آزمون سخت برای یونان، کلیسا و احزاب

محمود فاضلی

کشور یونان به عنوان انتخاب اول هزاران پناهجوی رانده شده از سوریه، عراق و افغانستان در دو سال اخیر، یکی از سخت ترین آزمون‌های اجتماعی و حقوق بشری خود را تجربه می کند. کشور 11 میلیونی عضو اتحادیه اروپا و حوزه بالکان که همچنان درگیر سخت‌ترین و پیچیده ترین بحران اقتصادی خود است ناخواسته پذیرای پناهجویانی است که برای گریز از حوادث داخلی سوریه و زندگی بهتر، از طریق دریای مدیترانه خود را به جزایر مختلف این کشور که در نزدیکی ترکیه قرار دارند رسانده تا از آنجا عازم دیگر کشورهای شمال اروپا بویزه آلمان و اتریش شوند.

طبق آخرین آمار سازمان ملل در سال جاری میلادی تا کنون بیش از 131724 مهاجر و پناهنده از طریق دریای مدیترانه به سواحل اروپا رسیده‌اند و این تعداد بیش از مجموع تعداد مهاجران وارد شده به اروپا در نیمه نخست سال 2015 بوده است. به گفته آژانس پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) از این تعداد 122637 نفر وارد خاک یونان شده‌ و اکثر آنها کسانی بوده‌اند که از جنگ داخلی در سوریه فرار کرده‌اند. یونان که اعتقاد دارد  کشورهای دیگر جنگ در خاورمیانه راه انداخته اما آنها می بایستی تبعات سنگین آنرا بپردازند، با امکانات و توان اندک خود بدنبال ارائه خدمات به هزاران پناهجویی است که هم اکنون در این کشور بسر می‌برند. آمارهای متفاوتی از حضور پناهجویانی که پس از بسته شدن مرزهای بالکان اجبارا در یونان متوقف شده‌اند، ارائه می‌شود. طبق اعلام مقامات یونانی پس از بسته شدن مرز مقدونیه 50 هزار نفر از پناهجویان در یونان سرگردان شده‌اند. 

احزاب سیاسی این کشور نگاه یکسانی نسبت به حضور پناهجویان در این کشور ندارد. اولین دولت چپگرای این کشور که پیش از به قدرت رسیدن از مدافعین حقوق پناهجویان و مهاجرین خارجی بوده است، هم اینک خود را در مقابل پاره ای از فشارهای داخلی احساس می کند. احزاب اپوزیسیون که سیاست های دولت حاکم را تشویق کننده ورود پناهجویان به این کشور می‌دانند هجوم پناهجویان را ناشی از سیاست های غلط دولت می دانند. حزب مخالف اصلی بر خاتمه دادن به تردد و جابجایی نا منظم و بی بند و بار پناهجویان در سراسر یونان، ایجاد اردوگاه های بسته و حفاظت شده برای اسکان موقتی پناهجویان و مهاجرین غیر قانونی، تقویت فعالیت گارد ساحلی یونان در تمامی سطوح  و آغاز اطلاع رسانی به افکار عمومی بین المللی در مورد وضعیت پناهجویان در یونان بمنظور جلوگیری از ورود پناهجویان جدید به کشور تاکید دارد.

 در هفته‌های اخیر  دامنه این مخالفت‌ها به کلیسای ارتدوکس نیز کشیده شده است. در میان اعضای عالی رتبه کلیسای ارتدوکس که به ندرت در عرصه سیاسی و اجتماعی موضع گیری می‌کند صداهای متفاوتی شنیده می شود. اخیرا آقای آموروسیوس رئیس کلیسای کالاوریتا از روحانوین افراطی شورای مقدس کلیسای ارتدوکس یونان طی پیامی در سایت اینترنتی خود مخالفت شدید خود با حضور پناهجویان مسلمان در یونان را ابراز نمود. وی مدعی است نمی توانیم اقامت دایمی پناهجویان را تحمل کنیم. از تمدنشان خوشمان نمی‌آید. دینشان را نمی پذیریم. در مقابل فریب قدرت‌های بزرگ که می‌خواهند کشورمان را نابود کنند، تسلیم نخواهیم شد.

به گفته او مسلمانان از صلیب سرخ مواد خوراکی دریافت نمی‌کنند چرا که علامت صلیب بر جعبه ها زده شده است. آنان نه تنها مواد خوراکی که ما برایشان می‌فرستیم را قبول نمی کنند بلکه با عصبانیت فریاد می زنند حلال نیست یعنی غذای ما کثیف است.

مواضع افراطی وی در حالی است که آقای ایئرونیموس رهبر کلیسای ارتدکس یونان مواضع مثبتی در رابطه با پناهجویان اتخاذ می کند و معتقد است ممکن است یونان کشور فقیری باشد اما هرگز رفتار ضد انسانی با پناهجویان و مهاجرین نداشته است. پناهجویانی که به یونان آمده اند به سادگی از کشورمان نخواهند رفت. البته ما آنها را دوست دارم اما بار سنگینی بر دوش ما واگذار شده و کشورمان تحمل آنرا ندارد. اتحادیه اروپا که قول‌های زیادی به پناهجویان داده است عامل آوراگی آنها هستند. پناهجویان که همین طوری آواره نشدند. ما متمدن ها آنها را بمبباران کردیم چرا که به خاک آنها علاقه داریم. آنها را تحت فشار قرار دادیم چرا که منابع طبیعی آنها چشم دوختیم. آنها را تعقیب کردیم چرا که خاک کشورشان ارزشمند است. و اینک آنها آواره شده و برای فرصت‌های جدید به طرف ما آمدند.

حال همان کسانی که آنها را محکوم و مجازات کردیم، اینک درهای خود را بستیم. اما روزی در تاریخ نوشته خواهد شد کدام کشورها انسانیت نشان داده و کدام کشورها رفتار غیر انسانی داشتند. یونان در این آزمون برنده شده است. می توانند ما را به فقیر بودن متهم کنند اما هرگز نمی توانند مدعی شوند که رفتار ضد انسانی با پناهجویان و مهاجرین خارجی داشته‌ایم. یونانی ها کمک به انسانها را دوست دارند و این کار را تا آخر ادامه خواهند داد.

به اعتقاد وی اصول همبستگی، عالم مسیحیت و همدلی دیگر به عنوان پایه های اصلی اتحادیه اروپا نیستند. از نظر کلیسا، انسان باید در مرکز توجه قرار گرفته باشد و وضعیتی که مرز «ایدومنی» شاهد هستیم نشانه فرهنگ جدید اروپا است. از یک سو ساکنین فقیر مناطق اطراف پناهجویان را در خانه های خود پناه داده و آنان را تغذیه می کنند و از سوی دیگر اروپایی های متمدن که با اقدامات خود این مردم را آواره و مجبور به ترک میهن خود کردند مرزها را بسته و حصار می کشند تا به کشور آنها نزدیک نشوند.

وی که بارها خواستار خاتمه جنگ سوریه شده تاکید دارد کلیسای یونان به وظیفه خود جهت حمایت از پناهجویان ادامه داده اما جهت مقابله با این مسئله به همبستگی اروپا نیاز است. شورای کلیسای ارتدوکس یونان نیز اعتقاد دارد  کشور کوچکی چون یونان توانایی مدیریت بحرانی به این وسعت را ندارد و به همبستگی اروپا و تجدید نظر در سیاست حصارکشی و مرزهای بسته نیازمند است. 

5250