طمع نفت؛ دلیل اصلی تجاوز سعودی-آمریکایی به یمن

عربستان از زمان تاسیس وارد جنگ‌های زیادی علیه یمن شده است که تقریبا هدف از همه آنها اشغال بخشی از خاک یمن بوده است. جنگ 1934 که به اشغال استان‌های جیزان، عسیر و نجران انجامید و سلسله جنگ‌های دهه‌های هفتاد که اشغال مناطق الودیعه و الشروره را در پی داشت؛ تجاوز کنونی عربستان به یمن نیز از این قاعده مستثنی نیست و هدف اصلی این بار استان نفت خیز حضرموت است.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، روزنامه الاخبار لبنان در تحلیلی به این موضوع پرداخته و می‌نویسد: یمن به ویژه استان‌های مأرب، الجوف و حضرموت یکی از عظیم‌ترین مراکز ذخایر نفتی به شمار می‌آیند. کمپانی‌های بزرگ نفتی در جهان برآورد کرده‌اند که نفت یمن بسیار بیشتر از آن چیزی است که تصور می‌شود. برای همین است که دولت عربستان دست‌کم از سه دهه پیش تلاش می‌کند تا هرگونه استفاده یمن از ذخایر نفتی خود را ناکام بگذارد.

این اقدام با اطلاع واشنگتن صورت می‌گیرد و تفاهم آمریکا و عربستان به منحصر کردن سرمایه‌گذاری یمن به نیازهای محلی خود منجر شده به گونه‌ای که دولت را در پایین‌ترین حد خود نگه دارند و مانع از قدرت گرفتن یمن به دلیل ترس از پیامدهای منفی آن علیه امنیت عربستان می‌شوند.

یک مسوول یمنی سابق تاکید کرد: شرکت نفت «اجیب» ایتالیا در سال 1979 امتیاز حق فعالیت در شرق یمن و به طور مشخص در حضرموت را به دست آورد. این شرکت در سال 1982 از اکتشاف میدان‌های نفتی قابل توجه در بیش از چند منطقه خبر داد که بعداً به طور رسمی از سوی رسانه‌های دولت یمن جنوبی اعلام شد. اما آنچه که رخ داد عقب‌نشینی سریع و غیرمنتظره شرکت ایتالیایی بود.

بعداً مشخص شد که شرک ایتالیایی در معرض فشارهای منطقه‌ای و بین‌المللی برای توقف فعالیت خود قرار گرفته است.

اخیراً اسناد فاش شده از وب‌سایت افشاگر ویکی‌لیکس نشان داده که کمیته‌ای عالی به ریاست سلطان بن عبدالعزیز، که پیشتر پست وزارت دفاع را در اختیار داشت و مسوول امور یمن بود و عضویت سعود الفیصل وزیر خارجه سابق عربستان، رئیس سازمان اطلاعات این کشور و چند تن دیگر تشکیل شده بود که ماموریت این کمیته اجرای طرحی برای ایجاد یک کانال دریایی از عربستان به بحرالعرب از طریق استان حضرموت بود تا به این ترتیب عربستان از تنگه هرمز و باب المندب بی‌نیاز شود، دلایل عدم اجرای این طرح هنوز مشخص نیست.

از آغاز تجاوز عربستان به یمن، ریاض با استان حضرموت برخورد دیگری کرد. گروه تروریستی القاعده را رها کرد تا خیلی سریع کنترل شهر المکلا، مرکز این استان و مناطق دیگر را بدون درگیری در دست بگیرد. همگان معتقدند که عبد ربه منصور هادی، رئیس‌جمهوری فراری یمن این شهر را تسلیم القاعده کرد.

به گفته منابع محلی گروه‌های سلفی‌ و حزب اصلاح یمن با اطلاع عربستان این شهر را تسلیم کردند. همچنین عربستان هیچ حمله هوایی علیه این گروه انجام نداده. تنها پهپادهای آمریکایی بعضی مواقع رهبران القاعده را هدف قرار می‌دهند که به نظر می‌رسد این رهبران هم مطیع عربستان نبوده‌اند.

دو هفته پیش تجار و بازرگانان مقیم جده که اهل استان حضرموت بودند عریضه‌ای امضا کردند که در آن از سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان خواسته شده تا حضرموت را از یمن مستقل کند. این اقدام همزمان است با تسریع اقدامات ریاض در دادن تابعیت به تعداد زیادی از ساکنان مناطق مرزی که همگی از قبایل حضرموت هستند.

