بهشتی: رفتار شورای شهر مشهد با بافت تاریخی تلخ و ناگوار است

به گزارش روز یکشنبه گروه فرهنگی ایرنا از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سید محمد بهشتی در جمع خبرنگارانی که از بافت تاریخی تخریب شده اطراف حرم امام رضا (ع) بازدید و گزارش هایی در این زمینه تهیه کرده بودند، اظهار کرد: آنچه بر بافت تاریخی مشهد رفته تلخ و ناگوار است.
وی با اشاره به فعالیت های پژوهشکده ثامن گفت: ای کاش در تمام شهرهای زیارتی همچون قم، شیراز، کربلا، نجف و ... نهادی مانند پژوهشکده ثامن داشتیم که این اقدامات را انجام می داد.
بهشتی افزود: در دهه های اخیر شهرهایی که شرایط مستعدی برای اتفاق هایی نظیر مشکلاتی که برای بافت تاریخی مشهد افتاده داشته اند، به شکل طوفنده ای مورد این رخدادها واقع شده اند.
وی اظهار کرد: ظاهر امر اینگونه است که همه قصد دارند با نیت خیر نیازهای امروزی زوار در شهرهای زیارتی را به بهترین نحو پاسخ دهند و با توجه به ازدیاد جمعیت زوار و افزایش درخواست های آنان این کمک ها گویی افزایش می یابد.

** مکه و مدینه الگوی سوداگران
بهشتی، اتفاقی که در بافت تاریخی اطراف حرم امام رضا (ع) افتاده است را از لحاظ نظری و عملی مورد بررسی قرار داد و گفت: در بعد نظری الگوی افرادی که این کارها را انجام داده اند شهرهای مکه و مدینه بوده و قصد پاسخگویی اولیه به نیازهای زوار را داشته اند.
به گفته وی، اینها چیزی را ارایه می کنند و در ازای آن چیزهایی را از بین می برند، همانگونه که در اطراف مکه و مدینه تمام آنچه که دلالت های تاریخی داشته اند نظیر محله بنی هاشم و ... از بین رفته است.
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، با بیان اینکه اینها ارزشی برای شواهد تاریخی قائل نیستند و گاهی قصد امحای آنها را نیز داشته اند، تصریح کرد: افرادی که دست به این کارها می زنند هیچ حرمتی برای مکان های مقدس قائل نیستند.
وی با اشاره به اینکه زواری که به زیارت می روند همچنان برای مکان های زیارتی تقدس قائل هستند افزود: در آن سوی قضیه این افراد در نهایت سوداگری در اندیشه کاسبی هستند و هر چقدر که بتوانند به مکان های مقدس نزدیک تر شوند و درآمد کسب کنند راضی ترند، اینجاست که جریان طوفنده سوداگری حاکم می شود.
بهشتی گفت: از آن جهت روی مکه و مدینه تأکید دارم که این دو شهر قبله افرادی اند که کارهایی اینچنینی در کشور انجام می دهند و اگر به حال خود رها شوند آینده ای هم که پیش روی آنهاست همان چیزی است که الان در مکه و مدینه در حال اتفاق است.
وی اضافه کرد: این تنها نگاه وهابیت است که مخالف اعتبار قائل شدن برای شخصیتی است که در مکان زیارتی خاص قرار دارد، زیرا که از دید سلفیون هرچه بعد از آنها اتفاق افتاده بی اعتبار است به نحوی که معتقدم اگر وهابیون تحت فشار افکار جامعه اسلامی نبودند شاید مرقد حضرت رسول (ص) را هم نابود می کردند و جایش پاساژ می ساختند.

** موفقیت تفکر وهابیون در تخریب بافت تاریخی
وی با اشاره به فاصله ای که بزرگان جامعه بین تفکر ایرانی و وهابی ایجاد کرده اند، تصریح کرد: عملا آنچه در رابطه با بافت تاریخی کشور اتفاق می افتد موفقیت تفکر وهابیون است.
بهشتی افزود: آنچه در حال اتفاق است تحقق همین فکری است که در مکه و مدینه اتفاق افتاده اما احتمالا اینها نماینده جدی تفکر وهابیت نیستند و بیشتر اندیشه سوداگری است که برایشان اهمیت دارد.
وی با اشاره به اظهارنظرهای کارشناسانه و در رأس آنها نقطه نظر مقام معظم رهبری در خصوص اتفاقی که با ادامه این وضعیت برای بافت تاریخی شهر مشهد می افتد گفت: اصولی که مقام رهبری در نامه خود به آنها اشاره کردند به تنهایی کافی بود تا در صورت توجه به آنها شاهد وقوع این حادثه نباشیم در حالیکه کاملا واضح است که درست بر علیه نکاتی که ایشان به آن اشاره داشتند این اتفاق ها شکل گرفته است.
او با اشاره به اصراری که برای ادامه این مسیر هنوز وجود دارد، تصریح کرد: سوداگری سعی دارد همچنان به مسیر خود ادامه دهد زیرا که به قول خود این افراد، صحبت از یک قرآن و دو زار است.

