ترویج تکدی گری در لرستان زیر سایه ترحم

حتی اگر انسان دلسوزی نباشی هنگام ورود یا خروج از یک رستوران با متکدیانی مواجه می شوی که با ظاهری ژولیده سعی در اثبات گرسنگی خود می کنند و چنان نظاره گر لقمه لقمه غذایت می شوند که حاضری برای رهایی از این وضعیت، تمام یا سهمی از غذایت را به آنها بدهی و دیگر به درستی و نادرستی این کار کمتر فکر می کنی.
متکدیان با روش های منحصر به فرد خود برای تحت تاثیر قرار دادن رهگذران و کسب درآمد بیشتر از هیچ تلاشی دریغ نمی کنند و در این بین رهگذرانی هستند که از یک سو نوعدوستی، مساعدت و دستگیری را نمی توانند نادیده بگیرند و از سوی دیگر باید مسئولیت تشخیص نیازمند واقعی از غیر واقعی را نیز عهده دار شوند.
حضور این رهگذران در خیابان ها، کوچه ها، پارک ها، رستوران ها و یا هر مکان عمومی دیگر با وجود متکدیان هرگز خالی از دغدغه و عذاب وجدان پیرامون این مساله نیست.
کارشناسان مسائل اجتماعی بر این باورند که یکی از راهکارهای درازمدت و در عین حال موثر مقابله با گسترش و رونق تکدی گری، کمک نکردن شهروندان به این افراد است اما در عین حال نباید از دیگر راهکارهای کاهش این پدیده اجتماعی غافل شد و تمامی نهادها و دستگاه های مربوط نیز باید راهکارهای کوتاه مدت و بلند مدتی برای مبارزه با این معضل اجتماعی در پیش گیرند.

** شهروندان و تصور بیمه معنوی با کمک به متکدیان
دکتر سیمین کاظمی جامعه شناس و استاد دانشگاه درخصوص تحلیل جامعه شناختی معضل تکدی گری به خبرنگار ایرنا گفت: از نظر فرهنگی و به ویژه فرهنگ مذهبی و سنتی کمک کردن به متکدی یک کنش مثبت است و نگرش تقریبا مثبت و همدلانه ای نسبت به این موضوع وجود دارد.
وی افزود: هر چند تکدی گری از نظر اقتصادی کارکرد ندارد و افراد متکدی در واقع بار اضافی بر دوش جامعه هستند اما این معضل از نظر اجتماعی کارکرد دارد چراکه بعضی از شهروندان از طریق کمک به متکدیان احساس مطلوبی پیدا می کنند و این کمک از نظر روانی برای آنها اطمینان بخش است.
عضو انجمن جامعه شناسی ایران با بیان اینکه شهروندان با کمک به متکدیان احساس می کنند از نوعی بیمه معنوی برخوردار می شوند، اضافه کرد: در واقع در این دیدگاه تکدی گری امری طبیعی و مشیت الهی است و از این رو متکدیان مستحقانی هستند که باید به آنها کمک شود.
این تحلیل گر مسائل اجتماعی یادآور شد: با چنین ذهنیتی و کنش همسو با آن، متکدیان همیشه حامیانی خواهند داشت و بازار گدایی نیز همیشه گرم و برقرار خواهد ماند.

** رفع تکدی گری نیازمند رویکردی عمیق و واقع گرایانه
کاظمی با تاکید بر اینکه تاکنون برخورد با تکدی گری برخوردی سطحی و بدون توجه به شرایط ایجاد کننده و پدید آورنده آن بوده است، گفت: در عین حال نمی توان توقع داشت در جامعه ای که فقر و نابرابری حاکم است، تکدی گری وجود نداشته باشد و یا تشدید نشود.
وی افزود: رویکرد به تکدی گری در شهرهای مختلف در واقع نوعی پاکسازی و زدودن فضای شهری از وجود متکدی است و هیچ گاه رفع این آسیب اجتماعی مورد توجه قرار نمی گیرد.
عضو انجمن جامعه شناسی ایران اظهار کرد: شعارهایی همچون شهر بدون گدا که توسط برخی از مسئولان شهرهای مختلف مطرح می شود نه واقع بینانه و نه قابل اجراست چرا که تکدی گری یک مشکل اجتماعی و انسانی است که نیاز به رویکردی عمیق و واقع گرایانه دارد.

