گزارش بانک مرکزی از بازار بین بانکی/ طراحی نرخ سود تصریحی

به گزارش خبرگزاری مهر، بانک مرکزی با ارائه برنامه های مدیریت کارآمد بازار بین بانکی ریالی در سال جاری اعلام کرد: با مدیریت بانک مرکزی، نرخ سود بازار بین بانکی ریالی از ۲۹ درصد در ابتدای سال جاری به ۲۱.۵ درصد در اواخر آذرماه کاهش یافت، بر این اساس تداوم و ثبات نرخ مزبور در دستور کار این بانک قرار دارد.

بازار بین بانکی ریالی یکی از اجزای بازار پول و یکی از روش های تامین مالی بانکی است که امکان معاملات بین بانک های عضو را فراهم آورده و تلاش می کند، تا بانک ها از طریق به کارگیری منابع مازاد یکدیگر نیازهای کوتاه مدت خود را برطرف کرده و کمتر به منابع بانک مرکزی اتکاء کنند.

بدیهی است تحت شرایط فوق انتظار می رود روابط مالی میان بانک ها و بانک مرکزی بهبود یافته و آمار اضافه برداشت بانک ها نزد بانک مرکزی کاهش یابد. هدف از تشکیل بازار بین بانکی ریالی تسهیل جریان منابع ریالی کوتاه مدت بین بانک ها در جهت مدیریت کارآمد نقدینگی است و بانک مرکزی به عنوان عضو و مدیر بازار مسئولیت تنظیم، برنامه ریزی، سازماندهی، هماهنگی، تدوین مقررات، نظارت، کنترل و تسویه معاملات را برعهده داشته و جهت اعمال سیاست های پولی در بازار بین بانکی مداخله می کند.

مداخله بانک مرکزی در بازار بین بانکی ریالی به منظور تحقق دو نقش خود است:
الف: ایفای نقش آخرین وام دهنده The lender of last resort  
ب: تثبیت نرخ سود هدف

بانک مرکزی سیاست پولی خود را از طریق بازار بین بانکی برای کنترل و هدایت نرخ سود در بازار بین بانکی سیاست گذاری کرده و همسو با اهداف کلان اقتصادی به اجرا می گذارد؛ لذا هدف عملیاتی بانک مرکزی مدیریت نقدینگی سیستم بانکی در راستای تحقق سیاست های پولی است.

با توجه به مداخله بانک مرکزی در بازار بین بانکی ریالی و کاهش نرخ سود در این بازار، وضعيت بازار بين بانکي ريالي طي دو هفته اخیر به شرح جدول زیر است:

همانگونه که مشاهده مي شود حجم معاملات از روندي مناسب برخوردار بوده به طوري که رشد حجم معاملات که نشان دهنده افزايش عمق بازار و تمرکز سيستم بانکي به بازار بين بانکي جهت تامين نقدينگي خود بوده است.

از سوي ديگر ميانگين نرخ سود در اين بازار با کاهشي از رقم ۲۱.۷۲ درصد در ابتدای دی ماه به حدود ۲۰.۵۸ درصد در ۱۹ دی ماه رسيده است. با عنايت به موارد فوق و نظر به اهداف سياست هاي پولي بانک مرکزي مقرر است تا ضمن حمايت از پايداري و قابليت ثبات (sustainability) از نرخ مزبور، باتداوم کاهش در نرخ بازار بين بانکي نرخ هاي سود سپرده ها و تسهيلات بانکي کاهش يافته و به وضعيت متناسبي با نرخ تورم اصلاح شود.

در قالب اقدامات تکمیلی و اصلاحی بانک مرکزي در بازار بين بانکي ريالي، بانک مرکزی نرخ تصریحی بهره بانکی را تحت عنوان «دامنه نرخ سود» یا «کریدور نرخ سود» به عنوان قسمتی از عملیات بازار بین بانکی ریالی در دست بررسی دارد. هدف از تعیین دامنه نرخ سود در بازار بین بانکی ریالی، استفاده از یک ابزار سیاستی برای بهبود کارکرد چارچوب سیاست پولی (Monetary policy) از جمله مدیریت بهینه نقدینگی است.

به دلیل فقدان ابزارهای مالی قابل معامله در بازار بین بانکی ریالی (که بیانگر عدم وجود انواع اوراق بهادار در پرتفوی دارایی های سیستم بانکی کشور است)، امکان مداخله موثر بانک مرکزی جهت راهبری نرخ سود بازار بین بانکی ریالی در دامنه مربوط فراهم نیست. لذا یک دیگر از اقدامات بانک مرکزی معرفی و به کارگیری ابزارهاي نوين مالي در اين بازار (همانند قرارداد‌هاي REPO  قبولي بازخريد Repurchase agreement) است. با عملیاتی کردن ابزارهای مالی نوین ریسک های موجود در بازار و احتمال نکول معاملات کاهش یافته و در نتیجه شفافیت در بازار نیز افزایش خواهد یافت.