محروم از آب های سطحی با برداشت از منابع زیرزمینی

به گزارش ایرنا، با کاهش منابع آبی و پیامدهای ناشی از خشکسالی های متوالی اهمیت مدیریت صحیح منابع آب و پرهیز از برداشت های بی رویه و بی ضابطه را در این استان دوچندان نموده است.
درحالی که استان چهارمحال و بختیاری تولید کننده 10 درصد منابع آب شیرین کشور است، اما بدلیل کوهستانی و مسیر آب های سطحی به سمت استان های همجوار، از برداشت آب های سطحی محروم است و به ناچار نیاز آبی خود را از سفره های زیر زمینی تامین می کند.
بهره برداری از منابع آبی به 2 شکل برداشت از منابع زیرزمینی و برداشت از آب های سطحی صورت می گیرد، اما در استان چهارمحال و بختیاری با وجودی که از منابع آب های سطحی خوبی در سال های گذشته برخوردار بوده اما به سبب ماهیت کوهستانی بودن منطقه مجال بهره گیری از این منابع را نداشته و در حدود 90 درصد نیاز آبی خود را در بخش های شرب، کشاورزی و صنعت از منابع آب زیرزمینی تامین می کرده است.
رشد جمعیت در استان و افزایش نیاز به آب و غذا و توسعه فعالیت های کشاورزی سبب شده تا طی سالیان گذشته مجوزهای متعدد حفر چاه در استان صادر شود که این حجم بالا بدون توجه به ظرفیت سفره آب های زیرزمینی سبب شده تا هشت دشت از 11 دشت مورد مطالعه استان ممنوعه اعلام شود.
معاون حفاظت و بهره برداری از امور آب شرکت آب منطقه ای چهارمحال و بختیاری با بیان وضع موجود منابع آبی استان به خبرنگار ایرنا گفت: در پی تداوم پدیده خشکسالی و افت منابع آبی سفره های زیرزمینی، امکان برداشت آب از چاه های مجاز این استان 30 درصد کاهش یافته است.
فتح الله صابرپور، بیشترین سطح افت آب های زیرزمینی را مربوط به دشت جوانمردی دانست و افزود: سطح این آبخوان بیش از 24 متر افت داشته و پس از آن آبخوان های جمال با افت 21 متری، سفید دشت با افت 20 متری و شهرکرد با افت 15 متری بیشترین تغییر تجمعی سطح ایستابی آبخوان را به خود اختصاص داده است.
وی با اعلام تعداد چاه های دارای بهره برداری در این استان اظهار کرد: هم اکنون 3 هزار و 431 چاه دارای بهره برداری در استان فعال است که از این تعداد 2 هزار و 823 چاه تامین کننده آب کشاورزی، 387 چاه تامین کننده آب صنعت و 221 حلقه آب شرب موردنیاز در استان را تامین می کند.
صابرپور افزود: به سبب افت آب سفره های زیرزمینی، بهره برداری از چاه های کشاورزی در استان منوط به تجهیز سیستم آبیاری است.
معاون حفاظت و بهره برداری از امور آب شرکت آب منطقه ای چهارمحال و بختیاری همچنین تعداد چاه های غیرمجاز شناسایی شده در استان را 295 حلقه اعلام کرد و گفت: از ابتدای امسال تاکنون 57 حلقه چاه بسته شده و تلاش می شود تا 238 حلقه دیگر نیز مسدود و پر شود.
این وضعیت که نشان از برداشت بی رویه آب از منابع زیرزمینی دارد می تواند به زودی به فرونشست های عمیق زمین و اثرات مخرب زیست محیطی متعددی منجر شود که این امر می طلبد تا برای مهار این بحران تسریع شود.
کارشناسان آب ضمن تاکید بر اصلاح الگوی مصرف، مهار روان آب ها و صدور مجوز بهره برداری از آبهای سطحی را راهکار مناسبی برای مهار این بحران می دانند.
این کارشناسان معتقدند از آنجا که آبهای سطحی این استان به استانهای همجوار سرریز می شود و خود بی نصیب از بهره برداری است، به ناچار این استان به سمت استفاده از منابع آب های زیرزمینی روی آورده که تغییر الگوی بارش از برف به باران و برداشت بی رویه از این منابع مشکلات زیادی را برای اکوسیستم منطقه ایجاد کرده است.
سیدهاشم فاطمی از کارشناسان بخش آب در همین خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: تغییر اقلیم، تغییر الگوی بارش ها از برف به باران و برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی، زنگ خطر بحران کم آبی را در استان به صدا درآورده است.
وی تصریح کرد: اگر میزان برداشت از آب های زیرزمینی در حدود 30 درصد کاهش یابد، امکان احیای آبخوان های استان وجود دارد.
یک عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد و کارشناس مسائل محیط زیست و آب نیز تحقق کاهش 30 درصدی برداشت از آب های زیرزمینی را بهره گیری از آب های سطحی دانست و گفت: حفر چاه برای تامین نیاز آبی استان یک تصمیم اشتباهی بود که در گذشته اجرا شد و امروز استان را با مشکل روبرو کرده است.
مهدی پژوهش افزود: افت شدید آب های زیرزمینی سبب شده تا نیترات آب در دشت شهرکرد 2 برابر شود و سلامتی مردم را به خطر اندازد.
وی با بیان این موضوع که در چهارمحال و بختیاری برداشت بی ضابطه آب وجود ندارد، تصریح کرد: این استان از آنجا که پارک های بزرگ، آکواریوم آبی و فضای سبز گسترده ای ندارد، بیشترین آبی که برداشت می کند برای نیاز ضروری است.
این کارشناس آب خاطرنشان کرد: ضروری است تا درتخصیص آب از زاینده رود و کارون به استان تجدید نظر شود و مطابق با نیاز آبی باشد، چرا که میزان آبی که اکنون به استان تخصیص داده شده، اندک است و جوابگو نیست.
پژوهش خاطرنشان کرد: براساس اسناد و مدارک موجود، میزان آب برداشتی برای باغات حاشیه زاینده رود در حوزه استان، قانونی و مبتنی بر مجوز است و در این خصوص برداشت بی ضابطه ای وجود ندارد.
با این وجود از راهکارهای موثر برای مشخص کردن میزان آب برداشتی از چاه ها نصب کنتورهای هوشمند است.
بنا بر گفته مسئولان آب منطقه ای از سال 89 تاکنون 815 کنتور هوشمند بر روی چاه های استان نصب شده تا میزان واقعی برداشت آب را مشخص کند.
به نظر می رسد با نصب کنتور بر تعداد بیشتری از چاه ها بتوان میزان برداشتی آب در استان را با اطمینان بیشتر اندازه گیری و اعلام کرد.
گزارش: خاطره حسین زاده**انتشاردهنده: جهانبخش صفری دهکردی
7363/6021