پیش همایش «سمینار زنان در تاریخ مجالس ایران» برگزار شد

پیش همایش "سمینار زنان در تاریخ مجالس ایران" با حضور چهره‌های سیاسی اصلاح‌طلب بر گزار شد.

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، نشست پیش همایش" سمینار زنان در تاریخ مجالس ایران" با حضور الهه کولایی، جواد اطاعت، آذر منصوری و فاطمه راکعی، در دفتر جمعیت زنان مسلمان نواندیش برگزار شد.

فخراسادات محتشمی پور دبیر اجرایی این سمینار با اشاره به اهمیت مشارکت زنان در انتخابات اظهار کرد: مشارکت سیاسی زنان به صورت جدی وضعیت وخیمی در ایران دارد و طبق اعلام وزارت کشور نزدیک به سه درصد است، که با شان و توانایی‌های زنان ایرانی هیچ سنخیتی ندارد. متاسفانه بی توجهی مسئولین وضع را به این شرایط کشانده است. چرا که باید فرهنگ سازی خیلی قبل ترها انجام می‌شد.

وی افزود: با توجه به پایه اصلی این سمینار که علمی بودن است منتظر آمار دقیق‌تر هستیم تا ارزیابی درست‌تری در مورد مشارکت سیاسی زنان داشته باشیم که طی بیانیه‌ای در آخر سمینار اعلام خواهد شد.

در ادامه این نشست، جواد اطاعت عضو هیات علمی همایش با یادآوری پیش بینی‌هایی که برای مشارکت زنان در برنامه ششم توسعه شده بود، گفت: در دانشگاه شهید بهشتی یک کار پژوهشی تحت عنوان زنان و توسعه پایدار انجام دادیم. خواستیم ببینیم که زنان نسبت پتانسیلی دارند چقدر در توسعه کشور ما تاثیر دارند. آمار بسیار پایین بود. در حوزه تئوریک در حوزه زنان بسیار کار شده است ولی در عرصه عمل نه. در عرصه عمل روز به روز برعکس عمل می‌شود. البته این اختصاص به حوزه زنان ندارد و در همه حوزه‌ها همین است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: اگر قرار است کشور توسعه پیدا کند باید به 50 درصد پتانسیل توسعه جامعه که زن‌ها هستند توجه کنیم، اگر آن‌ها را از مشارکت در امور سیاسی- اجتماعی محروم کنیم کشور را از توسعه محروم کرده‌ایم.

اطاعت فرهنگ سیاسی‌، شکل نظام‌های حقوقی و نظام‌های انتخاباتی را سه مشکل مشارکت سیاسی زنان برشمرد و گفت: رجل مذهبی طبق آیه‌های قرانی به همه مردم اطلاق می‌شود ولی در قانون اساسی ما وقتی به مشروح مذاکرات قانون اساسی نگاه می‌شود می‌بینیم منظور از رجل سیاسی مرد بوده است. این در حالی است که در نهضت مشروطه زنان پیشگام بودند یا در انقلاب اسلامی ابتدا زنان راهپیمایی‌ها را آغاز کردند و بعد مردان به صحنه آمدند.

این استاد دانشگاه با اشاره به نقش نظام‌های انتخاباتی در مشارکت سیاسی زنان گفت: در نظام اکثریتی سیستم برنده بازنده است. در نظام تناسبی چون هر حزب متناسب با پایگاه اجتماعی‌اش می‌تواند حضور پیدا کند کمک می‌کند به اقلیت‌ها، در کشور ما به دلیل عدم مشارکت مثلا در کاندیدا شدن می‌توان گفت خانم‌ها اقلیت هستند و می توان از طریق نظام تناسبی به آن ها کمک کرد. در نظام انتخاباتی حداکثری حدود 20 درصد زنان به پارلمان راه می‌یابند، اما در نظام‌های انتخاباتی تناسبی این میزان 38 درصد است. پس نظام‌های حداکثری کمترین و نظام‌های تناسبی بیشترین کمک را به حضور زنان در پارلمان می‌کنند. ایران از نظام حداکثری استفاده می‌کند.