** تکدی گری با ظاهری آبرومند
این جامعه شناس گفت: در سال های اخیر علاوه بر اینکه متکدیان در اماکن و موقعیت های گوناگون بیشتر مشاهده می شوند، اشکال گوناگونی از تکدی نیز ظهور کرده است.
وی افزایش تعداد کودکان، زنان و دختران جوان در بین متکدیان را از مسائل نگران کننده جامعه عنوان کرد و افزود: متکدیانی هم هستند که با ظاهری آبرومند و بدون تظاهر به گدایی به صورت شخصی و به ظاهر تصادفی از شهروندان تقاضای کمک دارند که در مجموع نشان دهنده گسترش ابعاد و شکل های مختلف تکدی گری در جامعه است.
کاظمی اظهار کرد: علاوه بر این گاه تکدی گری به صورت سازمان یافته و از طرف باندهای خلافکار انجام می شود که در چنین مواردی متکدیان و به ویژه کودکان، قربانیان اصلی این باندهای مجرم هستند که شناسایی و برخورد با این باندها که تکدی گری را سازمان دهی و هدایت می کنند، باید مورد توجه قرار گیرد.

** تکدی گری زمینه ای برای آسیب های اجتماعی
عضو انجمن جامعه شناسی ایران با تاکید بر اینکه تکدی گری زمینه ساز بروز آسیب های اجتماعی است، گفت: تکدی گری می تواند با پدیده هایی همچون کودکان خیابانی، فرار از منزل، شیوع بیماری های واگیردار، گاهی روسپیگری، اعتیاد و سرقت مرتبط شود و شخص متکدی به علت فقدان حمایت اجتماعی و احساس بی ارزش بودن، مستعد سقوط و به شدت آسیب پذیر است.
وی افزود: متکدیان به ویژه زنان و کودکان ممکن است به آسانی مورد استثمار و سوء استفاده های مختلف قرار گیرند و متحمل آسیب های گوناگونی شوند.
کاظمی یادآور شد: تکدی گری سابقه طولانی دارد که در بیشتر جوامع دیده می شود اما شیوع آن با گسترش فقر و افزایش شکاف های طبقاتی و نابرابری اقتصادی و اجتماعی بیشتر می شود؛ در واقع تکدی گری هم سابقه ای طولانی و تاریخی دارد و هم اینکه با تحولات اجتماعی و اقتصادی دچار تغییر در شکل و یا شدت شده است.

**تکدی گری؛ عریان ترین چهره فقر
این تحلیلگر مسائل اجتماعی گفت: اهمیت تکدی گری به عنوان یک مشکل اجتماعی در این است که شخص متکدی به عنوان فردی خارج از چرخه اقتصاد و تولید نه تنها کارکرد اقتصادی ندارد بلکه باری اضافی است.
وی افزود: فرد متکدی به عنوان عریان ترین چهره فقر با تحقیر و خدشه دار شدن کرامت انسانی زمینه ای برای آسیب های اجتماعی محسوب می شود.
وی فقر را مهمترین زمینه تکدی گری دانست و گفت: چاره اندیشی برای بهبود شرایط اقتصادی جامعه نخستین راهکار برای رفع این معضل است و در عین حال با توجه به اینکه بخشی از متکدیان افراد معلول و ناتوان جسمی و روانی هستند، حمایت اجتماعی، حمایت شغلی و درآمدی و توجه به این قشر ضروری است.
کاظمی افزود: باید به وضعیت سالمندان تنها و فقیر بیشتر توجه شود و مورد حمایت اقتصادی و مراقبت قرار گیرند تا در پایان عمر مجبور به تکدی گری نشوند.

