فرجام رقابت تنگاتنگ در اتاق بازرگانی ایران/ نگاه سیاسی و اقتصادی روزنامه ها

این گزارش به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز دوشنبه 15 شهوریور 1395 خورشیدی در حوزه های سیاسی و اقتصادی نگاهی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی کرده است.

** تکیه شافعی بر کرسی ریاست اتاق بازرگانی
با برگزاری انتخابات رییس اتاق بازرگانی ایران، «غلامحسین شافعی» به سمت ریاست این اتاق انتخاب شد؛ موضوعی که در نیم تای بالای روزنامه های امروز برجسته به نظر می رسید.
در این باره، روزنامه «تعادل» زیر عنوان نخست «بازگشت آقای رییس» نوشت: بالاخره انتخابات ریاست اتاق بازرگانی برگزار شد و در انتخاباتی غیرقابل باور ائتلاف شهرستان ها، سنتی های اتاق بازرگانی، خواستاران تحول، پیشگامان و اپوزیسیون در مقابل ائتلاف فردا، تشکل ها و اپوزیسیون شهرستان ها پیروز شد. رقابت بسیار نزدیک بود و غلامحسین شافعی با اختلاف 4 رای در مقابل مسعود خوانساری به پیروزی رسید. این در حالی بود که تقریبا تمامی تحلیلگران یک هفته قبل خوانساری را پیروز انتخابات می دانستند اما ائتلاف روی شافعی همه چیز را تغییر داد.
تعادل در یادداشتی از «شکستن ژست دولتی اتاق ایران در عصر جدید» خبر داد و آورد: اتاق بازرگانی ایران که به صورت سنتی حامی و مدافع حقوق بخش خصوصی باید باشد، در دوره جدید نیاز داشت تا تغییر رویکردی در خود داشته باشد که بتواند در کنار وظایف واکنشی خود، به کنشگری فعال نیز تبدیل شود و از این مجرا بتواند توسعه بخش خصوصی ضعیف ایران را مسجل کند.
در بخش دیگری از این یادداشت می خوانیم: در کنار این ماموریت کلیدی، برخی تغییرات فوری نیز باید شکل گیرد تا شافعی ورودی شکوهمندانه به اتاق ایران داشته باشد و بتواند در گام اول انتقادات موجود را در یک سطح حداقلی پوشش دهد. مهم ترین انتقاد هم ژست بروکراتیک و حاکم شدن فرهنگ دولتی در تار و پود اتاق ایران است که باید چاره یی فوری برای آن اندیشید. بزرگ شدن مداوم حجم اتاق و کاسته شدن از چابکی آن، یکی از دلایل غیرقابل باورشدن چشم انداز بخش خصوصی و تبدیل یک مانیفست عملیاتی به مجموعه یی از شعارهاست.
روزنامه تعادل در یادداشتی دیگر به «آن روی سکه انتخاب رییس جدید اتاق» اشاره کرد و نوشت: رییس اتاق ایران احتمالا تیم جدیدی برای مدیریت اتاق انتخاب خواهد کرد اما اینکه آیا تغییرات جدی و بنیادی در نحوه مدیریت این نهاد صاحب نفوذ رخ خواهد داد یا نه، جای سوال دارد. اما در سیاست های کلی بسیار بعید است که برنامه ها و چارچوب پیش روی رییس جدید دچار تغییراتی اساسی شود چراکه هیات رییسه و هیات نمایندگان، رکن اصلی و اساسی اتاق ایران هستند و اقدامات اجرایی که مربوط به رییس اتاق است بدون شک تغییراتی خواهد کرد.
«اتاق بازرگانی ایران بار دیگر با لهجه مشهدی» هم عنوان گزارش روزنامه «خراسان» درباره انتخابات دیروز اتاق بازرگانی و برنامه های نامزدهای این انتخابات بود. به نوشته این روزنامه، شافعی اظهار کرد: دولت نباید به ما به عنوان یک بدهی نگاه کند بلکه باید این نگاه را تغییردهیم تا به عنوان یک دارایی ما را ببیند. اتاق ایران هیچگاه نباید وارد گروه بندی های سیاسی شود. وی با انتقاد از این که ما درتهران نشسته ایم و برای تمام کشور یک نسخه واحد صادر می کنیم، ادامه داد: تا الان اقتصاد به سیاست یارانه داده است اما ازحالا به بعد باید کاری کنیم که سیاست به اقتصاد یارانه بدهد.
