برندسازی صنایع دستی، نما نامی برای اعتماد جهانی

ایران سترگ هیچگاه فارغ از برند نبوده است؛ حافظ ، سعدی، مولانا ، رازی ، ابوعلی سینا و هزاران هزار نام دیگر نمایی است که نشان از فرهنگ سترگ این سرزمین سپند و سرود و سخن دارد؛ چنان که آبی کاشی کاری اش به نام پرشین بلو به ثبت جهانی رسیده، فرش کاشان زبانزد جهان است و اصفهانش نصف جهان خطاب می شود.
برند برای ایران سرشار است اما به گفته کارشناسان صنایع دستی می بایست این نما نام ها استراتژیک و با برنامه اطلاق شود.
صنایع دستی سفیران فرهنگی یک سرزمین به شمار می آیند که در توسعه جهان بینی و بسط فرهنگ ها نقش برجسته ای را به خود اختصاص می دهد و به جهت کارکرد متفاوت آنها با محصولات و مصنوعات صنعتی بسته بندی و نشانه سازی خاص خود را می طلبند.
معاونت صنایع دستی در دولت یازدهم، شعار هر استان یک برند جهانی و هر شهر یک برند ملی را بنا به ضرورت برگزید و از آن پس، دور مدار صنایع دستی حول این محور دوران گرفت و واژه برند برآیند کلام مدیران صنایع دستی در کشور شد .
حسین قلعه نویی کارشناس صنایع دستی و مدرس این حوزه معتقد است: اگرچه صنایع دستی کشور بویژه صنایع دستی گیلان به رنگ و اصالت و قدمت، نام دار است اما در رقابت جهانی می بایست این نشان ها علمی ، حساب شده و بومی سازی شکل بگیرد.
وی می گوید: نگاه فرهنگی به برند و برندسازی می بایست مستولی باشد، برند و برندسازی فراتر از معادلات ساده و نخست کسب و کار است و کمک می کند که برخی صفات و ویژگی ها، در سطح کلان به یک فرهنگ نسبت داده شود.
وی ادامه می دهد: برند شامل همه احساسات، ویژگی ها و مفاهیمی است که به یک نام گره خورده است؛ برند، برداشت افراد از یک نام است و از این روی، نمی توان سرسری و کلیشه ای برندسازی کرد.
قلعه نویی می گوید: امروز نام سوییس تداعی گر دقت و ظرافت است، شاید زمانی ساعت سوییسی با هویت و دقت و کیفیت خود، به نام سوییس اعتبار می داد اما امروز این روند دگرگون شده و این نام سوییس است که به ساعت ها اعتبار می دهد.
پر واضح است که اصالت، رنگ و قدمت از صنایع دستی ایران و گیلان می تراود؛ اما بیستم خردادماه - روز جهانی صنایع دستی - که فرا می رسد کلیشه های سخن همچون صنایع دستی تجلی گر ذوق، صنایع دستی ما و تاریخ کهنش، صنایع دستی هر استان رنگ و بوی ... ، ما از همه بهتریم و ... فوران می کند.
سخنانی بیش نخ نما و کلیشه راه به کجا می کشاند؟ هر سال و سال های دگر و این در حالیست که صنایع دستی اصیل کشورمان از لابلای صنایع خطی و ماشینی چین و تایلند به سختی نفس می کشند و هنرمندان اگرچه به بهتر شدن وضعیت در دولت تدبیر و امید اذعان دارند، اما همچنان در مشکلاتی چون بیمه، تسهیلات، بازار فروش و ... به سر می برند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان رونق صنایع دستی را در دولت تدبیر و امید چشمگیر توصیف کرد و گفت: این امتیاز با ورود تولیدات این حوزه به بازارهای خارجی قوت بیشتری به خود می گیرد.
رضا علیزاده با بیان اینکه گیلان استانی پیشتاز در احیای صنایع دستی و هنرهای سنتی است، به تعدد مراکز تولید و عرضه صنایع دستی و نیز بازارچه های دائم و موقت آن اشاره کرد و افزود: حدود17 هزار هنرمند صنایع دستی در استان فعالیت می کنند.
وی بازاریابی تخصصی و نوین را از الزامات فروش و انتشار صنایع دستی دانست و بیان کرد: این اداره کل با بهره گیری از نظرات و پیشنهادات متخصصان حوزه بازاریابی و فعالان تجاری در راستای مرتفع ساختن این نیاز تلاش می کند.