وی افزود: در کشورهایی که احزاب فعال نیستند جایگاه خوبی برای زنان به وجود نمی‌آید، اما اگر احزاب فعال باشند و موظف باشند از میزان آرایی که به دستآاورده است به خانوم ها اختصاص داده شود، این کمک می‌کند که زنان بیشتر وارد پارلمان شوند. ما در برنامه ششم پیشنهاد داده‌ایم که احزاب موظف شوند فرضاً 30 درصد لیست‌هایشان را به زنان اختصاص دهند یا در حوزه‌های تک‌کرسی هم یک‌سوم اعضایی که معرفی می‌کنند، خانم باشد.

اطاعت با تاکید بر تاثیر بحث‌های حقوقی بر فعالیت‌های زنان، گفت: من به رییس‌جمهور پیشنهاد دادم به جای داشتن یک یا دو نفر معاون، به 200 تا 300 زن در بدنه دولت مسئولیت بدهند تا خودشان بالا بیایند و بتوانند کسب تجربه کنند و در عرصه‌های بالاتر نیز ایفای نقش نمایند.

در بخش دیگری از این نشست الهه کولایی ، دبیر علمی " سمینار زنان در تاریخ مجالس ایران" با اشاره پیشگامی زنان در مشارکت های سیاسی و اجتماعی چه قبل از انقلاب چه بعد از انقلاب اسلامی، اظهار کرد: پیش از انقلاب اسلامی تلاش شد در چهار چوب الگوهای غربی فضای مشارکت سیاسی زنان بوجود آید. در واقع در دهه های 60 و 70 شاهد فمنیسم دولتی در ایران هستیم. وقتی به روند به دست آوردن حق رای دادن و حق انتخاب شدن در کشور های پیرامون نگاه می کنیم، می بینیم چون به صورت مکانیکی و وارداتی بوده، هر دو هم زمان اتفاق افتاده است اما در کشورهای غربی فاصله‌ای بین حق رای دادن و حق انتخاب شدن وجود داشت، یعنی یک رابطه تعاملی بین ساخت اجتماعی و ساخت سیاسی ایجاد شد. زنان ابتدا به نیروهای مطالبه‌گر تبدیل می‌شوند و حق رای می‌گیرند سپس می‌توانند بازیگر باشند.

وی با بیان این که نباید تغییر را مکانیکی دید و باید فرایندهای مختلفی شکل بگیرد، افزود: فقط ایجاد ظرفیت قانونی کافی نیست، باید جامعه ظرفیت را به حساب بیاورد و این باور را داشته باشد. همچنان که مانع قانونی برداشته شد در قبل انقلاب اما تغییر خاصی اتفاق نیفتاد.

کولایی افزود: بعد از انقلاب هم شاهد تداوم همین الگو هستیم. پس از انقلاب هم حق رأی‌دادن و رأی‌گرفتن برای زنان وجود دارد، اما در تمام دوره‌های مجلس بالاترین درصد حضور زنان 5 درصد بود. بنابر این در حوزه مشاکرت سیاسی رتبه غیر قابل قبولی داریم با توجه به ظرفیت بالای بانوان ایرانی.

این عضو فراکسیون زنان مجلس ششم با انتقاد از این که هنوز فرهنگ پذیرش مشارکت زنان به وجود نیامده است، گفت: بالا رفتن درصد دانشجویان دختر در این شرایط هرز رفتن سرمایه است، چون فرهنگ وجود ندارد و دختران تحصیل کرده اصلا جذب بازار کار نمی‌شوند. در دولت های نهم و دهم ما به شدت هر چیزی که در دهه‌های گذشته به دست آورده بودیم را از دست دادیم. همچنان الگوی عملی مشارکت سیاسی زنان را در بعد از انقلاب نمی توانیم ارائه کنیم. یعنی سهم زنان در حوزه تصمیم‌گیری بسیار پایین است. در سطح توده‌ای مشارکت تا حدودی وجود دارد ولی حوزه تصمیم گیری نه.

