یکی از آسیب‌های جامعه، کوچک‌انگاری آموزش و پرورش است

دبیرکل شورای عالی آموزش وپرورش گفت: یکی از آسیب‌های جامعه امروز کوچک‌انگاری آموزش و پرورش است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)- منطقه خراسان، مهدی نوید ادهم در مراسم آغاز پروژه عملیاتی کردن سند تحول بنیادین در سطح مدارس از طریق دبیرخانه‌های دفتر فکر، مطالعات و برنامه‌ریزی استراتژیک استان، که در محل مرکز آموزش نیروی انسانی شهید کامیاب برگزار شد، یکی از آسیب‌های جامعه امروز را کوچک‌انگاری آموزش و پرورش دانست و افزود: در خصوص اینکه چرا این اتفاق افتاده است باید گفت بخشی از این موضوع به درون و بخشی از آن به بیرون سیستم آموزش و پرورش برمی‌گردد.

وی ادامه داد: ما در درون سیستم آموزش و پرورش نتوانستیم منزلت خود را نشان دهیم، بزرگی را در رفتارها و کارهای‌مان تجلی نکردیم، اما توقع داشتیم ما را بزرگ ببینند؛ اگر مدیریتی اقتدار لازم را داشته باشد نیاز به گفتن ندارد و جای خود را باز خواهد کرد.

نوید ادهم با بیان اینکه به نظر می‌رسد یکی از سطح‌های آموزش و پرورش نیروهای موقت است، اظهار کرد: پیامد نبود نگاه بلندمدت در آموزش و پرورش آسیب‌هایی ا‌ست که امروزه شاهد آن هستیم، اگر می‌خواهیم از این آسیب‌ها راه فرار ایجاد کنیم و رو به جلو برویم باید نگاه استراتژیک داشته باشیم.

وی در خصوص نگاه استراتژیک در این حوزه، عنوان کرد: بخشی از نگاه استراتژیک به دانش و بخشی به فهم استراتژیک برمی‌گردد و برای اینکه اندیشه استراتژیک را در آموزش و پرورش نهادینه کنیم هم به دانش و هم به فهم استراتژیک نیاز داریم.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با اشاره به اینکه فهم استراتژیک فراتر از دانش استراتژیک است، ادامه داد: نگاه استراتژیک معلول این است که انسان عوامل پیدا و پنهان سیستم و حال و آینده آن را ببیند، اگر این بلوغ فکری یا سیستمی در فرد وجود داشته باشد نگاه استراتژیک در آنجا وجود دارد.

نوید ادهم گفت: امیدواریم دفتر فکر، مطالعه و برنامه‌ریزی استراتژیک دوره ابتدایی زمینه این دانش و مهارت را در سیستم آموزش و پرورش به وجود بیاورد و در آموزش و پرورش افرادی داشته باشیم که توانایی بلند مدت اندیشیدن و تصمیم‌گیری اساسی را داشته باشند.

وی با بیان اینکه مدیران آموزش و پرورش در سال‌های گذشته اقتدار داشتند، اضافه کرد: در شورای عالی در یکی از جلسات که بحث انتخاب وزیر آموزش و پرورش مطرح بوده است یکی از بزرگان می‌گوید که وزیری باید برای آموزش و پرورش انتخاب شود که هنگامی که وارد هیات دولت می‌شود همه افراد شاگرد او و او معلم آنان باشد.

دبیرکل شورای عالی آموزش وپرورش با اشاره به اینکه ما به دنبال نسلی هستیم که در تراز انقلاب باشد و بار رسالت اندیشه دینی را به دوش بکشد، گفت: در زمان انقلاب، عده‌ای دوران دینداری را پایان یافته می‌دانستند و به خاطر این موضوع جشن‌هایی را برپا می‌کردند، اما انقلاب در آن زمان متولد شد تا ثابت کند که بشر همیشه به وحی و دین نیاز دارد.

وی تصریح کرد: در حال حاضر چنین حرف‌هایی را در محافل علمی نمی‌زنند و حتی کسی جرات نمی‌کند که این حرف را بزند، این موضوع نیز از دستاوردهای انقلاب است.

نوید ادهم تصریح کرد: ما باید نسلی را تربیت کنیم تا انقلاب مهدوی را برعهده بگیرد و شهروند عصر ظهور تربیت کند؛ این نسل باید در مدارس امروز تربیت شود.

