وزير خارجه تركيه :مقبره سليمان شاه به سوريه بازگردانده مي شود

به گزارش ايرنا، ارتش و سازمان اطلاعات تركيه در عملياتي در ششم اسفند 93 با انتقال خاك مقبره سليمان شاه و آنچه كه «امانات» ذكر شده، به همراه 38 سرباز حافظ آن، اين مقبره را تخريب كرد تا به تصرف داعش نيفتد.
تركيه بنا به برخي از اسناد تاريخي اين مكان در داخل خاك سوريه را محل دفن سليمان شاه مي داند كه به نوعي جد بنيانگذاران امپراطوري عثماني شناخته مي شود.
تركيه با عمليات اسفند ماه 93 خود با توجيه ملاحظات امنيتي سربازان خود ( از حملات داعش) اين مقبره يادبود را تخريب كرد ولي همزمان با تصرف قطعه خاك ديگري در 180 متري مرز خود در داخل خاك سوريه و به اهتزاز درآوردن پرچم اين كشور، يك آرامگاه موقتي براي سليمان شاه ساخت. نقطه قابل توجه اينكه اين منطقه در كنترل نيروهاي حزب اتحاد دمكراتيك سوريه نزديك به پ.ك.ك، قرار دارد كه تركيه به ويژه بعداز رويدادهاي كوباني و بازتاب آن در مناطق كردنشين تركيه آن را سازمان تروريستي معرفي كرده است. اما مقامات تركيه تصريح كرده اند تفاهمي در اين زمينه با كردهاي سوريه نداشته است.
رجب طيب اردوغان رئيس جمهوري و احمد داوداوغلو نخست وزير و ديگر مقامات بلندپايه تركيه تصريح كرده اند كه تركيه با تخليه نيروهاي خود از قطعه خاكي كه در 38 كيلومتري عمق خاك سوريه قرار دارد، از حقوق خود در اين زمينه عدول نكرده و با مساعد شدن شرايط دوباره به اين مكان بازخواهد گشت.
در اين راستا چاوش اوغلو روز گذشته در دفاع از خود در بررسي درخواست استيضاح وزير خارجه تركيه توسط حزب مخالف دمكراتيك خلق ها در مجلس تركيه دوباره تاكيد كرد: با مساعد شدن شرايط در منطقه، مقبره سليمان شاه به مكان پيشين خود بازگردانده خواهد شد.
او در پاسخ به ادعاهاي نماينده شهرستان مرزي عثمانيه تركيه با سوريه كه تركيه در انتقال مقبره سليمان شاه از كردهاي سوريه كمك گرفته اند، گفت: اين ادعاها صحت ندارد. تركيه به خاطر ملاحضات امنيتي ناشي از تهديدات داعش دست به چنين كاري زده است و از PYD كمك نگرفته است. او تصريح كرد دولت آنكارا در صدد برگرداندن مقبره سليمان شاه به مكان واقعي خود مي باشد و برنامه ريزي مي كند.
در اسفند 93 همزمان با عقب نشيني داعش از كوباني و افزايش كنترل كردهاي مسلح سوري بر اين منطقه، ارتش تركيه با يك نيروي 500 نفره متشكل از قريب به 40 دستگاه تانك و دهها دستگاه خودروي زرهي از داخل كوباني به منطقه اي كه مقبره سليمان شاه در آن قرار داشت رسيد و ضمن تخليه 38 پرسنل نظامي خود كه ماهها بود در اين مقبره واقع در ميانه آب سد رودخانه فرات، ساختمان اين مكان نمادين نياكان خودرا را منفجر كرد تا به دست داعش نيفتند.
مقبره سليمان شاه علاوه بر ارزش معنوي براي تركها، از نظر اينكه به ادعاي اين كشور تنها قطعه خاك متعلق به تركيه در خارج از مرزهاي اين كشور مي باشد، حايز اهميت زيادي است.
سليمان شاه جد عثمان غازي، موسس امپراطوري عثماني است. سليمان شاه در سال هاي 1200 ميلادي در پي حملات مغول به همراه 50 هزار تن از اعضاي قبيله اش به بخشي كه آناتولي ياد مي شود و اكنون در بخش مركزي و جنوب شرقي مرزهاي تركيه قرار دارد، كوچ كرد و در سواحل رودخانه پرآب فرات سكني گزيد. گويا وي در سال 1227 ميلادي وقتي كه مي خواست براي شركت در جنگ هاي صليبي به فلسطين برود، در رودخانه فرات غرق شد. بنا به برخي روايات تاريخي نعش وي و دو محافظش در قلعه «جابر» كه در داخل خاك سوريه فعلي و در 100 كيلومتري مرزهاي تركيه قرار دارد، دفن شد.
تركيه مدعي است مكاني كه در روستاي «كارا كوزاك» از توابع استان حلب سوريه قرار دارد، مقبره سليمان شاه است و با استناد به قراردادي كه در 20 اكتبر سال 1921 ميلادي در آنكارا با فرانسه منعقد گرديد، اين مكان جزو قلمروي تركيه است. در آن دوره سوريه در قيمومت فرانسه قرار داشت و دولتي كه پيش از انقراض دولت عثماني در آنكارا تشكيل شده بود، اين قرارداد را با فرانسه به امضا رسانده بود.
لذا اين مكان علاوه بر اينكه از ديد تركيه مقبره جد عثمان غازي موسس امپراطوري عثماني است، تنها قطعه خاك متعلق به اين كشور در خارج از مرزهاي بين المللي تركيه مي باشد. اما در برخي از اسناد تاريخي نيز آمده است اين مقبره متعلق به پدر قليچ آسلان به نام كوتالميش اوغلو است.
