کتاب الکترونیک؛ نیاز جامعه

به گزارش روز جمعه ایرنا، با گسترش مدرنیته، تکنولوژی تمامی ابعاد زندگی بشر را در برگرفته و در بعضی موارد تغییراتی را در سبک زندگی او به وجود آورده، گسترش روزافزون اینترنت و فضاهای مجازی نیز باعث شده که افراد در گروه های مختلف سنی برای استفاده از ابزارهای الکترونیکی هوشمند از جمله تلفن همراه، تبلت، لپ تاپ و.... تمایل بیشتری داشته باشند
بسیاری از موسسات با طراحی سایت و برنامه های مناسب برای ارائه محتواهای فرهنگی به صورت دیجیتال همچون کتاب های الکترونیکی درصدند که امکان دسترسی افراد مختلف به کتاب های مورد نیاز و مورد علاقه را فراهم کنند.
کاربران نیز با نصب نرم افزارهای کتابخانه های دیجیتال می توانند از وقت های اضافه خود در طول روز استفاده کرده و در هر زمان و مکانی مطالعه را تجربه کنند.
در بسیاری از موارد نیز کتاب های درسی و برنامه های آموزشی از طریق نرم افزارها و کتاب های الکترونیکی در اختیار دانش آموزان قرار می گیرد.
نرم افزارهای کتابخانه های دیجیتال با جذابیت هایی می تواند زمینه ساز ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی و ترغیب افراد جامعه به خصوص کودکان و نوجوان به مطالعه شود.
برخی از ناشران کتاب های الکترونیک معتقدند که استفاده از این کتاب ها از قطع درختان برای تبدیل شدن به کاغذ جلوگیری می کند و قیمت آنها ارزان تر از کتاب های چاپی است و می تواند در زمان ها و مکان های مختلف مورد استفاده قرار گیرد.
آنان ایجاد یک کتابخانه دیجیتال در تلفن همراه، سهولت انتقال در عین یکپارچگی مطالب، انسجام مطالب و تنوع کاربرد، تغییر فونت و اندازه آن، امکان جستجو در کتاب، امکان یادداشت گذاری در کتاب را از دیگر ویژگی های استفاده از کتاب های الکترونیکی برمی شمرند.
با این وجود با گسترش کتاب های الکترونیکی عضویت در کتابخانه های عمومی و امانت گرفتن کتاب کاهش پیدا کرده و به تبع آن عضویت در کتابخانه های مجازی افزایش پیدا می کند و امکان ارتباط رو در روی مولف با مخاطب کمتر خواهد شد.
همچنین در این میان این سوال مطرح می شود که با نصب نرم افزارهای کتابخانه های دیجیتال در تلفن های همراه و رایانه و گسترش کتاب های الکترونیکی، چگونه حق مولفان، مترجمان و ناشران که زمان و هزینه بسیاری را برای تالیف، ترجمه و انتشار یک کتاب صرف می کنند، رعایت خواهد شد؟
همزمان با برگزاری بیست و نهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، نهمین نمایشگاه رسانه های دیجیتال نیز در مجموعه شهرآفتاب برپا شده که در این نمایشگاه بیش از 15 هزار کتاب الکترونیکی توسط موسسات فرهنگی دیجیتالی در زمینه هایی پژوهشی و تحقیقاتی، آموزش دروس مهارتی، مذهبی و چند رسانه ای آنلاین برای گروه های مختلف سنی ارائه شده است.