** کودکان قربانیان اصلی تکدی گری
این استاد دانشگاه اظهار کرد: کودکان گروه به شدت آسیب پذیری هستند که اغلب برای تکدی گری مورد سوء استفاده قرار می گیرند و لازم است با مداخله نهادهای حمایتی این کودکان از تکدی گری باز داشته شوند و به مکان های امن انتقال داده شوند تا دوره کودکی خود را در شرایطی انسانی و امن سپری کنند و سلامت آینده آنها تباه نشود.
وی افزود: توجه به حاشیه شهرها و محله های فقیر نشین شهری و بیکاری از نکات مهمی است که در مقابله با تکدی گری باید مورد توجه جدید قرار گیرد.

** نگاه دلسوزانه و تدام تکدی گری
مسعود زمانی مقدم جامعه شناس و تحلیل گر مسائل اجتماعی نیز در این خصوص به ایرنا گفت: تکدی گری از گذشته تاکنون در ایران رواج داشته است چراکه ایرانیان همواره نگاهی از روی ترحم و دلسوزی به تکدی گری داشته اند.
وی افزود: این نگاه توام با ترحم نسبت به متکدیان را کنت دوگوانیو از مستشرقان اروپایی اینگونه بیان می کند که 'ایرانیان با دیده نفرت به گدایان نمی نگرند و آنان را مورد محبت قرار می دهند، در روزهای عزا و عید گدایان شهرهای بزرگ به قدری غذا و شیرینی دریافت می کنند که اشراف و اعیان اروپایی در جشن هایشان آن اندازه از بستگان و خویشاوندان هدیه دریافت نمی کنند.'
زمانی مقدم اضافه کرد: چنین دیدگاهی نشان می دهد از نظر فرهنگی جامعه ما با پدیده تکدی گری مشکل ندارد و این موضوع به تداوم تکدی گری دامن می زند در حالیکه باید دانست که دلسوزی و ترحم راهکار مواجه شدن با این مشکل اجتماع نیست بلکه رفع این پدیده نیازمند توجه به ساختارهای بنیادی جامعه به ویژه بهبود ساختارهای اقتصادی است.
این تحلیل گر مسائل اجتماعی گفت: متکدیان نه تنها به کار تولیدی نمی پردازند و یا خدمتی ارائه نمی دهند بلکه علاوه بر مصرف گرایی در بسیاری موارد در مسیرهای انحرافی غیرقانونی که پیامدهای منفی اجتماعی، فرهنگی و بهداشتی دارد، قرار می گیرند.

** رشد تکدی گری سازمان یافته
زمانی مقدم با بیان اینکه با رشد شهرنشینی و گسترش مشکلات و آسیب های اجتماعی، پدیده تکدی گری افزایش یافته است، اظهار کرد: تکدی گری سازمان یافته نسبت به تکدی گری فردی افزایش پیدا کرده است و بسیاری از متکدیان به ویژه کودکان از سوی گروه های خلافکار و سازمان یافته متکدی، مورد استثمار قرار می گیرند.
این جامعه شناس در خصوص راه های رفع معضل تکدی گری گفت: برای رفع و یا دست کم کاهش این پدیده اجتماعی، دولت به عنوان متولی اصلی مدیریت و سازماندهی مسایل با همکاری نهادهای مختلف از جمله شهرداری ها، وزات کشور، سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور، وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی سازمانی تشکیل شود تا در مورد جمع آوری، ساماندهی، رسیدگی، اسکان، بهداشت، مراکز آموزشی رسمی و غیر رسمی مهارت آموزی، اشتغال و سایر امور متکدیان پاسخگو باشد.