وی با اشاره به اقدامات مثبت مجلس ششم در حوزه زنان گفت: سطح توسعه جامعه و تحولات و شور و تحرکات اجتماعی در مجلس ششم نمود پیدا کرد. میزان اصلاح قوانین و میزان نظارت بر اجرای قوانین و زیر سوال بردن قوانین ضد زن بسیار متفاوت بود، در این دوره و ارتباط مستقیم با نقش نمایندگان مردی داشت که اعتقاد به حضور انسانی زنان داشتند. نباید از نقش مردانی که باید از تلاش‌های زنان حمایت کنند، غافل شویم. کافی نیست فقط به افزایش سهمیه زنان در مجلس تاکید کنیم.

کولایی تاکید کرد: باید شایسته گزینی بکنیم ضمن تاکید بر جنسیت باید سراغ زنان توانمند و شایسته رفت. به تبعیض مثبت کور اعتقاد نداریم و تبعیض مثبت باید در مورد کسانی باشد که توانمندی دارند. این‌ها فقط مسایل خاص جامعه ما نیست و در کشورهای دیگر هم وجود دارد. باید وسیع‌تر نگاه کنیم و از تجربه‌های دیگران هم استفاده شود تا به بهبود وضعیت زنان کمک کنیم.

آبادیان عضو هیئت علمی "سمینار زنان در تاریخ مجالس ایران" نیز در این نشست، با بیان این که مباحثی مثل حقوق زنان، سابقه تشکیل احزاب، NGOها و سندیکاهای کارگری، به دوره مشروطه بر می‌گردد، افزود: حقوق زنان در ذیل حقوق همه آحاد مردم معنا پیدا می کند. وقتی مردم حقوقی ندارند زنان هم طبیعتا ندارند، در حکم مشروطیت هم مظفرالدین شاه تشکیل مجلس را لطف خودش می‌داند، چیزی به نام حقوق اساسی وجود نداشت.

وی افزود: در دوران مشروطیت حتی دیدگاه‌های بسیار مترقیانه مرحوم آخوند خراسانی و مرحوم نایینی فرق بسیار زیادی با مفاهیم امروزه دارد. آنهایی که از انتخاب کردن و انتخاب شدن بعد از انقلاب مشروطه محروم شدند، محجورین، صغار، بانوان و ورشکستگان به تقصیر بودند که آن دوره کسی راجع به این مسائل صحبت نکرد. یعنی به زعم آنان طبیعی بود که زنان این حقوق را نداشته باشند، مثلا روشنفکرانی مثل سید ضیا با مشارکت مدنی زنان مخالف بودند. دلیلش این بود که تعریفی از حقوق ارائه نشده بود حقی که مردم گردن حکومت دارد و حقی که حکومت گردن مردم دارد.

آبادیان با اشاره به این که جای مباحث تئوریک و نظری در کشور ما خالی است، گفت: برای مشارکت مدنی زنان باید ثابت کرد که زنان حق دارند و این حق را از کجا آورده اند. اینکه میشل فوکو چه می گوید و فلانی چه می‌گوید در جامعه ما جواب نمی‌دهد.

