خیز ایران برای افزایش وزن محموله و برد ماهواره‌برهای بومی

 گفت گو: آذین آموزگار

- علیرغم مشکل اقتصادی و محدودیت های موجود چرا سرمایه گذاری و فعالیت در بخش فضایی از اولویت‌های ایران طی سالهای گذشته بوده است ؟
توانایی های صنعتی هر کشور در بخش فضایی ، هوایی ، هسته ای می تواند نمایشگر میزان دسترسی فناوری های پیشرفته و استقلال صنعتی آن کشور باشد و در واقع جدا از آنکه هر یک از آن توانایی ها بخشی از وابستگی و نیاز به بیگانگان را برطرف می‌کند خود حربه ای محکم در قالب توانایی های هرکشور و میزان قدرت آن کشور در بخش های مختلف از جمله دفاعی در نتیجه قدرت بازدارندگی  است. 

- وضعیت کنونی کشور ایران در زمینه فضایی چه از نظر علمی و چه از نظر فناوری و صنعت چطور است ؟

در هر دو سوی این توانایی ها کشور ما در جایگاه نسبتا مناسبی است. یعنی پتانسیل دسترسی به آنچه در دنیا به عنوان فناوری های پیشرفته مطرح است به طور کامل وجود دارد و با یک برنامه ریزی منسجم و استفاده از تمام ظرفیت های موجود از جمله دانشگاهها و شرکتهای دانش بنیان این توانایی بالفعل تبدیل می‌شود.

- در حال حاظر تمرکز صنعت فضایی ایران بر روی چه بخش هایی است ؟
افزایش توانایی ماهواره برها در بخش وزن محموله و برد مسافت و همچنین ساخت ماهواره های کاربردی با استفاده از نیازهای کاربران در حال حاضر از اولویت‌های اصلی ماست.
در برنامه ریزی 2 ساله 1395 و 1396 سعی داریم باقی مانده برنامه 10 ساله اول (1395-1384) را به اتمام برسانیم . در 5 سال مطابق برنامه 5 ساله ششم قصد داریم به اهداف اساسی اشاره شوه در سند علمی و فناوری زودتر از موعد مقرر دست پیدا کنیم.
و در برنامه 10 ساله ششم کاربری ها در حوزه مخابرات ، سنجش از راه دور ، اکتشاف بعضی از فناوری های جدید ، عمدتا بومی محقق خواهد شد.
- در زمینه همکاری بین المللی برای انتقال تکنولوژی فضایی چه کارهایی در دست انجام است ؟
در زمینه همکاری های بین المللی چند برنامه در حال اجرا و یا اجرایی شدن است :
1) همکاری دانشگاههای کشور با دانشگاه های بین المللی جهت دسترسی به فناوری های جدید برای طراحی و ساخت محصولات 5 تا 10 سال آینده
2) همکاری مشترک در زمینه های
- پرتاب ماهواره بومی توسط ماهواره بر خارجی
- پرتاب ماهواره خارجی با ماهواره بر بومی
- طراحی و ساخت مشترک ماهواره و پرتاب ماهواره بر بومی یا خارجی
- مشارکت در ماهواره های سنگین جهت تسهیم هزینه
3) استفاده از اطلاعات ناوبری و موقعیت یابی ماهواره های خارجی جهت استفاده در بخش های تجاری کشور
همکاری بین المللی در جهت توسعه قوانین جهت کاربرد صلح آمیز از فضا

  برجام چه کمکی در این رابطه کرده و چه تاثیری فعالیت‌های فضایی بعد از این توافق داشته است؟
برجام از دو جهت موثر بوده است :
1) استفاده از اطلاعات ماهواره ای و امکانات کشورهای دیگر جهت تسریع بهره برداری از فناوری فضایی در اقتصاد
2) توسعه تعامل های بین المللی در جهت تسریع دستیابی به فناوری های پیشرفته و به کارگیری محصولات بومی در بهره برداری از فضا

- کشورمان تا بهره وری حوزه فضایی چقدر فاصله دارد ؟
برای بهره وری فضایی سه گام باید طی شود :
1) دسترسی به فناوری تجهیزات فضایی
2) پیاده سازی فناوری در محصولات ماهواره و ماهواره بر
3) بالا بردن کارآیی ماهواره ، ماهواره بر و ایستگاههای زمینی و شروع به بهره برداری از آنها
ما در حال ورود به گام 3 هستیم و در طی برنامه ششم به (1400-1395)صورت کامل بهره برداری انجام می شود.

