واكنش هاي گوناگون به راي ضدايراني دادگاه عالي آمريكا

اين گزارش نگاهي به سرخط اصلي خبرها و همچنين نوشته هاي سرمقاله نويسان و نويسندگان روزنامه هاي امروز شنبه 4 ارديبهشت 1395 خورشيدي انداخته و مهم ترين موضوع هاي مورد توجه اين روزنامه ها را بررسي كرده است.

*** بازتاب ها و واكنش ها به يك راي ضدايراني
چهارشنبه هفته گذشته (نخستين روز از ارديبهشت ماه) همزمان با حضور هيات ديپلماتيك ايران در نيويورك براي شركت در نشست «تغييرات اقليمي» و رايزني‌ هاي فشرده‌ ميان «محمدجواد ظريف» و «جان كري» وزيران امور خارجه تهران و واشنگتن در زمينه برجام، دادگاه عالي آمريكا با صدور حكمي اعلام كرد حدود 2 ميليارد دلار از دارايي هاي مسدود شده ايران بايد به خانواده هاي قربانيان انفجار بيروت در سال 1983 پرداخت شود؛ انفجاري كه ادعا مي شود ايران در برنامه ريزي آن دست داشته است.
در واكنش به اين اقدامِ دادگاه عالي آمريكا، ظريف اعلام كرد: ايران راي ديوان عالي آمريكا را به رسميت نمي شناسد. آمريكايي ها هر اقدامي عليه اموال جمهوري اسلامي ايران انجام دهند، بعدا مجبورند آن را جبران كنند و اموال ايران را پس بدهند.
اين رويداد بازتاب هاي فراوان و البته متفاوتي در روزنامه ها داشت. روزنامه هاي منتسب به طيف اصلاح طلب، اين اتفاق را بي ارتباط با روند اجراي برجام (برنامه جامع اقدام مشترك) دانستند و در مقابل، برخي روزنامه ها مانند «كيهان» و «جوان»، راي دادگاه عالي آمريكا را نقض كننده برجام توصيف كردند و از اين دريچه كوشيدند به برجام حمله ببرند و آن را بي نتيجه بيانگارند.
روزنامه «ابتكار» در بخشي از گزارش خبري خود در اين ارتباط نوشت: علي رغم انتقادات و اعتراضات به كارشكني ها و بدعهدي آمريكا، اخيرا ديوان عالي آمريكا حكمي را صادر كرد كه با وجود اينكه ارتباطي با برجام ندارد و سابقه چنين احكامي به پيش از توافق هسته اي بازمي گردد، نشانه سياست هاي خصمانه آمريكا عليه ايران است.
با وجود صدور حكم ضدايراني در دادگاه عالي آمريكا، روزنامه «ايران» نيز در گزارش خبري خود با عنوان «فشار ديپلماسي ايران بر آمريكا»، مقام هاي دولتي ايران و آمريكا را در اجراي برجام مصمم دانست و نوشت: ظريف و جان كري در حالي طي روزهاي سه شنبه و جمعه گذشته از فرصت حضور در حاشيه نشست نيويورك براي ملاقات با يكديگر سود بردند. گفت‌ وگوهاي مفيدي كه باعث شد ظريف و كري هر دو در پايان ديدار روز سه‌ شنبه بر لزوم دستيابي به منافع متقابل حاصل از اجرايي شدن برجام تأكيد ويژه‌اي داشته باشند. ...اما اين ملاقات وزيران خارجه ايران و آمريكا در بحبوحه جدالي ديپلماتيك انجام شد كه ديوان عالي امريكا با صدور حكمي جنجالي به راه انداخت.
در اين ميان، روزنامه «تعادل» در گزارش خبري نخست خود با عنوان «پشت پرده يك راي» به بازخواني پرونده انفجار بيروت و چرايي مطرح شدن نام ايران در اين پرونده پرداخت و نوشت: در پاييز سال 2007 دبورا پيترسون كه برادر خود سرجوخه نيروي دريايي جيمز نيپل را در انفجار سال1983 بيروت از دست داد، به نيابت از 142 خانواده عليه ايران دادخواستي در دادگاه فدرال ايالات متحده تنظيم كرد كه ايران را محكوم به پرداخت 65.2ميليارد دلار غرامت به اين خانواده هاي آمريكايي بازمانده از آن انفجار مي كرد. با آنكه در هيچ محكمه عادلانه يي نقش ايران در آن انفجار اثبات نشد اما اين شروع ماجرايي عليه ايران شد.
روزنامه «جام جم» هم در يادداشتي با عنوان «حكم قضايي با رنگ و بوي سياسي» به راي دادگاه عالي آمريكا عليه ايران واكنش نشان داد و نوشت: اقدام دادگاه عالي ايالات متحده، به جاي آن ‌كه يك حكم قضايي تلقي شود، بيشتر رنگ و بوي سياسي دارد كه عمدتا تحت تاثير لابي گروه‌ها، كشورها و افكاري است كه مي‌ خواهند براي بر هم زدن تعادل سياسي در تلطيف موقعيت ايران، چهره منفي از كشورمان به دنيا ارائه كنند كه به نظر مي‌ رسد تبعيض‌آميز و افترايي باشد.