روزنامه «دنیای اقتصاد» هم از «منشور شافعی برای پارلمان اقتصاد» گفت. به گزارش دنیای اقتصاد، قرار بود غلامحسین شافعی پس از اعلام نتایج، پشت تریبون قرار بگیرد اما به دلیل بی نظمی حاکم بر جلسه، رییس منتخب اتاق، تنها به سخنرانی در جمع خبرنگاران بسنده کرد. وی در این بخش نیز از بهبود فضای کسب وکار به عنوان مهم ترین برنامه اتاق ایران یاد کرد و گفت: ما این برنامه را با همکاری وزارت اقتصاد دنبال می کنیم و بخش خصوصی به شدت بر این موضوع تاکید دارد. وی همچنین عنوان کرد: توسعه روابط تجاری با کشورهای همسایه و مسلمان در اولویت اتاق بازرگانی قرار می گیرد. کشو رهای توسعه یافته نیز به لحاظ انتقال تکنولوژی مدنظر خواهند بود تا نیاز ما در این بخش تامین شود.

**ظریف و نامزدی انتخابات ریاست جمهوری؟
در روزشمار زودهنگام انتخابات ریاست جمهوری سال 96، امروز نام «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه به عنوان نامزد این انتخابات برجستگی داشت و برخی روزنامه های امروز در این باره گمانه زنی کردند.
در همین پیوند، روزنامه «آرمان» در گزارشی نوشت: چند ماه پیش بود که صادق زیباکلام پیشنهاد داد روحانی در سال 96 کاندیدا نشود و ظریف را به مردم معرفی کند. به اعتقاد زیباکلام این استراتژی بازی را به نفع جناح اصلاح طلب و اعتدالی رقم می زد. پیشنهادی که هرچند با واکنش هایی از سوی اصلاح طلبان و حامیان روحانی مواجه شد ولی به هر طریق توانست فضای سیاسی را تحت تاثیر خود قرار دهد. با فروکش کردن آن فضا مجددا پیشنهاد کاندیدا شدن ظریف شنیده می شود البته نه از سوی قشر سیاسی و روشنفکر جامعه بلکه از سوی یک آیت ا... شناخته شده که روزگاری رئیس دفتر مصباح یزدی بود و امروز دیگر به خاطر برخی اختلافات فکری از موسسات وی جداشده است.
به نوشته آرمان، آیت الله «محسن غرویان» شخصیت شناخته شده ای است که این پیشنهاد را دوباره مطرح کرده و حتی معتقد است فضای رقابت میان ظریف و احمدی نژاد فضایی تعیین کننده است. هرچند تخریب ظریف را در چنین فضایی نفی نمی کند ولی معتقد است در این فضا به طور یقین ظریف پیروز انتخابات خواهد بود و مردم اخلاق را به بی اخلاقی ترجیح می دهند.
روزنامه آرمان، همچنین در این باره، با «محمدصادق جوادی حصار» گفت و گو کرد. در این گفت وگو که با عنوان «توافق بر سر حمایت از روحانی به هم نخورد!» منتشر شد، جوادی حصار در پاسخ به این پرسش که دلیل بی رغبتی روحانی در انتخابات سال 96 چیست؟ گفت: تنها یک مساله وجود دارد! آن هم اینکه آقای روحانی احساس کرده باشد که شخص دیگری وجود دارد که بتواند برنامه های ایشان و مطالباتی را که ذیل کاندیداتوری او مطرح شده بهتر از خودشان نمایندگی کرده و لباس تحقق بپوشاند؛ اما تصور من این است که در شرایط کنونی و با توجه به همه مناسبات تعیین کننده قدرت سیاسی در کشور، شخصی بهتر از آقای روحانی را نمی توانیم برای ایجاد بالانس سیاسی پیدا کنیم. نه اینکه آقای روحانی معجزه خواهد کرد. نه! اما فعلا توافق بر سر ایشان است و بهتر است که این توافق به هم نخورد!
روزنامه «ابتکار» با انتشار تصویری از ظریف و گزارشی با عنوان «بازی ظریف با ظریف» در صفحه نخست خود به موضوع نامزدی ظریف برای انتخابات ریاست جمهوری پرداخت.
ابتکار در این گزارش به گفت وگو با کارشناسان سیاسی پرداخت و به نقل از آنان، از مردود بودن احتمال نامزدی همزمان ظریف و روحانی نوشت. «علی صوفی» عضو شورایعالی سیاستگذاری اصلاح طلبان در مورد پیشنهاد نامزدی همزمان روحانی و ظریف در انتخابات آتی به ابتکار گفت: اگر کاندیدای محوری آقای روحانی باشد و آقای دکتر ظریف و سایر کاندیداها در انتخابات آتی در سایه قرار بگیرند مشکلی ایجاد نکرده و زمانی که مناظره های انتخاباتی شکل می گیرد نیز تعدد کاندیداهای اصلاح طلب می تواند کمکی هم به آقای روحانی و هم به اصلاح طلبان باشد.
