آیا آمریکا در پی نابودی «داعش» است یا کنترل آن؟

مصطفی فهیمی: در حمله به عراق در سال 2003 آمریکا روزانه بیش از 2هزار سورتی پرواز شناسایی و عملیاتی آن هم بدون هیچ ملاحظه ای انجام می داد به طوری که هیچ منطقه ی امنی و بلکه هیچ نقطه ای را برای نظامیان و سیاست مداران عراقی باقی نگذاشت و در کمتر از 15 روز حکومت 35 ساله حزب بعث فروریخت. حالا پس از گذشت حدود 15 ماه از تشکیل ائتلاف بین المللی نظامی متشکل از 40 کشور، این سئوال پیش آمده چرا داعش شکست نخورده و چگونه است تا پیش از حملات هوایی روسیه در سوریه، این گروه تروریستی توانسته بود به تحرکات قابل توجهی دست بزند؟

دستاوردهای ائتلاف ضد داعش به رهبری امریکا چه بود؟

«در منطقه‌ای قطبی‌شده و دنیایی پیچیده، داعش خطری برای مجموعه‌ای از کشورها، از جمله امریکا است از همین لحاظ برای مقابله با نگرش پوچ و برنامه آنها برای نسل‌کشی، به ائتلافی جهانی نیاز داریم.» این بخشی از یادداشت جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در نیویورک تایمز است درست یک هفته قبل از اعلام خبر تشکیل ائتلاف ضد داعش در 14 شهریور 1393. با گذشت 15 ماه از تشکیل این ائتلاف بررسی دستاوردهای مقابله با داعش نکات تامل برانگیزی را مشخص می کند.

· تاکنون ساختار اقتصادی و مالی داعش شامل ادامه عملیات فنی استخراج و فروش نفت، خرید و فروش اشیائ مسروقه از موزه های عراق و سوریه در اروپا و امریکا و همچنین ارسال میلیون ها دلار از طریق کشورهای حوزه خلیج فارس همچنان ادامه دارد. این در حالیست که در دوره تحریم های اقتصادی ظالمانه علیه کشورمان، آمریکا از هر وسیله و راهی به سیستم های بانکی و نقل و انتقال ارزی و خرید و فروش نفت کشورمان ضربه وارد می کرد.

· در زمینه عملیات امنیتی ویژه به استثنای 2 عملیات در رقه سوریه که منجر به کشته شدن یکی از مسئولین بخش مالی و اقتصادی داعش و دستگیری همسر نامبرده شد و همچنین عملیات «مشکوک» آزادی تعدادی از زندانیان به ادعای خودشان در عویجه عداق (جنوب کرکوک)، موردی مشاهده نشده است.

· در بحث انجام عملیات نظامی همان گونه که اشاره شد در هنگام حمله جهت سرنگونی صدام حداقل روزانه 2هزار سورتی شامل پرواز انجام می گرفت در صورتی که در حال حاضر متوسط پروازهای روزانه امریکایی ها 6 سورتی در روز است. آن ها هر از چند گاهی به بعضی از مواضع داعش حملاتی می کنند. ذکر این نکته لازم است که عملیات های هوایی روسیه در سوریه نشان که داعش در مقابل حملات هوایی چقدر آسیب پذیر است.

· قبل از تشکیل تحالف بین المللی به اصطلاح ضد داعش به رهبری آمریکا، در عراق تنها تروریست هایی از 40 کشور حضور داشتند، اما هم اکنون تروریست هایی از بیش از 84 کشور در عراق حضور دارند.

· بر اساس «اطلاعات موثق» شهر سنجار در شمال عراق که به تازگی فقط ظرف چند ساعت با همکاری اکراد و آمریکا به اصطلاح آزاد شد و با پوشش وسیع رسانه ای نیز همراه بود، نوعی توافق بین طرفین بوده نه عملیات نظامی! بر اساس «اطلاعات و گزارش های موثق» داعش از سنجار عقب نشنی کرد و نیروهای کرد وارد شهر شدند و در عمل عملیات آزاد سازی صورت نگرفت. روشن است مناطقی که معمولا از دست داعش آزاد می شود طی نبردهای سنگین و چندین شبانه روزی صورت گیرد نه تنها طی چند ساعت! آن هم بدون تلفات به داعش.