وی افزود: در دوره‌های قبل خود بانوان بودند که به دنبال احقاق حق خودشان بودند که معمولا غیر مسلمان‌ها بودند، در دوره پهلوی بحث مشارکت سیاسی زنان مطرح نمی‌شد و بیشتر بحث مشارکت مدنی و اجتماعی مطرح بود و در قالب نشریات هم مطرح می شد که رضا شاه بسیاری از این نشریه‌ها را تعطیل کرد و کانون دایر کرد که بسیاری از فعالین زن از دوره مشروطه به حاشیه رانده شدند. در اروپای همان سال‌ها هم زنان از انتخاب‌کردن و انتخاب‌شدن محروم بودند. پس زنان ایران نسبت به آن‌ها عقب‌تر نبودند، بلکه جلوتر هم بودند و تقاضاهای ملموس اجتماعی مطرح می‌کردند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: حدود 75 سال از انقلاب مشروطه تا زمان انقلاب اسلامی طول کشید، در این دوره زنان فقط در 15 سال نماینده مجلس داشتند. در هیچ‌یک از احزاب هم زنان حضور نداشتند و تنها حزبی که زنان در آن به صورت تشکیلاتی فعالیت می‌کردند، حزب توده بود. عدم مشارکت سیاسی زنان به این دلیل بود که به لحاظ قانونی و حقوقی وضعیت زنان مشخص نبود. پس از انقلاب اسلامی زنان همیشه در مجلس حضور داشتند، میزان مشارکت آن‌ها در رأی‌دهی هم بالای 70 درصد است. تعداد تحصیل‌کرده‌های دختر در دانشگاه هم از پسران بیشتر است، اما خواسته مشخص و ملموس اجتماعی ندارند.

در ادامه این نشست، «روشنفکر» استاد دانشگاه تربیت مدرس در مورد مشارکت سیاسی زنان در کشورهای عربی گفت: در کشورهای عربی تمرکز اصلی روی سهمیه بندی و تبعیض مثبت بوده است. الجزایر بین کشورهای مسلمان در مشارکت سیاسی زنان، بسیار موفق بوده است. رتبه دوم تونس است که سقف سی درصد داشت. دبی هم توانسته است مشارکت سیاسی زنان را به 22 درصد برساند. سقف مشارکت سیاسی زنان در جهان اسلام 16 درصد است با تمرکز بر سهمیه بندی.

وی افزود: برخی کشورها مثل لبنان دستاورد خوبی در این زمینه نداشته‌اند. از همه بدتر هم کشور یمن است که 0.3 درصد مشارکت را نشان می‌دهد. تمرکز بر تحولات قانون اساسی بر مصر نشان داد که زنان دنبال این بودند که حق رأی کسب کنند و اولویت دوم آن‌ها هم کاندیداتوری بود. زنان مصر بعد از بهار عربی وضعیت خوبی نداشتند و وضعیت آن‌ها بدتر هم شده است.

فاطمه راکعی دبیرکل جمعیت زنان مسلمان نواندیش نیز در این نشست با بیان این که ما نمی‌توانیم بگوییم شعاری غیر از شعار سهمیه 30 درصدی برای زنان داده نشود، زیرا هر کس حق دارد شعار خود را بدهد، گفت: تمامی جریان های سیاسی می توانند نظرات خود را در این خصوص بیان کنند. ما به عنوان طیف زنان اصلاح طلب با کمک مردان اصلاح طلب باید برای فرهنگ سازی عمومی و نهضت نام نویسی زنان شایسته تلاش کنیم و تلاش های ارگانیک سیاسی داشته باشیم. به صورت علمی باید ببینیم چه راهکارهایی برای حضور 30 درصدی زنان وجود دارد.

آذر منصوری عضو شورای مرکزی جمعیت زنان نواندیش و عضو هیات علمی "سمینار زنان در تاریخ مجالس ایران" نیز در این نشست، گفت: در این 36 سال واقعا رتبه شکاف جنسیتی در ایران بسیار بالا رفت که ناشی از غفلتی است که باید دلایلش را پیدا کرد. غفلت در برنامه‌های توسعه ما وجود دارد. هیچ ساختاری در نظام حقوقی ما برای مشارکت زنان دیده نشده است. امروز ما با انتخاباتی مواجهیم که مجبوریم به جامعه مدنی و احزاب اکتفا بکنیم.

وی افزود: کشورهای دیگر پذیرفته‌اند که مشارکت سیاسی زنان امری نیست که خود به خود محقق شوند. باید تلاش دو سویه صورت بگیرد و هم از طرف جامعه مدنی هم ساختار حقوقی باید این مساله در قانون لحاظ شود.

انتهای پیام