روزنامه «جوان» اما در يادداشتي با عنوان «تصاعد تهديد و خلأ تعصب ملي و غيرت ديني»، مسوولان را به بي پاسخ گذاشتن اقدام دادگاه عالي آمريكا محكوم كرد و آورد: حكم ديوان عالي امريكا مبني بر برداشت 2 ميليارد دلار از اموال بلوكه شده ايران به نفع خانواده قربانيان امريكايي كه در بمب‌ گذاري سال 1983 در مقر تفنگداران امريكايي در لبنان كشته شده‌اند، در كنار مواضع خصمانه‌ اي كه اوباما و ديگر مسئولان امريكايي در حمايت از مرتجعين منطقه و در ادامه پروژه ايران ‌هراسي دنبال مي ‌كنند، در عين تلاش براي سلب ابتكار عمل از ايران در روند تحولات منطقه واجد پيام ‌هاي منفي عليه منافع امنيت ملي ايران در منطقه خليج فارس است كه متأسفانه با پاسخ درخور از سوي مسئولان ايراني مواجه نشده است.
جوان در ادامه مدعي شد: اصالت دادن به برجام سبب شده كه ما نسبت به تصاعد تهديد در منطقه غافل شويم.
روزنامه «كيهان» هم در گزارش خبري- تحليلي خود، راي دادگاه عالي آمريكا را به موضوع برجام گره زد و مصادره 2 ميليارد دلار از دارايي‌هاي ايران را به طعنه «تازه‌ ترين گشايش برجام!» توصيف كرد.

*** نگاه تحليلي به سفر اوباما به عربستان
«باراك اوباما» رييس‌ جمهوري آمريكا، چهارشنبه هفته گذشته وارد عربستان سعودي شد تا براي سومين بار به ديدار و گفت وگو با «سلمان بن عبدالعزيز» پادشاه عربستان بپردازد. اين سفر اما با حاشيه هاي زيادي همراه شد كه نخستينِ آن نرفتن پادشاه عربستان به استقبال اوباما بود. سفر اوباما به عربستان ضمن بازتاب خبري در روزنامه ها به سوژه تحليلي روزنامه نگاران تبديل شد. تحليلگران ديدگاه مخالف اوباما با سياست هاي منطقه اي عربستان سعودي به ويژه در برخورد با ايران را دليل ناخرسندي پادشاه عربستان سعودي از مسوولان آمريكايي و نرفتن او به استقبال اوباما دانستند. برخي نيز بر لزوم رفع چالش هاي روابط ايران و عربستان، به منظور جلوگيري از دخالت قدرت هاي غربي در امور منطقه تاكيد كردند.
در اين پيوند، روزنامه «اطلاعات» در يادداشتي با عنوان «اوباما در عربستان و تصميم ‌هاي راهبردي ما» بر لزوم همكاري كشورهاي همسايه و رفع زمينه هاي دخالت قدرت هاي غربي در مراوده هاي كشورهاي منطقه تاكيد كرد و نوشت: بايد پذيرفت كه اقتدار مسئوليت آفرين است و امنيت و پيشرفت همسايه به سود همسايه و نه به زيان اوست، پس بايد جهت اين پيشرفت را طوري سامان داد كه منافع همه همسايگان را تامين كند. رهبران عرب خليج فارس به‌ياد دارند كه بين آخرين سفر كارتر به تهران كه در آن شاه را متحد يگانه و ايران را جزيره ثبات خواند تا سقوط رژيم پهلوي زمان درازي نگذشت. آن‌روزها هم كاخ سفيد شاه را به اصلاحات سياسي فرا مي‌خواند، اما اجازه داد بحران نفت اقتصاد ايران را متلاطم سازد. چرا بايد ما ساكنان اين سرزمين‌ها با وساطت قدرت‌هاي ماوراي بحار با هم سخن بگوييم؟
روزنامه جوان اما در يادداشتي با عنوان «ملك سلمان در انتظار پسااوباما» به تحليل پيام ‌هاي سفر رييس‌ جمهوري آمريكا به رياض پرداخت. در اين يادداشت مي خوانيم: درست است كه اوباما در طول اين دو دوره رياست جمهوري خود همواره ايران‌ستيزي را در دستور كار داشته و به اعتراف خودش بيشترين فشارها را بر ايران تحميل كرده اما بايد توجه داشت كه درك سياسي او تا حد آل ‌سعود تنزل نكرده تا در بازي كودكانه آن شركت كند و البته آل‌سعود هم بعد از چند سال متوجه اين موضوع شده و منتظر دوره پسااوباماست.
در اين ميان، روزنامه «دنياي اقتصاد» در گزارش خبري مفصلي با عنوان «ملك سلمان به استقبال رييس‌ جمهور آمريكا نرفت»، اين اقدام پادشاه عربستان را به دليل حمايت آمريكا از ايران دانست و نوشت: اگرچه ديدار رئيس‌ جمهوري آمريكا از رياض و برگزاري نشست مشترك با شوراي همكاري خليج ‌فارس باعث دلگرمي شيوخ عرب از حمايت‌هاي واشنگتن در قبال امنيت آنها شد، اما اظهارات باراك اوباما در پايبندي تهران به تعهدات برجام و اين مساله كه عربستان بايد همزيستي با رقيبش ايران را ياد بگيرد، باز هم زخمي بر دل ريش شاهزادگان سعودي زد.
