صنایع‌دستی، با سلیقه بازار هماهنگ می‌شوند

دنیای اقتصاد، شیما رئیسی:ایجاد پیوند میان هنرمندان صنایع‌دستی و هنرهای معاصر، مهمترین هدف برگزاری مسابقه بزرگ طراحی و خلاقیت در صنایع‌دستی معاصر ایران عنوان شد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، در نشست خبری مسابقه طراحی و خلاقیت در صنایع‌دستی معاصر که صبح دیروز در محل سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری برگزار شد همچنین، تطبیق تولیدات صنایع‌دستی با نیاز و سلیقه جامعه امروز و نیز همراه کردن ذائقه و سلیقه نسل جدید با ارزش‌های فرهنگی و هنر بومی ایران مورد تاکید قرار گرفت.

مدیرکل دفتر توسعه و ترویج صنایع‌دستی در این‌باره اظهار کرد: «در حال حاضر، تولیدات صنایع‌دستی در کشور دچار تکرار شده است و این محصولات دیگر بر اساس سلیقه بازار نیست.» علی شیزری در ادامه تصریح کرد: «اگر صنایع‌دستی پویایی خود را از دست دهد، رشته‌های آن فراموش می‌شود و در گذر زمان و به تدریج، این صنایع به مجموعه صنایع‌دستی فراموش‌شده می‌پیوندند. به همین دلیل این مسابقه طراحی شده تا از ایده‌ها و خلاقیت‌های جدید برای تولید صنایع‌دستی بهره گرفته شود.» او خاطرنشان کرد: «مسابقه طراحی و خلاقیت در صنایع‌دستی معاصر ایران با همکاری بخش خصوصی و موسسه ‌آموزشی زیرمجموعه دانشگاه سوره برگزار می‌شود.» مدیرکل دفتر توسعه و ترویج صنایع‌دستی همچنین از برگزاری بزرگداشت استاد فرشچیان با رویکرد مبانی حکمی و هنرهای سنتی با همکاری دانشگاه علم و فرهنگ خبر داد.

تلاش برای بازنگری در طراحی

در ادامه این نشست، معاون اداره کل توسعه و ترویج صنایع‌دستی، بحث طراحی در صنایع‌دستی را یکی از دغدغه‌های مهم در این حوزه عنوان کرد و گفت: «صنایع‌دستی برای اینکه بتواند به روز شود و مطابق سلایق امروزی باشد نیازمند بازنگری در طراحی است.» مرضیه ترکمانیان افزود: «تمام تلاش خود را برای ایجاد امکان طراحی صنایع‌دستی مطابق سلایق و نیازهای روز و فراتر از مرزهای داخلی، به‌کار خواهیم بست.» او تاکید کرد: «البته در این حوزه طراحان بنامی هستند که در عرصه بین‌المللی نیز فعالیت می‌کنند و ما با برگزاری جلسات منسجم با این فعالان، طراحی صنایع‌دستی همخوان با نیازهای روز بازار را دنبال می‌کنیم؛ همچنین از دیگر هنرمندانی نیز که در زمینه‌های مرتبط با صنایع‌دستی ازجمله معماری فعالیت می‌کنند هم برای شرکت در این جلسات دعوت می‌کنیم.»