وی برندسازی تولیدات مختلف گیلان را عنصری موفق در توسعه این صنعت در استان خواند و گفت: صنایع دستی شاخص هر شهرستان و هر منطقه از استان، با کیفیتی ممتاز با نام و نشان شایسته روانه بازارهای جهانی می شود و در این بین، می توان به شالبافی ماسال، بامبو لاهیجان، مروار آستانه و .... اشاره کرد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان خاطرنشان کرد: حمایت از تولیدکنندگان صنایع دستی در سال های اخیر جزو اولویت های این اداره کل بوده و توانسته زمینه خودکفایی در این حوزه را فراهم آورد.
علیزاده رفع مشکل بیمه ای هنرمندان و فراهم کردن زمینه حضور این تولیدکنندگان در بازارهای جهانی را از اقداماتی دانست که با جدیت از سوی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان پیگیری می شود و مساعدت دیگر دستگاه های اجرایی را می طلبد.
وی اظهار کرد: قابلیت و ظرافت صنایع دستی گیلان به گونه ای است که توان تسلط بر بازارهای هدف خارجی را دارد لذا حمایت های لازم در زمینه عوارض گمرکی، بازاریابی و ایجاد بازارچه های صنایع دستی و بازارچه های مرزی وضعیت عرضه محصولات را آسان تر می سازد.
وی با بیان اینکه کیفیت افزایی تولیدات صنایع دستی نیازمند بهره گیری از فناوری های دانش بنیان است، گفت: حضور در بازارهای جهانی و رقابت با کالای مشابه خارجی از سوی برخی تولیدکنندگان صنایع دستی گیلان از طریق بهره مندی از شیوه های عملی محقق می شود.
علیزاده پارک علم و فناوری را ظرفیتی قابل اتکاء برای ارائه شیوه یا دانشی کیفی در راستای بهسازی تولید خواند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان در اشاره به جایگاه هنرمندان صنایع دستی در تولید ناخالص ملی و نگاه حاکمیتی بر تحقق اقتصاد مقاومتی با تکیه بر اقدام و عمل خاطرنشان کرد: باید تلاش کرد تا با ارائه راهکارهای علمی در راستای توسعه افزایی در تولید و عرضه صنایع دستی به جایگاه ارزنده ای دست یابیم.
از 90 رشته صنایع دستی گیلان، 71 رشته فعال است و تاکنون شش هزار و 300 هنرمند هنرهای سنتی و صنایع دستی استان بیمه شده اند.
رشتی دوزی ، لباس محلی ، چادرشب بافی ، خراطی ، چوب تراشی ، گره چینی ، نازک کاری ، منبت و معرق چوب ، حصیربافی ، بامبوبافی ، مرواربافی ، سفالگری ، کاشی معرق ، مینای خانه بندی ، چلنگری ، قلمزنی ، گلیم بافی ، جاجیم بافی ، شال بافی ، نمد مالی ، جوراب بافی ، عروسک بافی ، قلاب بافی و …برخی از هنرهای سنتی و صنایع دستی گیلان هستند.
صنایع دستی کشور بر خلاف همه فراز و فرودهای بسیار و حتی برخی بی مهری ها، به قوت گیرایی و اصالت توانسته در زمره با ارزش ترین هنرهای کاربردی جامعه مطرح شود و صنایع دستی ایران با محتوای غنی و مردمی تر از گذشته حتی در عرصه های گوناگون به رشد و شکوفایی چشمگیری برسد.
موضوع فوق نه تنها از جنبه های فرهنگی بلکه به لحاظ اقتصادی و اجتماعی نیز توانای جلب احترام و توجه جهانیان را داشته بطوری که بسیاری از صاحب نظران، ایران را یکی از سه قطب مهم صنایع دستی و به لحاظ تنوع رتبه نخست جهان می دانند.
به گفته کارشناسان و مسئولان این حوزه، صنایع دستی امروز با تمام قوت ، پیشینه و رنگ با چالش هایی روبروست که یکی از اهم آنها ، نوع بسته بندی و برند سازی است که خود می تواند به عنوان معرف در بازارهای داخلی و خارجی محسوب شود.
به هر روی برندسازی ، نشان تجاری و یا نما نام، واژگان و یا عباراتی دشوار نیست بلکه ویژگی هایی بارز هستند برای ارائه نما و یا هویتی از محصول که به مخاطب اعتماد می بخشد و اینک این موضوع برای صنایع دستی ضرورت است و نمانام های برتر می توانند هیجان و عواطف مصرف کنندگان خود را برانگیزند و مشتریان نیز به این نام ها اعتماد داشته و از آنها انتظار خلق ایده های برتر و نوآوری در محصولاتشان را داشته باشند.
گزارش از: مرضیه ضامن

1881 / 2007