در ادامه در خصوص دورنماي روابط آمريكا و عربستان آمده است: انتظار روابط طلايي ميان واشنگتن و رياض از يكسو و گسست كامل از سوي ديگر عملا نمي ‌تواند داراي پشتوانه منطقي باشد. به‌خصوص كه همچنان سعودي‌ ها به‌عنوان متحد خاورميانه ‌اي آمريكا در كناررژيم صهيونيستي نقش‌آفريني مي‌كنند. در مقطع كنوني و به دليل يارگيري‌هاي عربستان عليه ايران كه موج اول آن با حمله به سفارت و قطع روابط سياسي آغاز شد و در موج دوم با گنجاندن 4 بند ضدايراني در بيانيه پاياني سازمان همكاري اسلامي متجلي شد، سفر باراك اوباما مي‌تواند اين پشتوانه را براي سعودي‌ها ايجاد كند تا با دلگرمي بيشتري راهبرد مقابله‌جويانه خود عليه تهران را به پيش ببرند.

*** ادامه بحث ها درباره گشت نامحسوس
هفته گذشته خبر ساماندهي هفت هزار مامور گشت نامحسوس در تهران، واكنش هاي زيادي را به دنبال داشت كه مهم ترين اين واكنش ها، سخنان «حسن روحاني» رييس جمهوري بود. سرتيپ «حسين ساجدي نيا» رييس پليس تهران اما اين تصميم پليس امنيت اخلاقي را بر پايه مطالبه هاي مردم در سال‌ هاي اخير دانسته است.
با گذشت چند روز از اعلان خبر راه اندازي گشت نامحسوس، همچنان يكي از محورهاي توجه روزنامه هاي امروز به اين موضوع اختصاص يافت.
روزنامه «اعتماد» عنوان نخست خود را به واكنش رييس جمهوري به تشكيل گشت نامحسوس اختصاص داد و در آن با اشاره به بخش هايي از سخنان رييس جمهوري در واكنش به خبر راه اندازي گشت نامحسوس نوشت: پس از انتشار خبر آغاز به كار ٧ هزار نيروي نامحسوس پليس امنيت اخلاقي در روز دوشنبه هفته گذشته، حسن روحاني لازم دانست تا واكنش خود را در قالب دفاع از قانون و آزادي مردم بيان كند.
روزنامه «شرق» هم در عنوان نخست خود بخشي از سخنان رييس جمهوري در انتقاد از گشت ارشاد نامحسوس را كه در جلسه روز چهارشنبه هيات دولت بيان شد، برجسته كرد و به نقل از روحاني نوشت: «آزادي مردم محدود نمي‌ شود الا با قانون» . به نوشته شرق، شايد بتوان اين جمله ها را جدي ‌ترين انتقاد به طرح امنيت اخلاقي دانست؛ طرحي كه از هفته پيش به صورت پيدا و پنهان در حال اجرا است.
روزنامه «مردم سالاري» هم در يك گزارش خبري، از بالا گرفتن انتقادها از گشت نامحسوس خبر داد و نوشت: در حالي رئيس پليس تهران طرح امنيت اخلاقي نامحسوس را درخواست مردم مي‌ خواند كه اين روزها با گشتي در خيابان متوجه مي ‌شويد كه چقدر مردم درباره اش صحبت مي‌ كنند و اصلا به دغدغه اصلي اين روزهايشان تبديل شده است!
به نوشته مردم سالاري، اما اين قضيه در ميان دولتمردان و سياسيون هم چندان بي‌ سر‌و‌صدا نيست. حسن روحاني، رئيس‌جمهوري اولين كسي بود كه در جلسه هيئت دولت با توپي پر به اين طرح حمله كرد و گفت: «چنين نيست كه هر كس يا نهاد و ارگاني بخواهد با اقداماتي به دنبال كنترل مردم باشد.» از طرفي مشاور فرهنگي رئيس‌جمهوري نيز گفته است: «اثربخشي اين طرح كجا آزموده‌ شده‌ است؟» اما نكته جالب اينكه از طيف اصولگرايان اين طرح مورد نوازش قرار گرفته و ابوالقاسم رئوفيان دبيركل حزب ايران زمين با انتقاد از بحث پليس نامحسوس اخلاقي، آن را مخل امنيت جامعه دانسته است.
روزنامه «آرمان» هم در گزارش خبري خود در اين زمينه با عنوان «پس لرزه هاي استقرار گشت نامحسوس پليس در تهران» نوشت: چند روز بعد از اعلام اين خبر كه هفت هزار نيروي پليس نامحسوس در پايتخت ايران در راستاي اجراي طرح امنيت اخلاقي مستقر شده‌اند، واكنش‌ها به اين اتفاق ادامه دارد.
**گروه پژوهش و تحليل خبري
پژوهشم**9282**9279