ویژگی‌های آثار انتخابی

مدیر گروه صنایع‌دستی دانشگاه سوره نیز در این نشست خبری با بیان اینکه هدف از برپایی این مسابقه بزرگ ایجاد تناسب بین مفاهیم تئوری و نظری است، اظهار کرد: «متاسفانه صنایع‌دستی باوجود پشتوانه تاریخی، نتوانسته در دنیای امروز و در مرحله عملیاتی، واقعیت خود را بروز دهد.» مهران هوشیار ادامه داد: «ما هنرمندان بسیاری در حوزه‌های مختلف صنایع‌دستی داریم اما آنچه باعث شده از کشورهایی چون هند و چین عقب بمانیم، ضعف در ایده‌پردازی و طراحی است.» به باور او، در رشته‌های صنایع‌دستی دانشگاهی، به بحث خلاقیت پرداخته نمی‌شود و دانشجویان تنها 4 واحد مربوط به طراحی را می‌گذرانند که باعث شده تفاوت میان ایده‌پردازی و اجرا را ندانند. دبیر هنری و اجرایی این مسابقه، محورهای موضوعی مسابقه طراحی و خلاقیت در صنایع‌دستی را «اشیا و ظروف کاربردی»، «پوشاک، متعلقات و تزئینات وابسته» و «عناصر غیرثابت معماری داخلی» عنوان و خاطرنشان کرد که در مرحله ارزیابی، پنج عامل مهم مورد توجه قرار می‌گیرد. هوشیار در ادامه این پنج عامل را این‌گونه برشمرد: «استفاده از مواد طبیعی و روش‌های دوستدار محیط زیست، حفظ و ارتقای کیفیت و اصول تکنیکی تولید، عملکرد و بهره‌وری بالاتر از محصولات و نمونه‌های موجود، توجه به معیارهای متعارف زیبایی در عصر حاضر و تامین نیازهای مادی و معنوی متناسب با سبک زندگی معاصر پنج عاملی هستند که شرکت‌کنندگان در مسابقه باید در طراحی آنها را مد نظر قرار دهند.» به گفته مجری مسابقه طراحی در صنایع‌دستی، آثار ارسالی که آخرین مهلت ارسال آنها به دبیرخانه تا 15 آذرماه سال جاری است در دو مرحله مورد ارزیابی قرار می‌گیرند که در مرحله اول خود ایده و طرح و در مرحله دوم اثر و محصول بررسی می‌شود. هوشیار با اشاره به اینکه حضور در این مسابقه برای عموم آزاد است، در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران مبنی بر اینکه ایده و اثر دو مقوله از هم جدا هستند و همین عامل قضاوت و داوری آثار را دشوار می‌کند، تصریح کرد: «از آنجا‌که ممکن است عده‌ای فقط طراحان خوبی باشند اما در مرحله تولید اثر، امکانات یا توانایی لازم و کافی را نداشته باشند، شرکت تیمی، از جمله اهداف ما در برگزاری این مسابقه است.» وی اضافه کرد: «شرکت افراد به صورت تیمی در مسابقه به معنای این است که در تیم هم ایده‌پرداز وجود داشته باشد و هم سازنده اثر که این موضوع در ارزیابی‌های ما تاثیرگذار است. علاوه‌بر اینها، بحث بسته‌بندی و نیز قیمت‌گذاری هم در داوری‌ها مد نظر قرار می‌گیرد.» این استاد دانشگاه همچنین در واکنش به نگرانی شرکت‌کنندگان این مسابقه در مورد صیانت از حق ثبت آثارشان گفت: «متاسفانه به‌دلیل عدم رعایت قوانین مربوط به کپی رایت در کشور، تنها می‌توانم به عنوان دبیر اجرایی و یکی از اعضای کمیته سیاست‌گذاری این مسابقه، نسبت به حفظ مالکیت آثار تا پیش از ورود آنها به نمایشگاه، تعهد اخلاقی دهم. پس از ورود آثار به نمایشگاه نیز با چاپ آنها در کتابی معتبر و قابل استناد، امکان پیگیری قانونی از سوی صاحبان اثر در صورتی‌که طرحشان بدون اجازه کپی یا تولید شود، وجود خواهد داشت.» او همچنین در خصوص پرداخت تسهیلات به آثاری که شرایط لازم برای تولید انبوه را داشته باشند، توضیح داد: «امکان تولید طرح‌های ارائه شده، یکی از ملاک‌های مهم در ارزیابی آثار دریافتی است؛‌ از این‌رو با همکاری یکی از بانک‌های عامل، وام‌های کم‌بهره در اختیار صاحبان طرح‌هایی که ویژگی‌های لازم برای جذب مخاطب در بازار مصرفی را داشته باشند، ارائه خواهد شد.» مجری این مسابقه در ادامه از عدم همکاری بعضی سازمان‌های دولتی و خصوصی در برگزاری این مسابقه گلایه و خاطرنشان کرد: «باوجود پیش‌بینی، خیلی از این دستگاه‌ها به دلایل و بهانه‌های واهی خودشان را کنار کشیدند اما معاونت صنایع‌دستی همکاری خوبی با ما داشت.»

در انتهای این نشست، بار دیگر از هنرمندان و پیشکسوتان صنایع‌دستی برای حضور در این مسابقه بزرگ دعوت به عمل آمد. مسابقه بزرگ طراحی و خلاقیت در صنایع‌دستی معاصر ایران که در اوایل سال آینده برگزار خواهد شد، با ایجاد فرصت بروز ایده‌های خلاقانه و نو، امکان بهره‌برداری اقتصادی از طرح‌های صنایع‌دستی را فراهم می‌کند. آخرین مهلت دریافت طرح‌ها و ایده‌های اولیه برای شرکت در این مسابقه 15 آذر و زمان اعلام طرح‌های منتخب، 20آذر ماه جاری اعلام شده است. همچنین هنرمندانی که طرح‌هایشان برای شرکت در این مسابقه برگزیده شده، تا 17 فروردین سال آینده فرصت خواهند داشت، اصل آثار را به دبیرخانه ارسال کنند.