«سلسبیل» روایتی جامعه‌شناسانه از سرگذشت تهران است

به گزارش خبرگزاری مهر، در این نشست که عصر دیروز دوشنبه 17 اسفند ماه در شهرکتاب مرکزی برگزار شد، سید عبدالله انوار، مترجم، کتابشناس و تهرانشناس پیشکسوت توجه به هویت و تاریخ تهران را یک سنت نیکو نامید و گفت: این حرکت‌ها برای تدوین تاریخ فرهنگی شهری که در آن زندگی می‌کنیم، باید خیلی پیشتر آغاز می‌شد. این درحالی است که امروز بسیاری از این تاریخ را از دست داده‌ایم و این از دست دادن غصه بزرگی را روی قلب ما گذاشته است.

این استاد پیر تهران‌شناسی که در سن صد سالگی به سر می‌برد با انتقاد از بی‌توجهی‌ها به وضعیت گذشته و حال فرهنگی و تاریخی شهر تهران، رویکرد کتاب سلسبیل به موضوع تاریخ فرهنگی را یک حرکت موثر نامید و افزود: نویسنده کتاب سلسبیل با توجه به زبان مردم  توانسته است به نوعی نگاه جامعه شناسانه‌ای از فرهنگ مردم را ارائه دهد. نگاه جامعه شناختی این کتاب به روایت مردم بسیار ستودنی است. این درحالی است که کتاب از متن روان و ساده‌ای برای نگارش برخوردار است.

سیدعبدالله انوار ادامه داد: من متن اولیه این کتاب را خواندم و بعداً که کتاب را با مجموعه عکس‌ها دیدم، بسیار خرسند شدم که این تصاویر به خوبی توانسته روایت‌ها را تکمیل کند.

مولف کتاب باغ‌های تهران افزود: نوشتن از مردم، شهرشناسی، جامعه شناسی شهری در این کتاب از شاخصه‌های خوب قلم این بانوی نویسنده است که به سادگی روایت مردم را بازگو کرده است.

احمد مسجد جامعی، عضوشورای شهر تهران نیز به عنوان دیگر سخنران این نشست، ضمن تقدیر از توجه به نکته‌های فرهنگی در کتاب سلسبیل گفت: جزئی گرایی و جزئی نگری در تاریخ شفاهی و مردم نگاری بسیار مهم است. انچه من فکر می‌کنم نویسنده کتاب خانم جوادی نسب، توانسته به آن نزدیک شود همین جزئی نگری است که کتاب را متفاوت کرده است. تاریخ فرهنگی شهر تهران نیازمند جزئی نگری های ظریف و دقیق است.

مسجد جامعی افزود: به طور کلی این کار برای من که در تهرانگردی‌های خود با جزئیات زندگی مردم و کسبه واهالی شهر روبرو هستم، شگفت انگیز بود چون کتاب به بخش‌هایی از ناگفته های تازه پرداخته است.

وی با اشاره به این نوع کاوش در متن فرهنگ شهر افزود: کتاب سلسبیل خانم جوادی نسب، می‌تواند آغاز خوبی برای تدوین تودین جزئیات تاریخ فرهنگی شهر باشد. نویسنده به سراغ بسیاری از چهره های ماندگار این محله رفته که برخی از چهره ها درگذشته اند و برخی هنوز هستند و این روایت‌ها برای تاریخ فرهنگی این شهر گویای آن چیزی است که می‌تواند به گسترش فرهنگ شهری کمک کند.

نصرالله حدادی، نویسنده و مورخ تهران در سخنان دیگری با انتقاد از وضعیت فرهنگی و هویتی تهران گفت:  در حالی امروز اینجا جمع شده‌ایم که باید متاسف باشیم که تاریح تهران و هویت تهران را از دست داده ایم. بسیاری از بزرگان تهران را نادیده گرفتند و بسیاری از بناهای تاریخی را تخریب کرده اند. ما با غصه های بزرگ همچنان که حضرت استاد انوار فرمودند روبرو هستیم. چرا که اگر امروز تاریخ و هویت تهران را زیر بار این همه واردات فرهنگی و معماری و شهری از دست دادیم، دیگر سخن گفتن از آینده بی مفهوم خواهد بود.

این محقق با نقد برخوردهای یک سویه، حذفی و نادرست به تاریخ تهران افزود: نباید نگاه حذفی، یک سویه و تک بعدی به تاریخ مردم داشت. باید قدردان همه آنهایی بود که در تاریخ این شهر نقش داشته‌اند. این حرکت آغاز شده برای تاریخ شفاهی تهران باید تشویق شود و همین که این کتاب منتشر شده جای بسی خوشحالی است که محققی جوان در تلاش برای ثبت این روایت ها برآمده است.

محمدرضا ژاله، موسیقی دان پیشکسوت که از ساکنان قدیمی سلسبیل است نیز در سخنرانی دیگری ادامه داد: سلسبیل امروز دیگر طراوت و زیبایی گذشته و صدا و تصاویر ماندگار قدیمی را ندارد اگرچه هنوز امید در ما هست و همین امید است که امروز مرا گرد این مجوعه اورده است.

ژاله افزود: تلاش برای انتشار تاریخ سلسبیل، تلاش شایسته و نیکویی بود که توسط نویسنده انجام شده و این کار می تواند ابعاد متعدد گوناگونی داشته باشد.

معصومه جوادی نسب، نویسنده کتاب نیز در سخنانی به روند تحقیق و تولید این کتاب از سال 1387 تاکنون اشاره کرد و بخش های مختلف کتاب و مجموعه روایت ها و تصاویر را تشریح کرد. از این نویسنده پیش از این کتابی با عنوان هلیوپولیس در لبنان در سال 1392 منتشر شده است.