اهمیت راهبردی عربستان برای آمریکا کاهش یافته است

خبرگزاری مهر - گروه بین الملل : «باراک اوباما» رئیس جمهوری آمریکا در حالی در اواخر چند هفته گذشته برای شرکت در نشست شورای همکاری خلیج فارس عازم منطقه شد که لایحه اخیر جمهوریخواهان کنگره برای به رسمیت شناختن نقش عربستان در حوادث ۱۱ سپتامبر، سایه تنش های حاکم بر روابط ریاض – واشنگتن را بیش از پیش سنگین کرده بود.

در عین حال، تهدید اوباما به وتوی لایحه پیشنهادی جمهوریخواهان شاید نشانه ای بود از تلاش وی برای بهبود رابطه با اعرابی که از او به دلیل حمایت از توافق هسته ای ایران دل خوشی ندارند.

از سوی دیگر، آنگونه که از نتیجه نشست اوباما و شورای همکاری خلیج فارس بر می آید، کشورهایی که به بهانه مخاطرات توافق هسته ای از آمریکا طلب سلاح و تضمین های امنیتی بیشتر می کنند، یک گام به اهداف خود نزدیکتر شده و سناریوی ایران هراسی را با چاشنی ایجاد گشت دریایی مشترک علیه ایران پر رنگ و لعاب تر کرده اند.

در همین رابطه خبرگزاری مهر گفتگویی داشته است با «پل پیلار» از اساتید دانشگاه «جورج تاون» آمریکا. وی در گذشته کارشناس و رئیس بخش تحلیل عملیات سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) بود. پیلار تاکنون مسئولیت‌های متعددی را بر عهده داشته است که از آن جمله می‌توان به ریاست واحدهای تحلیل عملیات‌های سیا در خاور نزدیک، خلیج فارس و جنوب آسیا اشاره کرد. پیلار همچنین سابقه حضور در شورای امنیت ملی آمریکا را به عنوان یکی از اعضای اصلی در کارنامه کاری خود دارد.

*«باراک اوباما» رئیس جمهور آمریکا می‌گوید چنانچه مجلس نمایندگان لایحه دخالت عربستان سعودی در حوادث یازدهم سپتامبر را تصویب کند، آن را وتو خواهد کرد. چرا جمهوریخواهان مجلس نمایندگان آمریکا به دنبال تصویب این لایحه هستند و در مقابل چرا اوباما قصد وتو کردن آن را دارد؟

این لایحه از حمایت چشمگیر هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه آمریکا برخوردار است. این حمایت بازتاب یک احساس گسترده در میان مردم آمریکاست مبنی بر اینکه هر کس که به نحوی در حادثه یازدهم سپتامبر دخالت داشته است، بایستی پاسخگو باشد.

به تازگی با انتشار بخشی محرمانه از یک گزارش کنگره پیرامون حادثه یازده سپتامبر که در آن به [نقش] عربستان سعودی اشاره شده بود، توجه عموم مردم آمریکا به ارتباط احتمالی عربستان سعودی با حملات یازدهم سپتامبر جلب شد.

این بخش از گزارش مربوطه ممکن است در واقع شامل هیچ اطلاعات جدید و مهمی هم نباشد،‌ اما گمانه زنی‌ها در خصوص محتویات احتمالی این گزارش توجه عموم را به نقش احتمالی عربستان بیشتر جلب کرده است.

رئیس جمهور اوباما گفته که این لایحه را وتو خواهد کرد؛ تا حدی به این دلیل که وی معتقد است این لایحه به طور غیر ضروری روابط این کشور با عربستان سعودی را وارد مرحله ای بغرنج و پیچیده خواهد کرد و در عین حال فاقد هرگونه کارکرد مفیدی چه به لحاظ کشف نکته ای جدید در مورد این حادثه و چه از نظر بی اثر نمودن خسارات ناشی از این حمله خواهد بود.

اوباما احتمالاً بر این باور است که طرح دعوی انفرادی علیه یک کشور خارجی یک روش کارآمد و مؤثر برای اداره سیاست خارجی نیست.

*برخی استدلال می‌کنند که از اهمیت راهبردی عربستان سعودی برای آمریکا کاسته شده است. آیا شما با این استدلال موافق هستید؟

هر زمان بحث از اهمیت و ارزش راهبردی عربستان سعودی در میان است، نفت یکی از موضوعاتی است که به آن اشاره می‌شود. با کاهش وابستگی آمریکا به واردات نفت که تا حد زیادی ثمره توسعه فناوری «فراکینگ» (شکافت هیدرولیکی) در استخراج این ماده خام است، اهمیت بلا واسطه نفت عربستان برای آمریکا کاهش می‌یابد.

با این حال، اقتصاد آمریکا هنوز تا حد قابل توجهی تحت تأثیر هر رویدادی است که در بازار جهانی نفت اتفاق بیفتد؛‌ جایی که عربستان همچنان یک بازیگر مهم است. عربستان سعودی همچنین یک بازیگر تعیین کننده در هرگونه ترتیبات نظامی در خلیج فارس بشمار می‌رود.

*در نشست اخیر اوباما با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، در خصوص تشکیل یک نیروی گشت دریایی مشترک علیه ایران توافقاتی صورت گرفت. در حالی که کشورهای عضو این شورا سعی می‌کنند امریکا را به انعقاد یک «پیمان دفاعی مشترک» مشابه ناتو ترغیب نمایند، آیا می‌توان ایجاد نیروی گشت دریایی مشترک با آمریکا را یک دستاورد بزرگ برای کشورهای عرب خلیج فارس به شمار آورد؟

تردیدی نیست که برای کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس هرگونه اقدام نظامی مشترک که مشتمل بر همکاری این کشورها و همچنین حضور نظامی آمریکا باشد، از اهمیت بسیاری برخوردار است.

پس باید گفت بله، کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس تشکیل این نیروی گشت دریایی مشترک را یک دستاورد خیلی بزرگ می‌دانند و احتمالاً برای آن‌ها بیش از آنکه دربردارنده اثرات مستقیم نظامی باشد، به مثابه نمادی از تداوم حمایت آمریکا [از این کشورها] خواهد بود.