تركيه توانست اين موضوع را در ماده سه قرارداد لوزان كه در 24 جولاي 1923 ميلادي به تصويب رسيد، بگنجاند. اين سند در واقع سند تشكيل دولت جمهوري تركيه به عنوان بخشي از خاك باقيمانده امپراطوري عثماني است.
تركيه با استناد به اين اسناد مي گويد: قلعه جابر در نزديكي حلب با مشتملات مقبره قلمروي اين كشور است.
تركيه در سال 1938 ميلادي يك پاسگاه نظامي نيز براي محافظت از مقبره احداث كرد. در سال 1949 ميلادي فقط چهار سرباز ارتش تركيه در اين پاسگاه به عنوان محافظان مقبره حضور داشتند.
در سال 1956 ميلادي در نشست هيات هاي سياسي و نظامي تركيه در حلب توافق شد كه محافظان اين مقبره بطور ماهانه تعويض شوند.
در ماده هاي 13 و 14 صورتجلسه اي كه در پايان نشست يادشده امضا شد مقرر گرديد اين تعويض در هفتم هر ماه ميلادي صورت گيرد و در بيستم هر ماه نيز مايجتاج نظاميان اين مكان تامين شود.
دولت سوريه در سال 1968 ميلادي ساخت سدي را بر روي رودخانه فرات شروع كرد كه وقتي در سال 1973 ميلادي آبگيري اين سد شروع شد، مقبره سليمان شاه با خطر فرو رفتن در آب روبه رو شد. دولت وقت سوريه با دادن يادداشتي به دولت آنكارا، خواست اين مقبره به تركيه منتقل شود.
تركيه نيز در مقابل ضمن دادن يادداشت اعتراضي به سوريه، با بستن دريچه هاي سد بزرگ كبان كه بر روي رودخانه فرات ساخته شده، از انتقال آب به سوريه جلوگيري كرد. بعداز يك دوره تيرگي در روابط، تركيه هياتي از سازمان آب و كارشناسان خودرا براي بررسي موقعيت مقبره سليمان شاه و در صورت لزوم انتقال آن به مكان ديگري در خاك سوريه، به آن كشور اعزام كرد. بعداز مذاكرات طولاني دو طرف توافق كردند كه مقبره را به مكان ديگري در خاك سوريه منتقل كنند.
با اين توافق مقبره نمادين به مكاني به وسعت 10096 متر مربع در مسير جاده حلب به حاسكي در نزديكي روستاي كاراكوزاك منتقل گرديد.
در سال 1995 ميلادي، سوريه شروع به ساخت سد ديگري به نام تشرين را بر روي رودخانه فرات كرد. ساخت اين سد در سال 2001 ميلادي به پايان رسيد و آبگيري آغاز شد. همزمان با بالا آمدن سطح آب مقبره در داخل محدوده درياچه سد قرار گرفت و دمشق بازهم از آنكارا خواست تا اين مكان را به تركيه منتقل كند. به دنبال مذاكرات طولاني مقرر شد با تحكيم ساختمان مقبره، موقعيت آن در محدوده سد تشرين حفظ شود.
در سال 2003 ميلادي يادداشت تفاهمي در آنكارا بين دو كشور امضا شد تا به تركيه اجازه داده شود مقبره را در همين مكان به وسعت حدود 10 هزار مترمربع بازسازي كرده و پاسگاهي نيز در داخل اين محوطه احداث كند.
در سال 2008 ميلادي با بالارفتن سطح آب سطح، تركيه با اجازه سوريه دوباره با احداث پايه هايي در زير اين ساختمان، مقبره را تحكيم كرد.
دولت آنكارا كه با شعار « تنش صفر» با همسايگان در صدد تبيين رويكرد تعامل جويانه با كشورهاي همسايه خود بود، با انعقاد قراردادهاي مهمي با سوريه به عنوان كشوري كه با 910 كيلومتر مرز مشترك، بيشترين مرز را در بين همسايگان اين كشور دارد، تا حد ادغام اقتصاد تركيه و سوريه و تشكيل جلسات هيات وزيران مشترك و به حداقل رساندن محدوديت هاي مرزي بين دو كشور پيش رفت. اما با شروع آنچه كه «بهار عربي» از آن يادشد، رويكرد تركيه به مسائل منطقه و قرائت اين كشور از تحولات به ويژه در سوريه به سمتي رفت كه دولت آنكارا در موضع خصمانه با دولت دمشق قرار گرفت و با حمايت از معارضان سوري، دروازهاي خودرا به روي قريب به 3 ميليون آواره سوري باز كرد و همزمان با اين انعطاف زمينه انتقال پيكارجويان خارجي از طريق اين كشور به سوريه نيز فراهم آمد.
تركيه به رغم اينكه مدعي است دولت بشار اسد ديگر دولت مشروعي نيست و باوجود اين در تخليه مقبره سليمان شاه براي حفظ ادعاهاي ارضي خود در داخل خاك سوريه، يادداشتي را به كنسولگري سوريه در تركيه تسليم كرد.
همزمان وزارت خارجه تركيه طي يادداشتي به سازمان ملل نيز اعلام كرده است با بهبود دوباره شرايط در سوريه، مقبره از جايگاه موقتي كه هم اكنون در حال ساخت است، به جايگاه پيشين خود در 38 كيلومتري عمق خاك سوريه در نزديكي حلب منتقل خواهد شد.
خاورم/2011**1579