وی با اشاره به اینکه سند تحول بنیادین می‌خواهد چنین نسلی را تربیت کند، اظهار کرد: اگرچه این امر امری سخت است، اما این کار بر دوش تمام دست‌اندرکاران تعلیم و تربیت است و خوشبختانه بستر آن نیز فراهم است.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با اشاره به اینکه آیه 97 سوره نحل سرلوحه کار سند بنیادین آموزش و پرورش است، اظهار کرد: سند تحول بنیادین می‌خواهد حیات طیبه را برای افراد رقم بزند عده‌ای از بزرگان معتقد بودند که حیات طیبه برای آخرت است، اما عده‌ای دیگر از جمله شهید مطهری و مقام معظم رهبری باور داشتند و تبیین کردند که حیات طیبه از دنیا آغاز و به آخرت منتهی می‌شود، اگر کسی در این دنیا خوب زندگی نکند در آخرت نیز زندگی خوبی نخواهد داشت.

نوید ادهم با بیان اینکه امروزه باید تلاش کنیم که گفتمان غالب آموزش و پرورش تحول بنیادین باشد، یادآور شد: تحول بنیادین تحقیق عمیق و ریشه‌ای،‌ نظام‌مند و آینده‌پژوهانه مبتنی بر آموزه‌های وحیانی و معارف اسلامی است.

وی ادامه داد: در راستای تحول آفرینی باید سه گام برداشته شود در ابتدا باید نقشه تحول ترسیم شود که چه کاری قرار است صورت بگیرد و ما امروزه سند تحول را داریم و ترسیم شده است، گام دوم نیز زمینه‌سازی و تدارک زیرساخت‌ها و گام سوم اجرای راهکارهای تحولی است.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش تصریح کرد: ما در حال حاضر در گام دوم هستیم، اما برخی از گام‌های اجرایی را نیز انجام می‌دهیم.

وی با بیان اینکه تحول با اجبار ممکن نیست و باید به باور جمعی تبدیل شود، در خصوص روش‌های تحول آفرینی، اظهار کرد: یکی از روش‌ها روش از بالا به پایین است که در این روش مرکزنشینان جزوه‌هایی را تکثیر می‌کنند و در خدمت مجریان قرار می‌دهند، این روش امتیازات و مدافعانی دارد که مدافعان آن می‌گویند در این روش وحدت فرماندهی وجود دارد.

نوید ادهم عنوان کرد: روش دوم روش از پایین به بالاست یعنی مخاطبان اصلی باید تحول را باور کنند و موج این باور تحول از سمت آنان به افراد بالاتر انتقال یابد.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با بیان اینکه روش سوم یک روش ترکیبی است و در حال حاضر در آموزش و پرورش نگاه ترکیبی وجود دارد، خاطرنشان کرد: در این روش نیز مدیران ارشد و مدیران رتبه‌های پایین باید این باور را داشته باشند که تحول انجام می‌شود.

وی با اشاره به اینکه هدف سند تحول بنیادین فراهم آوردن زمینه تربیت‌پذیری مربیان برای دستیابی به مراتبی از حیات طیبه است، اظهار کرد: ما درصدد تربیت دانش‌آموزان نیستیم ما باید زمینه تربیت‌پذیری آنان را فراهم کنیم زیرا دانش‌آموزان مانند یک خمیر بی‌شکل نیستند که هر طور بخواهیم آنان را شکل دهیم.

نوید ادهم تصریح کرد: ما باید بستر تربیت‌پذیری دانش‌آموزان را فراهم کرده و موانع رشد طبیعی و فطری آنان را برطرف کنیم.

وی با اشاره به اینکه نظام آموزشی امروز باید تبدیل به نهاد تربیتی و فرهنگی شود، عنوان کرد: هدف اصلی نظام آموزشی انتقال دانش است و در حال حاضر مدرسه موفق را مدرسه‌ای تصویر می‌کنند که قبولی بیشتری داشته باشد در صورتی که نباید با این شاخص به مدارس نگاه کنیم بلکه مدارس را باید با شاخص نهاد تربیتی و فرهنگی مشاهده کنیم.

رویکرد محتوایی سند تحول بنیادین فرهنگی و تربیتی ‌است

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با اشاره به اینکه رویکرد محتوایی سند تحول بنیادین رویکرد فرهنگی و تربیتی است، اظهار کرد: اولویت نهادی ما نیز تربیت دوره ابتدایی است و به دلایل مختلف باید اولویت اول را دوره ابتدایی بدانیم، سیاست‌گذاران، مدیران و تخصیص‌دهندگان منابع باید به این دوره توجه ویژه کنند.