** شهر مشهد متعلق به جهان اسلام است
بهشتی، با طرح این پرسش که آیا شهر مشهد متعلق به مشهدی ها، شورای شهر، شهرداری و ... است؟ تاکید کرد: شهر مشهد متعلق به جهان اسلام و به ویژه شیعیان ایران است اما متأسفانه تصمیماتی که درباره آن گرفته شده در حد یک شهر کوچک و بدون دخالت اکثریت است.
وی زیارت را مفهومی مقدس و شیعی دانست و گفت: شهرهایی که مکان های مقدس زیارتی در آنها واقع شده است به اعتبار این اماکن شکل گرفته اند و شاکله اصلی آنها مناسک زیارت بوده از این رو کاربری هایی که در آنها وجود دارد مرتبط با مفهوم زیارت ولی با رعایت آداب زیارت بوده است.

** دبی قبله افراد سودجو
بهشتی ادامه داد: امروزه شهرهایی که صورت کالبد مناسک زیارتی بوده اند در حال تبدیل شدن به شهرهایی هستند که مورد توجه افراد سودجو هستند، آنهایی که به لحاظ نظری مکه و مدینه و به لحاظ عملی دبی را قبله خویش قرار داده اند.
او با بیان اینکه تنها جایی که قبله اینان نیست مشهد است، افزود: این افراد آنقدر در اندیشه شبیه سازی شهرهای مقدس هستند که از یاد برده اند وجود حرم حضرت امام رضا (ع) مخل انجام رفتارهای اقتصادی آنان خواهد بود؛ زیرا افرادی که برای زیارت به حرم امام رضا (ع) می آیند از جنس مشتریانی که اینها به دنبالشان هستند، نیستند، پس روزی آرزو خواهند کرد که ای کاش وجود حضرت رضا (ع) در آنجا نبود و اینها به کاسبی شان می رسیدند.
بهشتی، اتفاقی را که برای بافت تاریخی مشهد افتاده تلخ و ناگوار دانست و گفت: مسلم است که اگر بخواهید مسیر اصلاح را هم طی کنید آثار این زخم عمیق که ایجاد شده به جای خواهد بود، اما وجود حضرت امام رضا (ع) و رفتاری که جامعه شیعه در شهر مشهد خواهد داشت عملا آن جا را به سمتی می برد که مقوم امر زیارت است. حتما آیندگان از نسل ما به بدی یاد می کنند و شاهد آن زخمی اند که ما بر بافت تاریخی مشهد به جای گذاشتیم و این سندی است که آیندگان بدانند چه دورانی در تصرف سوداگران بر این شهر گذشته است.

** کوبیده شدن پرچم داعش
او با بیان اینکه گویی پرچم داعش در اینجا به زمین کوبیده شده تصریح کرد:انگیزه های داعش نیز سوداگرانه است، عین همان رفتاری که آنها با آثار تاریخی می کنند ما هم با بافت تاریخی اطراف حرم امام رضا (ع)انجام دادیم.
وی پدید آمدن هوشیاری در افکار عمومی و رسانه ها را نشان از امکان تغییر مسیر در این مقوله دانست و گفت: آنچه در طراحی اطراف حرم امام رضا (ع) پیش بینی شده 360هکتار بوده که تنها یک سوم آن اتفاق افتاده و دو سوم این تخریب ها واقع نشده است از این رو می شود ترمز این قطار که به سمت دره می رود را کشید و اجازه نداد مقدار باقی مانده مشمول این تخریب ها شوند.
بهشتی با بیان اینکه شورای شهر مشهد عزم در نابودی این شهر دارد و در این مسیر از هیچ اقدامی فروگذار نیست تصریح کرد: این راهی است که در دولت پیشین باز شده و نمونه آن در شیراز هم در حال وقع است.

** گسترش وسعت تخریب ها
به گفته بهشتی، پیش از دولت قبلی نیز شاهد اینگونه تخریب ها در بافت های تاریخی بوده‌ایم اما وسعت تخریب‌ها هرگز به این حد نبوده است.
وی با اشاره به رویکرد تازه وزارت راه و شهرسازی گفت: این نهاد برای اصلاح اتفاقات افتاده در بافت اطراف حرم امام رضا (ع) اقدامات زیادی نظیر عوض کردن مشاور طرح انجام داده است.
بهشتی گفت: در سال‌های گذشته ما با وزارت راه و شهرسازی در کشمکش بودیم اما امروز وزارت راه و شهرسازی مسیرش را با مسیر میراث فرهنگی یکی کرده است.
وی در ادامه در پاسخ به این سوال که در زمان مسئولیت شما در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، چه اقدامی برای جلوگیری از این وقایع اتفاق افتاد؟ ادامه داد: تا پیش از سال 73 موضوع ثبت آثار که یکی از مکانیزم‌های حفاظت است، مغفول مانده بود و تنها 1750 اثر ثبت شده بود اما پس از به راه افتادن جریان ثبت ها که تعداد آنها به 23هزار رسید امیدوار بودیم بتوانیم مشکلات از این قبیل را رفع کنیم.
او خاطرنشان کرد: در دولت گذشته شاهد بودیم سازمان میراث فرهنگی صورتجلسه‌ای را امضا و با انتقال آثار در عین حفظ ارزش‌ها موافقت می کرد و نتیجه آن تخریب خانه های تاریخی و انتقال آثاری از تزئینات آن به اماکن دیگر شد.
فراهنگ**3079**1027