تمدن غیر عقلانی تمدنی رو به زوال است

به گزارش خبرگراری مهر، به نقل از طلیعه، مقام معظّم رهبری از انقلاب اسلامی به عنوان یکی از مراحل تمدن سازی نام برده اند و همچنین هر تمدنی یکی از بنیان های اساسی اش، بنیان علمی و فکری است. نقش معلمان و دانش آموزان در شکل گیری انقلاب اسلامی به عنوان مرحله ای از تمدن و پس از آن در دفاع مقدس در طی حدود چهار دهه از این رخداد بی نظیر به کرات مورد بررسی قرار گرفته است. اما این بار  دکتر حسین احمدی استادیار و مدیر گروه تاریخ و تمدن پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی این مقوله را در قالب کتابی با عنوان «نقش معلمان و دانش آموزان در پیروزی انقلاب اسلامی» بیان نموده است. با او پیرامون کتابش و همچنین چگونگی آرمانهای جوانان انقلابی در مقایسه با جوانان امروز و همچنین جایگاه تاریخی معلمان و دانش آموزان در ایجاد انقلاب به عنوان مرحله ای از تمدن نوین اسلامی، گفتگویی انجام شده است که در ادامه از نظر می گذرد؛

*ابتدا راجع به محتوای کتاب نقش معلمان و دانش آموزان در پیروزی انقلاب اسلامی توضیح دهید. هدف از تقریر این نوشتار چه بود؟

بنده علاوه بر اینکه معلم هستم در حوزه تاریخ فرهنگی نیز مشغول مطالعه و تحقیق هستم. حوزه تاریخ فرهنگی یکی از حوزه های ناشناخته تاریخ نگاری در ایران است که در راستای رویارویی با تاریخ نویسی رسمی و سیاسی به نقش گروه های اجتماعی که کمتر به حضور آنها در تاریخ پرداخته شده، توجه می کند. معلمان و دانش آموزان با اینکه نقش بسزایی در پیروزی انقلاب اسلامی داشته اند ولی تاکنون کتابی با این مضمون در مورد نقش این دو قشر از اجتماع در دوران انقلاب نگاشته نشده است. می توان گفت «نقش معلمان و دانش آموزان در پیروزی انقلاب اسلامی» اولین کتابی است که با این مضمون در ایران نگاشته شده است و حضور دانش آموزان و معلمان را در سال های مبارزه علیه رژیم شاهنشاهی پهلوی تا پیروزی انقلاب اسلامی برجسته می کند.

* در این کتاب به دانش آموزانی که در راه مبارزه شهید شده اند و یا دانش آموزانی که بعد از پیروزی انقلاب نیز در پیش برد اهداف انقلاب و حضور در دفاع مقدس نقش آفریدند، چگونه پرداخته اید؟

این کتاب همان طور که عنوانش هم یادآوری می کند در چند بخش نگاشته شده که در بخش دوم به نقش معلمین و در بخش سوم به نقش و حضور دانش آموزان در عرصه انقلاب پرداخته شده است. البته در بخش اول به ساختار آموزش و پرورش در عصر پهلوی نیز پرداخته شده است. با این رویکرد که ساختار نظام آموزشی پهلوی چه اشتباهاتی داشته است که باعث بروز اعتراضاتی چنین گسترده از سوی معلمان ودانش آموزان در ماه های منتی به پیروزی انقلاب شد. بخشی هم به ساختار آموزش و پرورش غیر انتفاعی آن دوران پرداخته شده یا درواقع همان مدارس مردمی آن زمان که توسط خیرین و بازاریان تاسیس می شد و افرادی چون شهیدان بهشتی، باهنر، مفتح و رجایی هم در این مدارس معلمی می کردند.

بخشی هم به نقش افراد برجسته آن دوران در تعلیم وتربیت و در مبارزه فرهنگی و سیاسی پرداخته شده که می توان از مرحوم طالقانی، شهید مرتضی مطهری، دکتر علی شریعتی و شهیدان بهشتی و باهنر و دکتر مفتح نام برد که در این مجلد به آن پرداخته شده است. همچنین اسامی معلمان و دانش آموزان شهرستانی که در درگیریها حضور داشته اند نیز از مطبوعات آرشیوی استخراج و ذکر شده است. دراین کتاب اسامی برخی از مبارزان که یا دانش آموز بوده اند یا معلم به صورت جداولی مجزا ذکر شده است. همچنین جداولی که نشانگر حضور گروه های  مختلف فکری حاضر در جریان مبارزه است نیز در کتاب آمده است. به علاوه عکس هایی از آن دوران گرداوری و در کتاب گنجانده شده اند.

*در این تالیف چه مقدار از گفتگو با افراد بهره برده اید؟

بله. بخشی از اطلاعات کتاب با رویکرد تاریخ شفاهی و روش مصاحبه نگاشته شده و از آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی که با برخی از دانش آموزان و یا معلمان فعال در جریان انقلاب صورت گرفته نیز بهره گرفته ام.

 *اشاره کردید به مطبوعات آرشیوی، این اسناد در کتاب شما چگونه گنجانده شده است؟

از آرشیو روزنامه ها و اسناد مربوط به برخی وقایع استفاده شده به عنوان مثال اگر به اتفاقی در استان کرمان اشاره شده، سند مربوط به آن نیز ارائه شده است. از روزنامه ها هم نیز در بیان تاریخی کتاب استفاده شده است.

* دغدغه شما به غیر از اینکه کتابی با این مضمون منتشر نشده، در تألیف این اثر چه بود؟

با توجه به مشاهداتم از آثار تاریخ انقلاب اسلامی، باید عرض کنم به نقش معلمان و دانش آموزان به عنوان دو قشر موثر در انقلاب کمتر پرداخته شده است. با توجه به فعالیتم در حوزه تاریخ فرهنگی به برجسته کردن نقش این قشر انقلابی علاقه مندم. در حوزه انقلاب به نقش زنان و دانشجویان و روحانیون قبلاً پرداخته شده بود ولی در بازتاب نقش معلمین و دانش آموزان علی رغم تاثیر برجسته مبارزات آنها، در کتاب هایی که تألیف شده بود کاستی هایی وجود داشت که من سعی کرده ام در حد توانم بخشی از آن را برطرف کنم.

نکته دیگر که برای بنده اهمیت داشت، توجه دادن به جایگاه و اهمیت آموزش و پرورش بود. هر نظامی که از آموزش و پرورش غافل شود و نتواند نیازهای فکری فرهنگی معلم و دانش آموز را برآورده کند مطمئناً با یکسری مشکلات و معضلات مواجه خواهد شد. که البته این معضل گریبانگیر رژیم پهلوی شد. دخالت های بی مورد، سیاست های غلط فرهنگی و گماردن افراد بهایی به عنوان وزیر و مدیر کل در حوزه های مختلف آموزش و پرورش و …به نوعی توهین به شعور مذهبی و اعتقادی معلمان و دانش آموزان مسلمان و متدین قلمداد شد و زمینه اعتراض دانش آموزان و معلمان را در پی داشت. به طوری که عملاً حضور گسترده دانش آموزان و معلمان در مبارزات در آخرین روزهای حکومت پهلوی، توان مقابله را از این رژیم گرفت.