«ابراهیم نکو» کارشناس امور سیاسی هم در این ارتباط به ابتکار گفت: به نظر بنده حتی اگر طرح کردن این موضوع به صورت خیرخواهانه هم باشد اقدام اشتباهی است چراکه در کنار هم بودن آقای ظریف و آقای روحانی شبهه برانگیز خواهد بود و این سوال را ایجاد می کند که چرا طراحان، یار دولت را در کنار هم به عنوان نامزد انتخاباتی معرفی می کنند. به طور قطع اخلاق حکم نمی کند که این دو در تقابل هم قرار بگیرند و در مناظره های انتخاباتی ولو حملات کوچکی علیه هم داشته باشند بنابراین صرف نظرکردن از این موضوع خدمت بزرگی به یکی از آنها خواهد بود.

** هاشمی، ناگفته های برجام و گمانه زنی های انتخاباتی
سخنان تازه آیت الله «اکبر هاشمی رفسنجانی» رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام امروز مورد توجه شماری از روزنامه های قرار گرفت. روزنامه «اعتماد» در این باره نوشت: آیت الله هاشمی رفسنجانی همیشه چند ماه پیش از بزنگاه ها مهم ترین سخن هایش را بر زبان جاری می کند. درست مانند انتخابات هفت اسفند که مهم ترین جمله هایش را چند ماه پیش از انتخابات و آغاز فصل رقابت بر زبان آورد. به نظر می رسد گفت وگویی که او با سایت شخصی خود انجام داده است هم از همین دست صحبت ها باشد. درست پیش از یک انتخابات تاریخی او از مذاکرات و برجام می گوید و اینکه خبر داشته که پیش از آمدن روحانی هم رهبری می خواسته پرونده هسته ای را به سرانجام برساند. هاشمی در گفت وگویش فضای پیش از برجام را توصیف می کند و اینکه غربی ها چه در سر داشتند.
در گزارش روزنامه «ایران» درباره عملکرد سه ساله دولت یازدهم به نقل از هاشمی می خوانیم: آقای روحانی صلاحیت دارد و می فهمد و می تواند با همین کابینه ای که توانسته تشکیل بدهد، کشور را بسازد. این کابینه ای که برای انتخاب وزیرانش در مجلس مشکل داشت. آقای روحانی با همین کابینه می تواند به اهداف برسد، مگر اینکه این مزاحمت ها نگذارد که دارد نمی گذارد.
به نوشته ایران، هاشمی در پیش بینی حضور روحانی در دور بعدی ریاست جمهوری افزود: من احتمال می دهم که ان شاءالله ایشان به دور بعدی می آیند و دور بعدی شجاع تر کارهایش را انجام می دهد و ما گام بلندی را در 4 سال بعدی می بینیم.
«جنگ روانی علیه جذب سرمایه» هم بخشی سخنان هاشمی رفسنجانی بود که روزنامه «فرهیختگان» به بازتاب آن پرداخت. به نوشته فرهیختگان، هاشمی رفسنجانی درباره اینکه ما و طرف مقابل ما چه کارهایی را نباید بکنیم نیز گفت: با این هیاهویی که در کشور می کنند و یک جنگ روانی بی خودی را راه انداخته اند، ما برای جذب سرمایه و تکنولوژی مشکل پیدا می کنیم. چون طرف های ما نمی دانند و با معیارهای خودشان عمل می کنند. ما باید طبق قانون اساسی عمل کنیم و هر کسی اکثریت را در یک انتخابات سالم آورد، بگذاریم کارش را انجام بدهد و حمایت کنیم و به خاطر منافع ملی کشور، باید همین کار را بکنیم. همین مقدار حل می کند و بیش از این چیزی لازم نیست.
روزنامه آرمان هم از «ناگفته های آیت الله از برجـام» نوشت. در گزارش آرمان می خوانیم: «قبل از این که آقای روحانی بیایند، می دانستم رهبری می خواهند مساله حل شود. بالاخره اراده رهبری پشت قضیه بود. به رغم این همه شیطنتی که ما هم پیشقدم بودیم و می خواستیم حل شود» شاید اظهارات آیت ا... هاشمی درباره توافق هسته ای و برجام تا به امروز چنین صراحت نداشت اما او در زمانی درباره موضوعات کلان و سرنوشت سازکشور لب به سخن می گشاید که تا حدودی ابرهای تیره دلواپسان به کنار رفته باشد و جامعه خود به اهداف اقدامات مهم و با اهمیت پی برده باشد چرا که با ذهنی آماده تر به اظهارات دلسوزان کشور گوش فرا خواهند داد.
**گروه پژوهش و تحلیل خبری
پژوهشم**9294** 9279