** شهرداری بنا بر قانون مسئول ساماندهی متکدیان است
به گزارش ایرنا فرماندار شهرستان خرم آباد در این زمینه می گوید: ساماندهی متکدیان برای تامین امنیت روانی شهروندان باید توسط شهرداری مورد توجه قرار گیرد.
حبیب الله خجسته پور افزود: با وجود انجام مکاتباتی از طریق فرمانداری با شهرداری پیرامون این مساله، هنوز اقدام قابل توجهی برای حل این معضل صورت نگرفته است.
وی اظهار کرد: تبصره ذیل ماده 2 قانون ساماندهی متکدیان به ‌صراحت اعلام می ‌کند که تامین محل، امکانات و تجهیزات مورد نیاز اردوگاه ساماندهی متکدیان باید توسط شهرداری انجام شود در حالیکه هنوز هیچگونه اقدام عملی در این زمینه صورت نگرفته است و شهروندان خرم‌ آبادی همچنان در هر 10 قدم با متکدیان مواجه می شوند و امنیت روانی ندارند.

** فرهنگ سازی برای دلسوزی نکردن به متکدیان
وی رفع معضل تکدی گری را مستلزم بکارگیری راهکارهایی از سوی شهروندان و سازمان ‌ها و نهادهای مسئول دانست و گفت: بهترین و اساسی ترین راهکار درازمدت مبارزه با تکدی گری، فرهنگ سازی در این زمینه است تا مردم از کمک به متکدیان سطح شهر اجتناب کنند و کمک های خود را به نیازمندان واقعی بدهند.
فرماندار خرم آباد افزود: اینکه شهروندان کمک های خود را به متکدیان سطح شهر ندهند نیاز به فرهنگ سازی درازمدت و پایدار دارد و همه افراد باید در ایجاد این فرهنگ همکاری و مشارکت داشته باشند.

** مرکز نگهداری از متکدیان به زودی در خرم آباد راه اندازی می شود
علی محمد خانی معاون خدمات شهری شهرداری خرم آباد در خصوص وظایف شهرداری در برخورد با متکدیان به خبرنگار ایرنا گفت: شهرداری وظیفه تامین محل نگهداری متکدیان و تجهیز امکانات مورد نیاز این مرکز را برعهده دارد و علاوه بر این با همکاری نهادها و دستگاه های مختلف در جمع آوری و ساماندهی متکدیان مشارکت دارد.
وی با بیان اینکه ریاست مرکز نگهداری متکدیان برعهده فرماندار است، افزود: نهادهای مختلفی از جمله شهرداری، بهزیستی، مراجع قضایی، نیروی انتظامی و اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ساماندهی متکدیان نقش دارند و سازمان مدیریت و برنامه ریزی نیز باید اعتبار مورد نیاز برای ساماندهی این افراد را تامین کند.
محمدخانی اظهار کرد: با هماهنگی و همکاری با فرمانداری خرم آباد، محلی در منطقه گل سفید این شهرستان برای نگهداری و ساماندهی متکدیان در نظر گرفته شده که بزودی در اختیار آنها گذاشته می شود.
وی افزود: تعداد متکدیان متجاهر در مرکز استان لرستان حدود 20 تن است که به دلیل نبود مرکزی برای نگهداری آنها بعد از هر بار جمع آوری دوباره به تکدی گری در سطح شهر می پردازند.
محمد خانی با بیان اینکه هم اکنون هیچگونه متکدی با تبعیت غیر ایرانی در استان لرستان وجود ندارد، گفت: تقریبا 2 ماه قبل حدود 45 متکدی که همگی پاکستانی بودند از طریق استان های مجاور وارد لرستان شدند که به محض ورود به استان با همکاری نیروی انتظامی و نهادهای مرتبط با این موضوع همگی به کمپ مخصوصی که در استان مرکزی وجود دارد، انتقال داده شدند.
1920/3022
خبرنگار:مهری میردریکوند ** انتشاردهنده: احسان کردی