اردوغان عامل هرج و مرج در جهان عرب/ آینده روابط قاهره - آنکارا

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: سمیه خمارباقی: روابط مصر و ترکیه در پی برکناری «محمد مرسی» رئیس جمهوری وابسته به گروه اخوان المسلمین مصر در سال ۲۰۱۳ تاکنون به سردی گراییده است. «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه با حمایت از مرسی و اخوان المسلمین، دولت جدید مصر که برآمده از دل ارتش این کشور است را نامشروع خواند و روی کار آمدن «عبدالفتاح السیسی» وزیر دفاع وقت مصر به عنوان رئیس جمهوری این کشور را یک کودتا خواند. کودتای نافرجام اخیر در ترکیه بهانه ای شد تا گفتگویی را با «علی ابوالخیر» استاد دانشگاه دلتا النیل مصر و رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک «یافا» انجام دهیم که مشروح آن از نظر می گذرد:

*مصر مانع از صدور قطعنامه شورای امنیت در محکومیت کودتای نظامی ترکیه شد دلیل این موضوع چیست؟

مصر مانع صدور قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد در محکومیت کودتای ترکیه نشد بلکه تنها اتفاقی که افتاد این بود که یک اصلاحیه ساده مربوط به اصول دموکراتیک را برای بیانیه شورای امنیت مطرح کرد. مصر خواستار درج عبارت احترام به اصول دموکراتیک و قانونی و حاکمیت قانون بود و این امر ممانعت از صدور قطعنامه علیه کودتای نافرجام در ترکیه محسوب نمی شود. پیش نویس قطعنامه شورای امنیت شامل ۳ بخش اصلی بود: ۱- ابراز نگرانی شدید از تحولات ترکیه ۲- محکوم کردن خشونت و بی ثباتی در ترکیه و تاکید بر اهمیت پایان بخشیدن بحران ۳- دعوت شورای امنیت از تمامی طرف ها برای احترام به دولت منتخب دموکراتیک در ترکیه و خویشتن داری و پرهیز از خشونت. مصر خواهان محکوم کردن خشونت در ترکیه بود صرفنظر از اینکه چه طرفی عامل خشونت در این کشور است.

*آنکارا اعلام کرده حاضر به میزبانی از مخالفان دولت مصر است. این موضوع آیا صرفا اقدامی تبلیغاتی و به منظور تحت فشار قرار دادن دولت مصر است یا نشان از عمق اختلافات ایدئولوژیک میان دو کشور دارد؟

هیچیک از مخالفان ترکیه چه مخالفان سیاسی و چه کردها در مصر حضور ندارند، قاهره در امور داخلی ترکیه دخالت نمی کند و هیچ روزنامه مخالفی در این باره وجود ندارد، همه اینها در حالی است که شخص رجب طیب اردوغان حامی مالی و رسانه ای مخالفان دولت مصر است و از طریق شبکه های ماهواره ای قصد تشویش و ایجاد هرج و مرج در مصر را دارد.

مصر با ملت ترکیه مشکلی ندارد اما با نظام ایدئولوژیک اخوانی این کشور مشکل دارد، از آنجایی که سلجوقیان ترک تبار بودند با وجود اقداماتی که در طول تاریخ مرتکب شده بودند  اردوغان برای آنها احترام زیادی قائل بود.

اردوغان معتقد بود رژیم هایی می تواند در جهان عرب وجود داشته باشد که اخوانی و به مثابه پادشاه جدید عثمانی باشند لذا هنگامی که اخوان المسلمین در مصر سقوط کرد، اختلافات با اردوغان شروع شد. ما هرگز موضع وی در قبال سوریه و حمایت هایش از هرج و مرج در این کشور را فراموش نمی کنیم، اردوغان علت اصلی گسترش تروریسم در سوریه و عراق است.

*در مقابل این اقدام دولت آنکارا، یک نماینده پارلمان مصر تاکید کرده حاضر به اعطای پناهندگی به «فتح الله گولن» است با توجه به این مسائل آینده روابط ترکیه و مصر را چگونه ارزیابی می کنید؟

پیشنهادی به صورت رسمی از سوی نماینده پارلمان مصر مطرح نشده است بلکه قصد انجام این کار وجود داشته است مثل نماینده دیگری که خواستار به رسمیت شناختن کشتار ارامنه توسط امپراطوری وقت عثمانی شده بود، من معتقدم این تصمیم در سطح رسمی مطرح نخواهد شد، در واقع نه مصر و نه فتح الله گولن این موضوع را نخواهند پذیرفت.

در مورد آینده روابط ترکیه و مصر نیز باید گفت که این مسئله در گروی تغییر فکر اردوغان نسبت به حوادث ۳۰ ژوئن ۲۰۱۳ (برکناری محمد مرسی از ریاست جمهوری مصر) است. اردوغان روابط با رژیم صهیونیستی دشمن نخست مسلمانان را از سرگرفت پس چگونه است که مصر دشمن ترکیه است؟ اردوغان یک شخص پراگماتیک است زمانی که نمی تواند از واقعیت اجبار در تعامل با یک کشور فرار کند تصمیم به نزدیکی با آن کشور می گیرد همچون عذرخواهی وی از روسیه و «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری این کشور به خاطر سقوط هواپیمای روسیه توسط ترکیه.

مشکل اینجاست که مصر در سطح ملت خواهان آشتی با اردوغان نیست و این زمانی رخ خواهد داد که وی اعضای اخوان المسلمین را برای محاکمه در دادگاه های ویژه به مصر تحویل دهد چرا که برخی از اعضای اخوان المسلمین به زندان محکوم شده اند لذا گمان نمی کنم که در آینده نزدیک بهبودی در روابط مصر و ترکیه ایجاد شود.

*با توجه به اختلافات ترکیه و مصر بر سر اخوان المسلمین و جایگاه مصر در جهان عرب، این موضوع چه آثاری بر روابط ترکیه و جهان عرب خواهد داشت؟

همانطور که گفتم ملت های مصر و ترکیه با یکدیگر اختلاف ندارند بلکه میان دیدگاه اردوغان و مردم مصر اختلاف وجود دارد، اخوانی ها تحت چتر حمایتی اردوغان در ترکیه زندگی می کنند و شبکه های ماهواره ای به آنها اختصاص داده شده است و پول هنگفت در اختیار آنها قرار می گیرد، اردوغان از گروه تروریستی داعش و از کردهای عراق نفت خریداری می کند و نقش پررنگی در ایجاد هرج و مرج در کشورهای عربی ایفا می کند. وی عامل قاچاق سلاح به لیبی، مصر، سوریه و عراق است. در چنین شرایطی روابط مصر و ترکیه چگونه بهبود یابد، موضوع، مناقشه میان مصر و ترکیه نیست بلکه دیدگاه ایدئولوژیک اخوان است. در حال حاضر شاهدیم که شمار زیادی از افسران بلندپایه و نیروهای ارتش ترکیه و هزاران نفر دیگر که تنها مظنون به دست داشتن در کودتای نافرجام این کشور هستند بازداشت شده اند و این به منظور تغییر عقیده نظامی ترکیه از ملی گرایی به یک ایدئولوژی افراطی است. در پایان باید بگویم که روابط مصر و ترکیه تا زمانی که اردوغان دیدگاه منفی خود را نسبت به نظام و مردم مصر تغییر ندهد همچون گذشته باقی خواهد ماند.