* ارائه 16هزار جلد کتاب در یک نرم افزار
حسن غزالی اصفهانی مدیر تولید مرکز تحقیقاتی رایانه ای قائمیه اصفهان یکی از عرضه کنندگان کتاب های الکترونیک در نهمین نمایشگاه رسانه های دیجیتال و بیست و نهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران است.
بازار کتاب دیجیتالی قائمیه به عنوان یکی از اصلی ترین منابع دسترسی به کتب متنوع مذهبی و شیعی، امکان استفاده از 16 هزار جلد کتاب را برای مطالعه و پژوهش محققان و پزوهشگران به زبان های فارسی، عربی و انگلیسی فراهم کرده است.
غزالی اصفهانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: این نرم افزار ویژه محققان و پژوهشگران طراحی شده که دسترسی آسان، جستجو در کتب و منابع از جمله ویژگی های آن است.
وی با بیان اینکه امروزه هزینه استفاده از کتاب های چاپی افزایش یافته، افزود: به عنوان مثال انتقال و جابه جایی کتاب های متعدد برای روحانیان که با هدف تبلیغ به دورافتاده ترین روستاهای کشور اعزام می شوند، دشوار است و آنان باید هزینه ای بسیاری را در این رابطه متقبل شوند که با نصب نرم افزار کتابخانه دیجیتال قائمیه می توانند از 16هزار جلد کتاب در حوزه های مذهبی و شیعی بهره مند شده و به سوالات دینی و شرعی ساکنان منطقه پاسخ بگویند.
مدیر تولید مرکز تحقیقاتی رایانه ای قائمیه اصفهان استفاده از کتاب های کمیاب، خطی و ارزشمند را از دیگر مزایای استفاده از نرم افزارهای کتابخانه های دیجیتال عنوان کرد و گفت: باتوجه به مشغله های زندگی روزمره، محققان، اساتید و دانشجویان به آسانی می توانند با مراجعه به سایت کتابخانه دیجیتال قائمیه به نشانی www.ghbook.ir به کتاب ها و منابع مطالعاتی خود به صورت رایگان دسترسی پیدا کنند.

* دریافت مجوزهای قانونی برای ارائه کتاب های الکترونیکی
جواد امینی مدیر غرفه نشر دیجیتال پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی نیز با اشاره به رعایت قانون کپی رایت در ارایه منابع الکترونیکی این پژوهشگاه به خبرنگار ایرنا گفت: تمام کتاب ها و منابع نرم افزار کتابخوان همراه پژوهان، ارایه کننده کتاب های الکترونیکی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی رمزگذاری شده و تنها یک بار در یک سیستم مورد استفاده قرار می گیرد و قابل استفاده در سیستم های دیگر نیست.
وی با بیان اینکه نشر دیجیتال پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برای بارگذاری تمامی کتاب های الکترونیکی مجوزهای لازم را از نویسندگان کسب می کند، افزود: نویسندگان عموما فایل های کتاب های خود را به صورت پی دی اف یا تصویری در اختیار موسسه قرار می دهند.
امینی با اشاره به اینکه نرم افزار کتابخوان همراه پژوهان به صورت یک کتابخانه دیجیتال است که در تلفن همراه یا رایانه شخصی نصب می شود، افزود: محققان و پژوهشگران می توانند از کتاب های الکترونیکی با قیمتی پایین حتی یک پنجم قیمت پشت جلد کتاب های چاپی استفاده کنند.
وی دسترسی و مطالعه آسان و قابلیت جستجو را از جمله مزایای کتاب های الکترونیکی برشمرد و گفت: متاسفانه رعایت نکردن قوانین در عرضه کتاب های الکترونیکی و کپی کردن آنها مشکلاتی را فراهم می کند که امیدواریم موسساتی با رمزگذاری منابع خود و تنها با ثبت نام متقاضیان در سایت مورد نظر امکان استفاده از منابع الکترونیکی را برای آنان فراهم کنند.
مدیر غرفه نشر دیجیتال پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی استقبال از کتاب های الکترونیکی در بیست و نهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران را مناسب ارزیابی کرد و افزود: امسال این موسسه تنها برای معرفی محصولات خود در نمایشگاه کتاب شرکت کرده و تاکنون بیش از یکصد نفر از پژوهشگران و ناشران با مراجعه به غرفه نشر دیجیتال پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی خواهان استفاده از خدمات این موسسه شدند.

