روسیه؛ تنها پیروز نشست چهارجانبه وین

نشست چهارجانبه وین که با حضور وزرای خارجه روسیه، آمریکا، ترکیه و عربستان برگزار شد و دو ساعت به طول انجامید به مهمترین نتیجه یعنی رسیدن به توافق بر سر آینده بشار اسد منجر نشد.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه مستقل رای الیوم در تحلیلی درباره نشست چهارجانبه وزرای خارجه ترکیه، روسیه، عربستان و آمریکا درباره سوریه در وین نوشت: آمریکا، ترکیه و عربستان می‌خواهند به همان نتیجه‌ای دست یابند که در عراق، لیبی و یمن به آن رسیده‌اند یعنی تغییر نظام سوریه چه با جنگ و چه با صلح، جنگ از طریق مداخله نظامی یا اشغال و صلح از طریق روند سیاسی که منجر به کناره‌گیری از قدرت شود مثل آنچه که در یمن رخ داده است.

اما نتایج رخدادهای عراق، یمن و لیبی برای مردم فاجعه‌بار بود و بی‌ثباتی و تروریسم را برای همسایگانشان به بار آورد.

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه زمانی که از نشست خارج شد مهمترین رمز ورود را داد با این حرف که «مردم سوریه همان کسانی هستند که سرنوشت بشار اسد، رئیس‌جمهوری این کشور را تعیین می‌کنند» در حالی که عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان این بار سیاسی‌تر عمل کرد زمانی که گفت «نشست وین عدم وجود موضع مشترکی درباره سرنوشت بشار اسد را تایید کرد.»

پیش از نشست وین گزارشاتی منتشر شد که خبر از وجود طرحی شامل آغاز مرحله انتقالی در سوریه به مدت شش ماه می‌داد طوری که طی این مرحله بشار اسد به شرط وجود تضمین‌هایی مبنی بر برکناری وی در پایان دوره، در قدرت باقی بماند.

سفر سریع و از پیش اعلام نشده اسد به مسکو و دیدار وی با رهبران روسی پیش‌بینی‌های زیادی را درباره وجود مصداقی برای این طرح نشان داد. برخی مخالفان و افراد دیگر گفتند که هدف از این سفر آگاه کردن اسد از این طرح بوده است اما دیمیتری پسکوف، سخنگوی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه اعلام کرد که کرملین از این طرح هیچ اطلاعی ندارد.

تحول مهمی که در نشست وین شاهد آن بودیم موفقیت رهبران روسیه در ایجاد شکاف میان ائتلاف کشورهای عربی مخالف بشار اسد است که می‌توان به سه نکته درباره این مساله اشاره کرد:

اول، خارج کردن اردن از ائتلاف عربستان و ترکیه به طور کلی یا جزئی و وارد کردن آن به ائتلاف روسیه، سوریه و ایران. این مساله خود را در سخنان لاوروف با ناصر جوده، همتای اردنی‌اش نشان می‌دهد طوری که دو طرف با هماهنگی عملیات هوایی و نظامی در سوریه به توافق رسیدند. این توافق به معنای تشکیل اتاق عملیات مشترک افسران و نظامیان دو طرف به عنوان مقدمه‌ای برای از بین بردن «مقر» مخالفان سوری در درعا است.

دوم، پافشاری لاوروف بر گسترش دامنه کشورهایی است که دنبال حل بحران سوریه هستند. لاوروف بر مشارکت ایران و سوریه در مذاکرات بعدی و عدم منحصر کردن مذاکرات به چهار کشور عربستان، آمریکا، روسیه و ترکیه تاکید کرده است.

سوم، موفقیت دیپلماسی روسیه در «به حاشیه راندن» نقش قطر در پرونده سوریه حداقل در سطح تلاش‌های سیاسی است. این مساله خود را در لغو سفر تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر به مسکو به عنوان یک اقدام اعتراضی نشان می‌دهد.

وی پیشتر اعلام کرده بود که قصد دارد هفته جاری به مسکو سفر کند.

مساله مهم این است که مسکو به هیچ‌وجه واکنشی به این مساله نداشته است این در حالی است که قطر از آغاز بحران سوریه نقش سیاسی، نظامی و رسانه‌ای اصلی را بازی کرده است.

می‌توان از مسائل فوق این نتیجه را گرفت که روسیه همچنان به بشار اسد پایبند است و دعوت وی برای سفر به مسکو جهت تقویت این موضع بوده است. این مساله به اخبار و گزارشاتی پایان می‌دهد که عکس آن را می‌گویند. همچنین نشان داد که این اخبار و گزارش‌ها صرف «خیال و رویاست» نه بیشتر و نه کمتر.

حتی دیمیتری مدودف، نخست‌وزیر روسیه در صفحه شخصی خود در فیس‌بوک نوشت: «اسد مثل پنج سال پیش که با وی دیدار کردیم آرام و باوقار بود.»

سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که پس از فروپاشی نشست وین و پایبندی روسیه به اسد ائتلاف عربستان و هم‌پیمانانش چه اقدامی اتخاذ خواهند کرد؟ برای جواب دادن به این سوال باید به دو مساله اساسی پرداخت:

یکی سفر عبدالرحمان بن صالح البنیان، رئیس ستاد ارتش عربستان به ترکیه برای مقدمه‌چینی جهت حمایت نظامی گسترده ریاض از مخالفان مسلح سوری است. نواف عبید، مشاور سفارت عربستان در واشنگتن در صفحه خود در توییتر نوشت که موشک‌های ضدزرهی تاو که در اختیار مخالفان مسلح سوری است از عربستان به دست این مخالفان رسیده است و ریاض 13795 موشک را با 900 میلیون دلار از آمریکا خریداری کرده است.

دوم اظهارات خالد العطیه، وزیر خارجه قطر در گفت‌وگو با شبکه خبری سی‌ان‌ان است که در آن تاکید کرد قطر از موضع عربستان درباره سوریه استقبال می‌کند. وی تهدید کرد که قطر به گزینه نظامی در سوریه متوسل خواهد شد.

العطیه گفت: قطر گزینه نظامی را برای حمایت از مردم سوریه در برابر اقدامات نظام بعید نمی‌داند. ما به این گزینه پاسخ مثبت می‌دهیم و راه‌های زیادی برای حمایت از مخالفان وجود دارد.»

آیا فعالیت ائتلاف «طوفان قاطع» را تهدید و طوفان قاطع دومی را در سوریه به راه خواهد انداخت؟

این احتمال با توجه به تهدیدات عربستان وارد است اما اگر گزینه نظامی را انتخاب کنند این گزینه تنها علیه نظام سوریه نخواهد بود بلکه علیه روسیه و هم‌پیمانانش نیز خواهد بود. اگر طوفان قاطع اول در یمن با سختی‌های زیادی مواجه شده است آیا طوفان قاطع دوم در سوریه و در مقابله با روس‌ها، جنگنده‌ها و موشک‌ها آنها و پوتین بیشترین شانس را خواهد داشت؟

جواب دادن به این سوال به تحولات روزها و ماه‌های آینده بستگی دارد.

انتهای پیام