ظرف ۳ سال باید واژه‌های بیگانه را معادل‌سازی کنیم

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رییس شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی در نخستین نشست این شورا با بیان این مطلب گفت: فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی باید از سازمان‌ها و نهادها درخواست کند تا واژه‌های مورد استفاده خود را که نیاز به معادل سازی به زبان فارسی دارند، اعلام کنند و ظرف سه سال به معادل سازی آن بپردازند.

وی افزود: برای پیشبرد این هدف، فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی می‌تواند از نویسندگان، مراکز علمی و پژوهشی، بخش‌های زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه‌ها و اهالی فن در این زمینه کمک بگیرد.

رییس شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی گفت: برخی از واژه‌ها وجود دارد که به زبان لاتین و بیگانه است و کاملاً نیز در میان مردم جا افتاده است و شاید نتوان برای آنها معادل فارسی یافت. بنابراین اولویت این دبیرخانه بر روی این موارد نیست ولی مجموعه واژه‌هایی وجود دارند که به تازگی در حال ورود و رخنه در زبان و ادبیات فارسی هستند و تا قبل از اینکه میان مردم مصطلح شوند، لازم است که برای آنها فکری شود و معادل فارسی آنها را جایگزین کرد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکید کرد: واژه‌های بیگانه در حوزه صنعت و تجارت به وفور دیده می‌شود. برخی از آنها را سال‌هاست که با همان نام و نشان در بین مردم شناخته شده‌اند، نمی‌توان تغییر داد که در این زمینه نیز با توجه به اختیاراتی که شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی دارد، باید تصمیم گیری‌های لازم اتخاذ شود.

جنتی گفت: بر اساس تدوین مصوبه‌ای نیز می‌توان دستگاه‌های عضو شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی را ملزم کرد تا واژه‌هایی را که در حوزه خود نیاز به معادل‌سازی دارند، مشخص و به فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی اعلام کنند. برای ترویج استفاده از واژه‌های فارسی همتی عظیم با همکاری بسیاری از نهادها، سازمان‌ها، صدا و سیما، اهالی قلم و ... لازم است.

جنتی گفت: در حال حاضر با هماهنگی فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی و معاونت امور مطبوعاتی وزارت ارشاد به طور سالانه رسانه‌هایی که در نوشتار خود استفاده از واژگان فارسی را رعایت می‌کنند تشویق می‌شوند زیرا از این طریق اصطلاحات فارسی در جامعه ترویج می‌یابد.

وی با اشاره به قانون ممنوعیت از اسامی و واژه‌های بیگانه افزود: روح این قانون پالایش زبان فارسی از واژگانی است که اصالت زبان را مخدوش می‌کنند.

وزیر فرهنگ وارشاد اسلامی گفت: از آنجا که متاسفانه اجرای قانون ممنوعیت به کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه که در سال ١٣٥٧ به تصویب رسیده است، در عمل با مشکلات و ناهماهنگی دستگاه‌ها مواجه بود، تصمیم گرفتیم با ارایه اصلاحیه آیین نامه اجرایی این قانون به هیات وزیران، ناهماهنگی‌های موجود را مرتفع کنیم.

وی ادامه داد: خوشبختانه با اضافه شدن ماده ١٧ به آیین نامه، شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی با عضویت همه دستگاه‌هایی که به نحوی در اجرای این قانون سهم دارند تشکیل می‌شود تا با یکدیگر هماهنگ شوند تا به هم افزایی و اثر بخشی اقدامات منجر شود.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: به دلیل ناهماهنگی بین دستگاه‌ها مجوزهایی از سوی وزارتخانه‌ها یا سازمان‌های مسئول داده می‌شود که با قانون ممنوعیت اصطلاحات بیگانه مغایرت دارد و در عین حال به دلیل حقوق مکتسبه‌ای که برای صاحبان آن مجوزها به وجود می‌آید، به طور منطقی جلوگیری از فعالیت آنان درست نیست و تنها راه این است که دستگاه‌ها قبل از صدور مجوز به صورت هماهنگ عمل کنند تا بعدا مزاحمتی در کسب و کار مردم ایجاد نکنند.

در ادامه این نشست غلامعلی حداد عادل رییس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی با تاکید بر ممنوعیت استفاده از واژه‌های بیگانه در مراکز و نهادها گفت: اساس کار فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی این است که واژه گزینی به یک فعالیت ملی تبدیل شود.

غلامعلی حداد عادل افزود: ما در کشور با سیلی از واژه‌های بیگانه مواجه هستیم و یک سازمان و نهاد به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی این مساله باشد و لازم است نهادها و سازمان‌های مرتبط در یک بسیج همگانی در جهت ارتقای زبان فارسی همت گمارند.

وی با اشاره به مراحل و روند واژه گزینی در فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی گفت: در گزینش معادل واژه‌ها بر شاخص‌های بسیاری از جمله مسایل آوایی، بلند نبودن واژه، امکان تصریف و ... توجه می‌شود.

حداد عادل گفت: امروزه واژه گزینی یک علم محسوب می‌شود و در فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد در این رشته پذیرش می‌شود.

وی افزود: تصویب یک واژه مراحل بسیاری را تا تصویب می‌پذیرد. گاهی در واژه گزینی در فرهنگستان کارشناسان وارد واژه‌های مصطلح در اصناف هم می‌شوند و ساز و کارهای طولانی را می‌طلبد تا معادل یک واژه به تصویب برسد.

این گزارش می‌افزاید، در این نشست نمایندگان سایر دستگاه‌های عضو، اولویت‌ها و ملاحظات حوزه خود را بیان کردند. همچنین در این نشست، مقرر شد دبیرخانه این شورا که در معاونت امور مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مستقر است با تشکیل جلسات با دستگاه‌های عضو پیش نویس سند اقدام، اولویت‌ها و وظایف هر دستگاه را برای طرح در جلسه آینده تنظیم کند.

یادآور می‌شود مطابق ماده ١٧ آیین نامه اجرایی قانون ممنوعیت به کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه که در چهاردهم بهمن ماه سال جاری به تصویب هیات وزیران رسیده است، شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی تشکیل می‌شود.

این شورا که ماموریت هماهنگی و هم‌افزایی اقدامات دستگاه‌های اجرایی ذیربط را به عهده دارد با ریاست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و نمایندگان تام الاختیار وزرای کشور، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آموزش و پرورش، علوم، تحقیقات و فناوری، صنعت، معدن و تجارت، امور اقتصادی و دارایی و روسای سازمان‌های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ثبت اسناد و املاک کشورو صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و فرمانده نیروی انتظامی، شهردار تهران و رییس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی تشکیل می‌شود.