* افزایش استقبال مردم از کتاب های الکترونیکی
احمد محمدی مسئول فروش و بازاریابی فروشگاه کتاب الکترونیک شومیز نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به استقبال مردم از کتاب های الکترونیکی طی دو سال اخیر گفت: کاربران با استفاده از نصب نرم افزارهای کتابخانه های دیجیتال در تلفن همراه خود می توانند با قیمتی ارزان به راحتی و در همه زمان ها و مکان ها به کتاب های مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند.
وی حمل و نقل آسان، کم جا بودن، تغییر فرمت، امکان حاشیه نویسی، یادداشت برداری، جستجو را از دیگر مزایای کتاب های الکترونیکی عنوان کرد و افزود: کتاب های الکترونیکی در مقایسه با کتاب های چاپی کمتر در معرض آسیب های همچون مفقودشدن و آتش سوزی قرار دارند.
احمدی با اشاره به رعایت قانون کپی رایت در بارگذاری کتاب های الکترونیک در نرم افزار شومیز اظهار کرد: تمام کتاب های الکترونیکی این مجموعه دارای مجوز قانونی از نویسندگان و ناشران هستند و هر کتاب کد مخصوص به خود را دارد و شخص دیگری به جز فرد ثبت نام کننده نمی تواند کتاب را دانلود کرده و مورد استفاده قرار دهد.
وی گفت: با گذر زمان ناشران به این نتیجه رسیدند که نسخه های چاپی کتاب دیگر خواهان کمتری دارد و باید آثار خود را به صورت الکترونیکی در اختیار مخاطبان قرار دهند.
مسئول فروش و بازاریابی فروشگاه کتاب الکترونیک شومیز دسترسی نداشتن به اینترنت و تلفن های همراه هوشمند و علاقه نداشتن برخی مخاطبان به کتاب های الکترونیکی و آسیب های بینایی به دلیل مطالعه طولانی مدت کتاب های الکترونیکی از طریق تلفن همراه و رایانه را از جمله معایب کتاب های الکترونیکی عنوان کرد و گفت: نگرانی ناشران و نویسندگان از کپی شدن کتاب های خود به صورت الکترونیکی و رعایت نکردن قانون کپی رایت از دیگر معایب کتاب های الکترونیکی است.
احمدی با بیان اینکه کتاب های الکترونیکی نشر شومیز در حوزه های عمومی و مذهبی با استقبال مواجه شده، افزود: در آینده ای نزدیک کتاب های دانشگاهی نیز در کتابخانه دیجیتال این موسسه بارگذاری خواهد شد و ما قصد داریم نمایندگی از نشر شومیز در کشور افغانستان به عنوان دومین کشور فارسی زبان جهان ایجاد کنیم تا امکان خرید الکترونیکی منابع نشر دیجیتال شومیز در این کشور فراهم شود.

* معرفی خدمات کتابخانه ای الکترونیکی
شرکت کتابداری حنان نیز از جمله موسساتی است که برای معرفی خدمات کتابخانه ای الکترونیکی در نهمین نمایشگاه رسانه های دیجیتال و بیست و نهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران شرکت کرده است.
به گفته رحمت الله گنجی رئیس هیات مدیره شرکت کتابداری حنان، این شرکت در حوزه ارائه کتاب ها و منابع الکترونیکی و مجلات خارجی فعالیت می کند و تمامی منابع این شرکت با دریافت مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مجوزهای موسسات خارجی در اختیار مخاطبان قرار می گیرد.
وی با بیان اینکه رعایت قانون کپی رایت در ایران معنا ندارد، افزود: به روش های مختلف کتاب های الکترونیکی در فضای مجازی بدون مجوز دانلود شده و مورد استفاده قرار می گیرند.
گنجی گفت: منابع شرکت کتابداری حنان در حوزه منابع کتابخانه ای و دانشگاهی تدوین می شود و تنها اعضای کتابخانه های دانشگاه و سازمان های مرتبط می توانند به این منابع دسترسی پیدا کنند.
رئیس هیات مدیره شرکت کتابداری حنان نگهداری و محدودیت ها حمل و نقل را از جمله معایب کتاب های چاپی عنوان کرد و افزود: در یک کتابخانه تنها یک کتاب را می توان به یک نفر امانت داد اما چندین نفر با مراجعه به سایت کتابخانه می توانند از کتاب های الکترونیکی به صورت همزمان استفاده کنند.
براساس مطالب مطرح شده، مولفان و ناشرانی هستند که به دلیل نگرانی از رعایت نشدن قانون کپی رایت(حقوق مالکیت ادبی و هنری) و فارغ از هزینه علاقه مندند کتاب ها و آثار خود را به صورت چاپی و سنتی در اختیار مخاطبان خود قرار دهند و با گذر زمان باید دید که کتاب های الکترونیکی در ایران همچون بسیاری از کشورهای دنیا با استقبال روبه رو خواهد شد و با گسترش این کتاب ها آیا قوانین جدی تری برای رعایت حق کپی رایت وضع می شود یا خیر.
بیست و نهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران با شعار «فردا برای خواندن دیر است» از 15اردیبهشت ماه در مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب برپا شده، این نمایشگاه فردا (25 اردیبهشت ماه) به کار خود پایان می دهد.
مجموعه شهر آفتاب در اتوبان خلیج فارس (عوارضی اتوبان تهران - قم)، روبه روی حرم مطهر امام خمینی (ره) قرار دارد.
تهرام/7245/1027