وی با بیان اینکه گاهی این دیدگاه مورد اعتراض مسوولان دوره متوسطه واقع می‌شود، عنوان کرد: یکی از دلایل اینکه باید دوران ابتدایی را مهم‌تر از دوران متوسطه بدانیم این است که پیام اصلی سند تحول بنیادین تربیت است و تربیت در زمانی که هنوز شاکله دانش‌آموزان شکل نگرفته باید انجام شود، بزرگ دانستن و اهمیت بیشتر برای دوره ابتدایی به معنای کوچک کردن دوران متوسطه نیست.

نوید ادهم با بیان اینکه تعدادی از معلمان مقطع ابتدایی دارای مدرک دکتری و کارشناسی ارشد هستند، اظهار کرد: زمینه تدریس افراد با چنین مدرک‌هایی را باید در دوران ابتدایی فراهم کنیم که حقوق و منزلت اجتماعی از جمله این زمینه‌ها است.

بدون همراهی مدیران، تحول شکست می‌خورد

وی با بیان اینکه از نظر ساختاری باید مدرسه را تبدیل به کانون تربیت محله کنیم، خاطرنشان کرد: در سیستم ما مدیران باید پیشگام تحول باشند ما زمانی موفق می‌شویم که مدیران باور تحول و اهمیت و ضرورت آن را بدانند، اگر آنان همراهی نکنند تحول شکست می‌خورد، آنان نقش جدی در تحول دارند.

نوید ادهم در خصوص الزامات مدیریت تغییر، اظهار کرد: مدیریت تحول بنیادین در راستای انقلاب فرهنگی باید اسلامی باشد که این موضوع اقتضائاتی دارد به طور مثال حاکمیت اخلاق اسلامی باید در مدیر مدرسه تجلی داشته باشد به طور مثال مدیر صبور، عدالت‌خواه و مشارکت‌پذیر باشد.

مدیران تحول‌آفرین، مثبت‌اندیش هستند

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با بیان اینکه مدیران تحول‌آفرین مثبت‌اندیش هستند، افزود: این موضوع به معنی ندیدن سختی‌ها نیست بلکه آن‌ها سختی‌ها را پررنگ نمی‌کنند و امید به خدا و باور به آموزه‌های دینی و مثبت‌اندیشی دارند که به وسیله آن‌ها تمام سختی‌ها را کنار می‌گذارند.

نوید ادهم افزود: کسانی می‌توانند مدیریت تغییر را انجام دهند که مشروعیت و مقبولیت سیاسی، اقتصادی، ‌اخلاقی و اجتماعی داشته باشند.

وی باور به ضرورت تحول بنیادین را لازمه مدیریت دانست و گفت: آموزش و پرورش مطلوب را باید در آینده و نه گذشته جستجو کرد ما زحمات گذشتگان را پاس می‌داریم، اما باید بدانیم که محیط ما با گذشته بسیار تغییر کرده است.

وی با اشاره به اینکه فرهنگ سازمانی مدرسه نیز علاوه بر دانش‌آموز، مدیر، معلم، برنامه درسی،‌ تکنولوژی و فضا قوانین و مقررات، روش‌ها و ارزشیابی در مدرسه وجود دارد و از عوامل موثر در نظام آموزشی است، اظهار کرد: یکی از تعابیر فرهنگ، بخش ناپیدا و بسیار تاثیرگذار زندگی انسان‌هاست که مدیران باید به این موضوع دقت داشته باشند.

نوید ادهم با اشاره به اینکه باید فرهنگ را پاس داشت، گفت: باغبان خوب و هوشیار تنها به فکر شاخه درختان نیست بلکه به ریشه آن‌ها نیز فکر می‌کنند زیرا اگر ریشه خراب می‌شود مجموع درخت نیز از بین می‌رود.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با بیان اینکه در برخورد فرهنگی دو تئوری وجود دارد، اظهار کرد: یکی از این تئوری‌ها متاثر از مکتب رفتارگرایان است که براساس آن فرد با توجه به رفتارهای درست و غلط تشویق و تنبیه می‌شوند، اما براساس مکتب شناخت‌گرایان رفتار انسان تجلی باورهای آنان است که این مکتب می‌گوید اگر می‌خواهید رفتاری را اصلاح کنید باید باور آن را درست کنید.