· به اعتقاد کارشناسان برجسته نظامی مراکز آموزشی داعش در دشت های سهل الوصول حملات هوائی قرار دارد در حالی که تا کنون هیچ عملیات نظامی علیه این مراکز گزارش نشده است.

· با گذشت 15 ماه از تشکیل ائتلاف همچنان خط اعزام نیروی انسانی و ورود تجهیزات برای داعش از طریق کشورهای هم پیمان آمریکا در منطقه و هم مرز با عراق و سوریه باز و عملیات لجستیک و پشتیبانی ادامه دارد .

· در حالی که تمام مناطق آزاد شده از چنگال داعش در عراق شامل امرلی، جرف الصخر، سعدیه، جلولا، جبل منصور، عظیم، سلمان بیگ،تکریت، بیجی، الدوره، العلم و برقراری کامل امنیت در استان دیاله، جبل حمرین و ... از طریق نیروهای بسیج مردمی عراق بدون «هیچ» کمک و یا مساعدتی از طرف امریکایی ها صورت پذیرفته و «بعضاً» گزارشاتی مبنی بر مساعدات آمریکا به داعش در اثنا حملات نیروهای مردمی وجود دارد.

آمریکا به دنبال چیست؟

اگر با اغماض و خوش بینی به پذیریم که داعش پدیده ای خود جوش و صرفاً نتیجه سیاست های غلط و یا غفلت و فقدان استراتژی امریکا و غرب است، اما با بازخوانی رفتار و مواجهه امریکا با «پدیده داعش» یک سئوال اساسی مطرح می شود: آیا امریکا در پی «نابودی» داعش است و یا به دنبال «مهار و کنترل» آن؟

مزایای کنترل داعش برای آمریکا

مهار و کنترل داعش مزایایی برای امریکا دارد؛ مزایایی که موجب شده ایالات متحده نتواند به نابودی داعش فکر کند.

· مهار و اداره داعش موجب می شود اعراب در حالت یک سندان و چند چکش(همزمان چند تهدید) نگه داشته شوند. به خصوص کشورهایی مانند عراق دایما خود را نیازمند امریکا و حمایت های او خواهند دید. کما این که در ابتدای حمله داعش به موصل با وجود درخواست عراق، امریکا صرفا بعنوان یک تماشاچی عمل کرد و حاضر نشد به داعش حمله کند!

· آمریکایی های تصور می کنند با استمرار تهدید و درگیری داعش با جمهوری اسلامی ایران و خط مقاومت و تحمیل هزینه های انسانی و مالی موجب دور شدن خط مقاومت از مبارزه با اسراییل می شود.

· تهدید و در گیر کردن بخش قابل توجه ای از قدرت روسیه در منطقه خاورمیانه بخصوص بعد مسائل مربوط به جزیره کریمه و مباحث اوکراین.

· مشغول بودن مردم و جوانان عرب و مسلمان منطقه با داعش و دور شدن از پرونده فلسطین.

· تهدید اروپا توسط داعش برای امریکا در شرایط سیاسی و اقتصادی کنونی زیان آور نیست بلکه با دور بودن امریکا از تهدید داعش، موجب نیازمندی سیاسی-امنیتی اروپا به ایالات متحده می شود.

· بحران مهاجرین جنگ فرسایشی در منطقه چالش جدی اروپا است که با استمرار جنگ شکل فزاینده ای به خود می گیرد و در نهایت موجب درگیر شدن و آسیب پذیری بیشتر اروپا می شود در حالی که آمریکا به طور کلی از این بحران به دور است.

بازخوانی رفتار ایالات متحده با داعش و حامیان آن همان طور که به برخی از آن ها در این یادداشت اشاره شده، نشان می دهد تا کنون امریکا جدیتی برای مبارزه و از بین بردن داعش نداشته و در عوض تمام تلاش خود را بر «مهار و کنترل» این گروه تروریستی برای فشار بر دیگران متمرکز کرده است. راهبردی که مانند استراتژی بهره برداری از جهادی های «عرب-افغان» در دهه 80 میلادی به نظر می رسد تاوان قابل توجهی برایش خواهند پرداخت.

4949