اصول متمایزکننده فرایند تهیه برنامه سوم شهرداری

مجموعه الزامات و اصولي در اين نظام‌نامه پيش‌بيني شده‌اند كه آن را از برنامه‌هاي پيشين متمايز كرده و تجربه تهيه برنامه را در تهران چند گام به پيش مي‌راند.در نظام نامه تدوين برنامه، نگاه حذفي نسبت به برنامه پيشين كه هم اكنون در جريان است وجود نداشته بلكه ارتقا‌دهنده آن و در برخي موارد حتي ادامه‌دهنده آن خواهد بود. بدين‌ترتيب فرايند تهيه برنامه 1402-1398از مجموعه مزايايي بهره‌مند است و اصولي را سرلوحه كار خود قرار داده كه آن را از برنامه‌هاي پيشين متمايز مي‌سازد. اين موارد عبارتند از:

1-برنامه حاضر مبتني بر تجربه انباشته سال‌ها فعاليت علمي مركز مطالعات شهر تهران به‌عنوان بازوي اصلي پژوهشي شهرداري و همچنين تجربه عملي آن در تهيه مهم‌ترين سند شهر، يعني طرح جامع شهر، در حال تهيه است. اين تجربه مركز مطالعات را از ساير بخش‌هاي شهرداري متمايز مي‌كند.

2-استفاده از تجربه علمي و عملي ‌، سبب شده تا برنامه به‌عنوان يك فعاليت حاكميتي، كاملا در شهرداري تهيه شود.
3-اتخاذ يك نگاه استراتژيك براي حل مشكلات كليدي شهر و شهرداري در دستور كار برنامه حاضر قرار گرفته است. اين نگاه استراتژيك با درگير ساختن تمام بدنه شهرداري، شوراياري‌ها، گروه نمونه‌اي از مردم و نخبگان دانشگاهي ايجاد مي‌شود.

4-با توجه به مورد قبل، فرايند تهية برنامة حاضر تركيبي از 2فرايند بالا به پايين و پايين به بالاست؛ يعني از سويي از بالا استراتژي‌ها جهت‌گيري حركت شهرداري را تعيين مي‌كنند و از سوي ديگر بخش‌هاي مختلف درون شهرداري، مردم و نمايندگانشان در شوراياري‌ها نيز خواسته‌ها و نيازهايشان را مطرح مي‌كنند تا با تبديل همه اين موارد به سياست‌ها، امكان بهره‌مندي كافي از نتايج آن را نيز بيابند.

5-گروه تدوين برنامه تلاش دارد تا نگاهي واقع‌بينانه به ظرفيت‌هاي مادّي و نهادي مجموعه شهرداري و ارتباطش با ساير قواي حكومتي داشته باشد تا از ارائه احكامي خارج از اين ظرفيت پرهيز‌كند.

6-با توجه به ماهيت متغير و پيش‌بيني ناپذير آينده، برنامة آينده طوري تدوين مي‌شود كه به اندازة كافي انعطاف پذير باشد همانطور كه به اندازة كافي دقيق و روشن هست تا مانع برداشت‌هاي نادرست يا نامرتبط شود.

7-برنامه در حال تهيه قائم به ذات خواهد بود يعني وظايف و تكاليفي را كه در برنامه بايد روشن باشد به آينده ارجاع نمي‌دهد.
اين مجموعه عوامل تمايز سبب مي‌شود تا برنامه بعدي براساس پشتوانه ارزنده‌اي كه تهيه‌كنندگان برنامه‌هاي قبلي و به‌ويژه برنامه جاري ايجاد كرده‌اند، چندين گام مؤثر به پيش بردارد.

• رئيس مركز مطالعات شهر تهران