 کاربردهای فضایی از قبیل سنجش از دور ، مخابرات و ... تا چه حد به بومی سازی نزدیک شده ؟ آیا امکان صادرات و خدمات دهی به کشورهای دیگر وجود دارد ؟
در پرتاب ماهواره برای مدارهای پائین با پرتاب کننده بومی در حال استاندارد سازی محصولات و بالابردن قابلیت بهره برداری
از اطلاعات ماهواره های کوچک هستیم . به بیان دیگر در این بخش خود را برای صادرات آماده کنیم .
در بخش سنجش از دور ، موقعیت یابی با همکاری کشورهای دوست در خال توسعه کاربری هستیم تا در انتهای برنامه 10 ساله قادر باشیم محصولات بومی خود را جایگزین آنها کنیم.

 راهبردی مرکز ملی فضایی ایران برای تحقق اهداف مرتبط با اقتصاد مقاومتی چیست ؟
عملکرد بخش فضایی کشور از ابتدا در راستای اقتصاد مقاومتی بوده است حتی بومی سازی فناوری های اصلی ماهواره ، ماهواره بر ، ایستگاه زمینی در پی انتقال فناوری به کشورهای مسلمان و همکاری با کشورهای صاحب فناوری هستیم
.
 اقتصاد مقاومتی ، اقدام و عمل توسط مرکز ملی فضایی چه بوده است ؟
در جهت اقدام و عمل یکی از مهمترین فعالیت مرکز ملی فضایی کاربری فناوری های فضایی در جهت بهره وری علمی و ارتقاء عملکرد بخش های مولد کشور است . استفاده از اطلاعات ماهواره در محافظت از محیط زیست ، کنترل منابع آبی ، توسعه استفاده از معادن ، مراقبت از خطوط نفت ، انتقال نیرو و .... همواره در دستور کار قرار گرفته است و امیدواریم تا آخر سال جاری نتیجه این اقدامات را در عمل ملت شریف ایران مشاهده کنیم.

 چه همکاریهای بین المللی از جهت توسعه کاربری فضایی برای توسعه اقتصادی شکل گرفته است ؟
همکاری های بین المللی به منظور انتقال فناوری از کشور صاحب فناوری انتقال دهنده من جمله روسیه ، آلمان و قزاقستان انجام گرفته و کاهش ریسک و تلاش در جهت جذب سرمایه گذاری بین المللی را در پی دارد.
.
برای چشم انداز 1404 چه هدف هایی برای کاربری سیستم های بومی در نظر گرفته شده است ؟ آیا در توسعه اقتصادی موثر است ؟
برای افق 1404 سعی شده برای کلیه نیازهای کشور در بخش های ارتباطات ، سنجش از دور ، موقعیت یابی ، ساخت و پرتاب ماهواره های سنگین و در مدارهای دورتر راه حل بومی داشته باشیم.

 تا چه میزان اهداف سند جامع توسعه هوافضا (به عنوان مراجع بالادستی در بخش هوافضا)با اهداف اقتصاد مقاومتی همسو شده است ؟
مرکز ملی فضایی اصولا برای پیاده سازی نقشه جامع علمی و فناوری فضایی شکل گرفته است و برای تحقق این امر و با توجه به محدودیت منابع مالی اقدام به یک پارچه سازی امکانات کلیه نهادها و سازمان های مرتبط با فضا شده است . می توان ادعا نمود عمده راهبردهای سند اجرایی شده و یا در حال اجرا یی شدن می باشد.

۵۴۵۴