فقه بدون اخلاق برای اداره جامعه جواب نمی‌دهد

یک عضو شورای عالی حوزه‌های علیمه با بیان این‌که «فقه به تنهایی برای اداره جامعه جواب نمی‌دهد»گفت: فقه در صورتی که با اخلاق توأم شود می‌تواند برای اداره کشور جواب بدهد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه قم، آیت‌الله رضا استادی در درس تفسیر در دارالقرآن علامه طباطبایی(ره) با اشاره به آیه شریفه «وَ الَّذِینَ هُمْ لِاَمَانَاتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ رَاعُونَ» گفت: امانات جمع و عهد مفرد است برخی می‌پرسند آیا فرقی میان این دو وجود دارد؟ مثلا برعکس عهد را جمع می‌بستند و امانت را مفرد و شقوق دیگری که می‌تواند به کار برود.

وی ادامه داد: در پاسخ باید گفت قرآن بناست بالاترین درجه فصاحت و بلاغت را داشته باشد بنابراین این شکل از همه مدل‌ها بهتر است و اگر جور دیگر بهتر بود قرآن از آن دریغ نمی‌کرد، بنابراین نیازی به سر این مسئله وجود ندارد اما در عین حال علامه اسراری نیز گفته است و آن اینکه اگر امانت مفرد بود همه امانات را در بر می‌گرفت ولی وقتی جمع است روشن‌تر بیان شده است.

وی اظهار کرد: ایشان می‌گوید عهد چند مصداق بیشتر ندارد، ولی مصادیق امانت بسیار زیاد است بنابراین به این شکل به کار رفته است لذا نماز، زن، فرزند، مال، مقام، علم و ... انواع امانات در دست ما هستند.

استادی تصریح کرد: در ذهن ما امانت در یک جنس خارجی خلاصه می‌شود ولی علامه می‌گوید تمامی موارد از جمله علم، تکالیف اعم از اعتقاد و اعمال و .... را شامل می‌شود و حتی مسلمان بودن خودش یک امانت است که حفظ و رعایت می‌خواهد همچنین دست، پا و گوش و ... نیز امانت است.

این استاد حوزه اظهار کرد: در تفسیر نمونه آئین حق، کتب آسمانی، فرزندان، مقام و پست، مسلمانی و حکومت از مصادیق امانت است و حکومت از مهمترین ودیعه‌های الهی است که در کنار سایر موارد به عنوان امانت برشمرده شده است.

استادی بیان کرد: نکاتی که از منبری‌ها در دروس می‌شنوید حتما به ذهن بسپارید و بنویسید که ممکن است روزی به درد شما بخورد، یکی از استادان می‌فرمود میان رعایت و ادای امانت تفاوت است و رعایت اعم از ادای امانت است زیرا ادای امانت فقط شامل برگرداندن امانت است اما رعایت امانت بالاتر است در عهد نیز وفای به عهد و رعایت آن را داریم.

وی افزود: در روایت داریم که علم و عالم، امانت الله است و یا الفقها امناء الرسل هستند یعنی امانت فقه در دست فقهاست و نباید دین را کم و زیاد کنند، در رساله‌های عملیه، می‌گویند یکی از شرایط مرجع تقلید عدالت است که تعریف عدالت معلوم است.

استادی تاکید کرد: تقلید مراجعه به متخصص است که ما از متخصص ثقه بودن را می‌خواهیم یعنی عدالت در مرجع به معنای این است که فرد باید آنقدر قرص باشد که اگر به نظر درستی رسید ولو اینکه همه مردم هم مخالفند او از سخنش برنگردد.

این عضو شورای عالی حوزه گفت: کسی که به علمش عمل کند ادای امانت کرده است و در بحار است که امر و نهی الهی امانت است. در روایت از تفسیر نورالثقلین داریم که امانت، ولایت اهل بیت(ع) است که مصداق است.

وی افزود: اگر فردی مثلا پولی را به طلبه‌ای بدهد و از او بخواهد این پول را در میان طلاب مستمند توزیع کند و او هم خودش را مستمند بداند و بردارد مطمئنا خیانت است مگر اینکه به صاحب پول گفته باشد.

وی اظهار کرد: در معاوضه پول کهنه و تمیز و پول درشت و ریز با اینکه در ذهن افراد این است که اشکال ندارد ولی مراجع نتوانسته‌اند حکم قطعی بدهند که بی اشکال است مگر اینکه مثلا در اعیاد، پول تمیز و کهنه را تعویض می‌کنند اشکالی ندارد ولو اینکه پول نو مقداری بالاتر خریداری شود، ولی در هر حال بهتر است در همه موارد با دهنده هماهنگ شود.

استادی اظهار کرد: در نماز و روزه قضا اگر کسی مبلغی را بگیرد که به فرد دیگری بدهد تا او این کار را انجام دهد ولی خود این فرد بردارد و خودش هم نماز و روزه قضا به جا آورد قطعا اشکال دارد و راه نفوذ شیطان است که این روزها از نفوذ هم زیاد صحبت می‌شود.

وی ادامه داد: بیشتر مصداق امانت در روایات جنس خارجی است و در آیه سوره مومنون نیز شامل مصادیق مختلف می‌شود و به تعبیر علامه در این سوره و حتی در سوره معارج، معتقد است که ظاهر لفظ به معنای مصادیق مختلف تعمیم دارد. علامه فرموه است که بنابراین عهد فقط میان بندگان نیست میان خدا و انسان و خدا و ائمه و پیامبر نیز وجود دارد امروز هم می‌گوئیم ما با خون شهدا و با امام خمینی عهد می‌کنیم که از انقلاب دفاع کنیم.

استادی بیان کرد: رعایت امانت همانند رعایتی است که چوپان برای گوسفندانش دارد، گفته شده که رعایت به معنی حفظ است و یکی از مصادیق آن چوپان است. اینکه ما گفتیم« قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ »، ایمان باعث رعایت عهد و امانت می‌شود، بنابراین یک جامعه ایمانی جامعه‌ای است که همه در امن و امان هستند و اگر همه در امن و امان باشند خیانت نباید وجود داشته باشد.

وی اظهار کرد: در جامعه اسلامی کسی از زبان دیگری نمی‌ترسد و همسایه به همسایه مطمئن نیست، فقه اسلامی اگر با اخلاق توام باشد جواب می‌دهد وگرنه فقه خشک جواب نخواهد داد.

این استاد برجسته حوزه بیان کرد: به مرد و زن هم در خانواده توصیه کرده‌اند که با اخلاق و حسن برخورد رفتار کنید زیرا فقط اگر به فقه عمل شود باز هم جواب نخواهد داد زیرا مثلا زن باید برای شیردادن و وظایف منزل، پولی دریافت کند و یا مرد فقط نفقه خوراک و پوشاک و ... را بر عهده دارد ولی نمی‌توان به این تکالیف بدون اخلاق توجه کرد چون ممکن است سبب اختلاف شود.

انتهای پیام