نوید ادهم افزود: به طور مثال اگر حجاب و نماز یک فرد مناسب نیست نباید راجع به آن‌ها با فرد صحبت کنیم بلکه باید جایی را اصلاح کنیم که حجاب و نماز تجلی آن‌هاست و باید در رابطه با آن موضوع با فرد صحبت شود.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش تصریح کرد: در برخورد با دانش‌آموزان به خصوص مقطع ابتدایی باید باور و معرفت درست را به آنان بدهیم.

وی با بیان اینکه شاید برای برخی تربیت علمی در دبیرستان توجیه داشته باشد، اظهار کرد: در دوره ابتدایی باید به تربیت بپردازیم و مدرسه را فضای تربیت اخلاقی کنیم.

نوید ادهم اضافه کرد: وقتی می‌خواهیم به اخلاق بپردازیم بهتر است به کرامات نفس، نظم‌پذیری و قانون‌گرایی و صداقت و راست‌گویی توجه کنمی، در خصوص کرامت نفس باید از غرور انسانی دانش‌آموزان مراقبت کنیم آنان نباید در مدرسه به خاطر یک نمره یا رفتار تحقیر شوند همچنین باید پرسش‌گری و خردورزی را نیز در دانش‌آموزان تقویت کنیم.

نوع نگاه به دوره‌های آموزشی باید تغییر کند

دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش در حاشیه این مراسم و در جمع خبرنگاران، اظهار کرد: برای تحقق سند تحول بنیادین بسیاری از عوامل باید تغیر کند که یکی از آن‌ها نوع نگاه به دوره‌های آموزشی است.

وی افزود: بر اساس مفاد سند باید دوره ابتدایی از منزلت بیشتری برخوردار باشد، سیاست‌گذاران، برنامه‌ریزان و تخصیص‌دهندگان منابع باید به این موضوع توجه کنند همچنین آحاد جامعه نیز به مدیر و معلم ابتدایی با یک نگاه ویژه و نیروی متخصص بنگرند.

نوید ادهم ادامه داد: ما باید منزلت اجتماعی آنان را پاس بداریم تا بتوانیم نیروهایی را که شایستگی لازم برای ارائه خدمت به دانش‌آموزان دوره ابتدایی را دارند، جذب کنیم زیرا اگرچه این دانش‌آموزان کوچک هستند اما کار کردن با آنان سخت و تخصصی ا‌ست.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با تاکید بر اینکه نظام آموزشی را باید به نهاد فرهنگی و تربیتی تبدیل کنیم، گفت: برای انجام این امر کارهای بسیاری باید انجام شود از جمله اینکه در محتوای دروس، شیوه تدریس، تعیین صلاحیت حرفه‌ای معلمان، شیوه ارزشیابی و حتی فضای فیزیکی مدرسه تغییراتی ایجاد شود، این موضوعات در سند تحول بنیادین نیز آمده و امیدواریم بتوانیم آن را اجرا کنیم.

نوید ادهم اظهار کرد: برای رفع آسیب‌های موجود در آموزش و پرورش کشور سند تحول بنیادین ایجاد شده و به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش و شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده و با تغییراتی که در عوامل پیدا و پنهان آن انجام می‌شود آموزش و پرورشی داشته باشیم که برون‌داد آن متناسب با اقتضائات امروز و فردای جامعه و پاسخگوی نیازهای فردی و دانش‌آموزان باشد.

وی گفت: دعوی سند تحول بنیادین این است که نظام آموزشی ما وارداتی است و زادگاه آن جای دیگری بوده، اما به کشورهای مختلف از جمله ایران آمده است اقتضاء انقلاب اسلامی این است که نظام آموزشی مبتنی بر مبانی و اصول خودش طراحی کند، سند تحول بنیادین این کار را انجام داده است.

نوید ادهم افزود: ادعا در این سند این است که مبانی فلسفی آموزش و پرورش بازخوانی و بازتولید شده است، در سند تحول بنیادین نقطه محوری قضیه دستیابی به مراتبی از حیات طیبه است، حیات طیبه واژه‌ای دینی و قرآنی است و اقتضائات خود را دارد اینکه چگونه می‌توان شرایطی فراهم کرد که آموزش و پرورش و دانش‌آموزان شایستگی دستیابی به این حیات طیبه را پیدا کنند از بحث‌های جدی است که در سند تحول بنیادین آمده و ما باید در سازوکارهای اجرایی به دنبال آن باشیم.

در پایان این مراسم از پوستر چرخش‌های تحول‌آفرین رونمایی شد.

انتهای پیام