً سینمای مستند اکران و رایت نمایش خانگی هم ندارد. پس از کجا آن فیلمساز می خواهد این وام را پس بدهد؟ در واقع این تنها یک حرف است و در عمل امکان پذیر نیست. اما اگر فیلمسازی مسیری را پیدا کند و بداند که می تواند فیلم خود را با وام بسازد و بعد این وام را پس بدهد، حتما ما استقبال می کنیم.

*اگر فکر می کنید نکته ای درباره جشنواره «سینماحقیقت» باقی مانده است، بفرمایید.

- بله. بسیاری از فیلم هایی که در انتخاب جشنواره «سینماحقیقت» نیستند، ممکن است در کارکرد واقعی خود فیلم های بسیار اثرگذاری باشند اما مناسب جشنواره نباشند. نباید آثار را از این جهت مورد ارزیابی قرار داد که اگر فیلمی جایزه گرفت فیلم اثرگذار و خوبی است و اگر فیلمی موفق به این کار نشد، فیلم خوبی نیست. من با این معیارها موافق نیستم. یک فیلمی ممکن است اصلا در جشنواره نباشد ولی از تلویزیون پخش شود و بیشترین تاثیر را بر مخاطب بگذارد یا در یک جمع تخصصی اثرگذار باشد. به هر حال جایزه ویژگی‌ای است که به فیلم های جشنواره ای تعلق می گیرد. جایزه گرفتن و یا نگرفتن نوعی از ارزشگذاری است اما تمام آن نیست.

به نظر من باید معیارهای خود را تصحیح کنیم. اگر فیلمی جایزه گرفت به معنای خوب بودن آن نیست. من فیلم هایی برای شما نام می برم که در هیچ جشنواره ای حضور نداشته اند اما فیلم های تاثیرگذار و با ارزشی بوده اند. برای مثال مجموعه مستندهایی که در تلویزیون تولید شده اند و در حوزه مستند موثر بوده اند اما در هیچ جشنواره ای گل نکرده اند، با این وجود در جایگاه خود اثرگذار بوده اند. فیلم های تک قسمتی متعددی که موثر بوده اند اما جایزه نبرده اند. موارد متعددی در ذهن دارم که می توانم نام ببرم. ما در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی اگرچه خوشحالیم ۵۷ جایزه ملی و بین المللی داشته ایم که ۲۴ جایزه آن بسیار معتبر بوده است، اما برای من به عنوان مدیرعامل این مرکز، این موضوع مهم نیست بلکه رسیدن به فیلم های مستند موثر مهم است؛ فیلم هایی که حرف های نگفته ای را بیان کند.

 در سال های گذشته تعداد فیلم های متعددی برای معرفی بزرگان فرهنگ و هنر ایران تولید کرده ایم؛ از آثاری درباره استاد باستانی پاریزی گرفته تا استاد ستوده، ایرج افشار و شفیعی کدکنی که در حال حاضر در حال تولید است. ده ها فیلم با موضوع مفاخر فرهنگی و هنری تولید کرده ایم. خیلی از این فیلم ها در هیچ جشنواره ای حضور پیدا نکرده اند و جایزه نگرفته اند اما آیا این به معنا است که این کارها بی ارزش هستند؟ من این را قبول ندارم. اگر قرار باشد من به این آثار نمره بدهم، بالاترین امتیازها را می دهم. به هر حال این ها یک خلاء فرهنگی را پر کرده اند. علی رغم اینکه دبیر جشنواره «سینماحقیقت» هستم، اما به نظر من معیار خوب یا بد بودن سینمای مستند، حضور داشتن یا نداشتن در جشنواره نیست. اثرگذاری و اهمیت آن فیلم ها مهم است. اگر بتوانند در جشنواره با هم رقابت کنند چه بهتر اما نباید این موارد معیار قضاوت باشد.

علی رغم اینکه دبیر جشنواره «سینماحقیقت» هستم، اما به نظر من معیار خوب یا بد بودن سینمای مستند، حضور داشتن یا نداشتن در جشنواره نیست. اثرگذاری و اهمیت آن فیلم ها مهم است ما باید مجموعه ای از معیارها را در نظر بگیریم بر همین اساس ما هم در نظر گرفتیم که چه چیزهایی برای ما مهم است. به این نتیجه رسیدیم که فیلم هایی که حرف های مغفول مانده در حوزه فرهنگ، دفاع مقدس و اعتقادات را بیان می کنند حتی اگر آن فیلم ها تلویزیونی باشند برای ما مهم هستند، به موضوع نمایش خانگی توجه کردیم. خیلی از فیلم ها ممکن است مناسب تولید نمایش خانگی باشند. خیلی از مخاطبان خاص ما به دنبال اثری هستند که با تماشای آنها تامین خاطر پیدا کنند. برای مثال مستندی درباره زندگی استاد باستانی پاریزی با عنوان «یک عمر در گهواره» با مخاطبان زیادی مواجه شد.

 حضور جشنواره ای از دیگر نکات مورد نظر ما است و باید در بسیاری از جشنواره های خوب دنیا دیده شویم. پس باید فیلم هایی تولید کنیم که قابلیت و ارزش پذیرفته شدن در جشنواره های دنیا را داشته باشند. به همین دلیل می بینیم در این سال ها آمار حضور بین المللی ما افزایش پیدا کرده است. ما فکر کردیم باید به همه این موضوعات توجه کنیم. البته ما باید مجموعه هایی را تولید کنیم که در قالب سینمای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس باشد. ما امسال در حوزه انقلاب اسلامی فیلم های متعددی تولید کردیم که به دلیل کامل نشدن مراحل فنی به جشنواره نرسیدند. اگر قرار است قضاوتی درباره مجموعه ما صورت بگیرد، باید از همه جوانب به آن پرداخت بنابراین تنها جایزه معیار قضاوت نیست. سینمای مستند یک خانواده است که موفقیت آن برای همه است. برای مثال فیلم مهرداد اسکویی با عنوان «رویاهای دم صبح» جایزه های بسیاری گرفت که این موضوع باعث خوشحالی همه است.

* در پایان اگر صحبتی دارید بفرمایید.

- امسال در بخش های جنبی جشنواره بزرگداشت سینمای مستند کرمان را داریم و بر همین اساس هر سال به یک منطقه توجه کرده ایم. برای مثال یک بار به سینمای مستند اصفهان، یک سال سینمای جنوب و غیره توجه شده است، اما امسال به سینمای مستند کرمان توجه کرده ایم. بر همین اساس ۲۰ مستندساز کرمانی را به جشنواره دعوت کرده ایم که می خواهیم آثار آنها را به نمایش بگذاریم. بعد از جشنواره هم به همراه برگزیدگان و مستندسازان به کرمان سفر می کنیم و مروری به آثار آنها خواهیم داشت.