آزمایش بعدی برجام؛ گذشتن از سد آژانس

در گزارش نشریه نشنال اینترست، در خصوص گزارش آمانو در مورد اقدامات نظامی احتمالی ایران آمده است که این گزارش به احتمال زیاد، یک گزارش پایانی و قطعی در این موضوع نخواهد بود و احتمالا این پرونده به طور کامل بسته نخواهد شد.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، نشریه نشنال اینترست در گزارشی پیرامون گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد اقدامات نظامی احتمالی ایران در برنامه هسته‌ای خود نوشت: ابتدا یوکیا آمانو دبیر کل آژانس خطاب به شورای حکام این آژانس که از کشورهای عضو آژانس تشکیل شده است گزارش نهایی خود را در مورد اینکه ایران در دهه 80 میلادی به دنبال استفاده‌های نظامی از انرژی هسته‌ای بوده است را منتشر می‌کند و سپس شورای حکام در مورد گزارش آمانو تصمیم‌گیری خواهند کرد.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک نهاد فنی است که وظیفه نتیجه‌گیری در مورد چنین موضوعاتی را با استفاده و لحاظ همه فاکتورها بر عهده دارد.

از سال 2003 آژانس به شورای حکام گزارش‌هایی را در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران مثل فعالیت‌های هسته‌ای که ایران آن‌ها را از آژانس مخفی کرده است، داد. شورای حکام نیز در واکنش به این گزارش‌های آژانس، چند قطع‌نامه را علیه ایران صادر کرد.

اگرچه نکته مبهم آن است که آمانو و آژانس چگونه می‌توانند اتهاماتی را که همواره بر ایران مبنی بر حرکت بسوی ساخت سلاح هسته‌ای وارد شده است را رفع کنند.

با گذشت بیش از یک دهه، مذاکرات و دیپلماسی بی نتیجه برای حل مسأله هسته‌ای ایران، شش قدرت جهانی و ایران بالاخره توانستند به توافق جامع هسته‌ای (برجام) دست یابند.

اکنون آمانو به این موضوع آگاه است که اگر آژانس در گزارش خود در مورد ابعاد نظامی احتمالی ایران بگوید که آژانس قانع شده است که ایران فعالیت‌هایی را که مانند اقدامات لازم برای توسعه و ساخت تسلیحات هسته‌ای بوده را انجام داده است، ایران از اجرای همه یا بخشی از توافق برجام سرباز بزند.

آمانو، همچنین این موضوع را نیز به خوبی می‌داند که علاوه بر کشورهای با نفوذی که در مذاکره با ایران حضور داشتند، تقریبا همه کشورهای دیگر عضو آژانس، موافق با اجرایی شدن برجام هستند.

این کشورها از آمانو نمی‌خواهند که با ارائه یک ارزیابی منفی، باعث از بین رفتن توافق پیش از اجرایی شدن آن شوند.

از سوی دیگر اگر گزارش آمانو آنگونه باشد که یکی از اعضای شورای حکام هفته گذشته آن را انعکاس آنچه دانست که بسیاری از کشورها تمایل به شنیدن آن را دارند، اعتبار آژانس با صدمات جدی رو به رو خواهد شد.

به گزارش ایسنا، مقامات ایرانی همواره آنچه را که آژانس آن را اقدامات نظامی احتمالی در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران خوانده است تکذیب کرده و تاکید کرده‌اند که فعالیت‌های هسته‌ای ایران همواره صلح‌آمیز بوده است.

بنابراین انتظار می‌رود که گزارش آژانس در مورد (PMD) یک گزارش غیرجامع باشد.

احتمالا در این گزارش بخش‌های مبهمی وجود خواهد داشت که نشان‌دهنده مشکلات فنی، عدم همکاری همه جانبه آژانس و ایران و باقی ماندن اختلافات حل نشده‌ای میان دو طرف در مورد واقعیت برخی از مسائل مثل اتهامات مربوط به اقدامات هسته‌ای ایران در راستای تسلیحات هسته‌ای خواهد بود.

برنامه جامع اقدام مشترک (JCPOA) از ایران می‌خواهد که با آژانس همکاری کند، اما در این توافق ایران هرگز ملزم نشده تا یک تصویر کامل را در رابطه با فعالیت‌های هسته‌ای خود در گذشته برای آژانس ترسیم کند.

اکنون این سوال مطرح می‌شود که پاسخ شورای حکام آژانس به گزارش آمانو چگونه خواهد بود؟

در قطعنامه جدید شورای حکام احتمالا ضمن ملزم کردن ایران به اجرای پادمان‌های امنیتی آژانس که همه کشورها موظف به اجرای آن هستند، پرونده ایران در آژانس به طور کامل بسته نخواهد شد و آژانس اختیار آن را خواهد داشت که هرگونه اطلاعات حل نشده و جدید را در مورد فعالیت‌های اعلام نشده ایران در آینده پیگیری کند. البته ایران نیز که به اجرای پروتکل الحاقی آژانس متعهد شده است باید با آژانس در این باره همکاری کند.

بنابر توافق برجام، هدف نهایی آژانس در راستی‌آزمایی ایران در هشت سال آینده این خواهد بود که به یک نتیجه جامع‌تر نه تنها در مورد آن دسته از موادی که ایران وجود آن‌ها را به بازرسان اعلام می‌کند، بلکه همه مواد هسته‌ای موجود در ایران صلح‌آمیز خواهد بود، دست یابند.

بنا بر این گزارش، شورای حکام نیز بهتر است به ایران یادآوری کنند که هر گونه عدم همکاری با آژانس بر روی ارزیابی‌ها و قضاوت آژانس در صورت دستیابی به یک نتیجه جامع‌تر اثر منفی خواهد گذاشت.

انتهای پیام