اقتصاد کوبا پس از کاسترو

روز 25 نوامبر روز مرگ یک انقلابی بود. فیدل کاسترو در سال 1959 توانست حکومت فلوخنسیو باتیستا را که با کودتا به قدرت رسیده بود، شکست دهد و خود زمام امور را در کوبا به‌دست گیرد. فیدل کاسترو پس از به قدرت رسیدن سیاست‌هایی را درپیش گرفت که مبتنی بر برنامه‌ریزی مرکزی اقتصاد بودند. در دوران زمامداری وی در کوبا، صنایع و تجارت ملی‌سازی شد و همچنین وی دو دوره دبیرکل جنبش عدم تعهد بود. فیدل کاسترو همواره شخصیت بحث‌برانگیزی بوده است، از یکسو موافقانش وی را قهرمانی ضدامپریالیسم می‌دانند که کوبا را از سلطه آمریکا خارج کرد و از سوی دیگر منتقدانش وی را دیکتاتوری می‌دانند که بر اقتصاد و آزادی‌بیان سایه انداخته بود، دوگانگی ویژه‌ای که حتی در مرگ وی نیز خود را نشان داد، عده‌ای با شادی به خیابان‌ها ریختند و عده‌ای دیگر سوگواری کردند.

بسیاری از این منتقدان نحوه رفتار اقتصادی کاسترو در کشوری که می‌توان گفت تک‌محصولی است و عواید آن بر پایه صادرات نیشکر قرار دارد را برای اقتصاد این جزیره همسایه آمریکا مخرب می‌دانند و برخی موافقان نیز به دستاوردهای مثبت وی در زمینه سلامت و بهداشت درکوبا و آموزش شهروندان این کشور اشاره می‌کنند. کوبا در دوره زمامداری کاسترو و پس از انقلاب با چند مساله به‌خصوص از سوی آمریکا روبه‌رو شد؛ از تلاش‌های مکرر برای ترور کاسترو و تحریم کوبا گرفته تا عملیات نظامی علیه وی در زمان ریاست‌جمهوری جان‌اف کندی که به خلیج‌خوک‌ها حمله شد و به شکست انجامید. همچنین کوبا یکی از نقش‌آفرینان مهم و متحدان اصلی شوروی بود که به دلیل نزدیکی به خاک آمریکا مشکلات زیادی برای این کشور در پی داشت و در جریان استقرار موشک‌های روسی در این کشور تنش‌ها را افزایش داد. با تمام آنچه گفته شد، اقتصاد ضعیف کوبا بالاخره جانشین کاسترو را به میز مذاکره کشاند و حتی باراک اوباما از این کشور دیدار کرد. به‌رغم برقراری روابط بین این دو کشور، اصلاحات اقتصادی در کوبا روند ملایمی داشت که احتمال می‌رود با مرگ کاسترو تسریع شود، هرچند عواملی نیز به‌صورت بازدارنده به‌خصوص با انتخاب ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده آمریکا ظاهر شده‌اند. در ادامه به بررسی اقتصاد کوبا در زمان کاسترو و دوره پساکاسترو می‌پردازیم.