کار تا جایی پیش رفته است که برخی سیاستمداران یمنی طرفدار عربستان مثل حیدر ابوبکر العطاس از رهبران جدایی‌طلبان جنوب، عبدالرحمن الجفری و دیگران در اظهاراتی تمسخرآمیز گفته‌اند که باید به عربستان پاداش داد چراکه «طرف مشروعیت را گرفته است». اما پاداشی که آنها می‌خواهند به عربستان بدهند کناره‌گیری از قدرت در استان حضرموت به نفع عربستان و ترویج فواید اقتصادی انتقال کانالی از عربستان به بحرالعرب است چراکه به گفته آنها حفر این کانال فرصت شغلی برای یک میلیون کارگر است.

اما درخصوص استان مأرب ورود آمریکا به بازی نفت در یمن در دهه‌های 80 قرن گذشته رخ داد. زمانی که مشخص شد پایان جنگ عراق و ایران بدون سقوط نظام تهران به پایان می‌رسد آمریکایی‌ها احساس کردند که خطر منافع آمریکا در منطقه خلیج فارس و به طور مشخص نفت آن را تهدید می‌کند. در نتیجه آمریکا تصمیم گرفت به اکتشاف نفت در یمن بپردازد.

واشنگتن برای ممانعت از حساسیت ریاض ماموریت اکتشاف و حفاری را به شرکت‌های کوچک از جمله شرکت «هنت» آمریکا واگذار کرد، این اقدام به اقدامات مستقیم در عرصه یمن منجر شد.

معاون جورج بوش، رئیس‌جمهور آمریکا در آن زمان یعنی در سال 1986 در مراسم بهره‌برداری از طرح پالایشگاه مأرب حضور یافت و در همان زمان سنگ بنای ساختمان جدید سفارت آمریکا در صنعاء گذاشته شد. بوش پدر در آن روز در گفتن اینکه واشنگتن جایگزینی برای نفت مشتعل خلیج فارس یافته است، محافظه کاری به خرج نداد. یمنی‌ها این اقدام را اشاره به مداخله مستقیم آمریکا و نه از طریق عربستان به قلب یمن می‌دانستند.

در نتیجه یکی از دلایلی که وحدت میان یمن جنوبی و یمن شمالی را سرعت بخشید اکتشاف مقادیر عظیم نفت در جنوب به ویژه در حضرموت و مثلث حضرموت شبوه- مأرب بود. همزمان ذخایر نفتی عظیمی در استان الجوف کشف شد.

همچنین شرکت هنت آمریکا اکتشافات جدیدی را اعلام کرد اما فوراً دست از حفاری کشید بدون اینکه دلایل آن را اعلام کند.

یکی از سیاستمداران یمنی که در آن مرحله مسئولیتی داشته، می‌گوید: واشنگتن بعد از اینکه جایگزین نفتی خود را یافت، ترجیح داد به عنوان یک منبع سوخت در زیر زمین بر روی آن چنبره بزند و استفاده از آن تنها با تصمیم آمریکا صورت بگیرد. همچنین تا زمانی که نفت عربستان در حال جوشش است نیازی به آزرده خاطر کردن عربستان نیست.

شبکه آمریکایی اسکای نیوز در هشتم ژانویه 2013 گزارشی منتشر کرد مبنی بر اینکه یمن 34 درصد از ذخایر نفت جهان را در اختیار دارد و بزرگترین میدان نفت در استان الجوف یمن در مجاورت با عربستان است. در اوایل سال 2014 وزارت نفت یمن عملیات کشف میادین نفتی در تعدادی از استان‌ها از جمله الجوف را شدت بخشید.

پس از زمان کوتاهی عملیات حفاری و اکتشاف اولیه آغاز شد و شرکت نفت «صافر» از کشف میادین گازی خبر داد که می‌توانستند میلیون‌ها متر مکعب گاز را به طور روزانه تولید کند. اما پس از این اقدام عربستان قانون کار جدید را صادر کرد که هدف از آن طرد میلیون‌ها کارگر یمنی بود. وزارت کشور عربستان اتباع یمنی را به روش شرم‌آور برای بیرون راندن آنها جمع کرد. بحران در این حد متوقف نشد بلکه عربستان برخی قبایل را از مناطق خود راند که اقدام به تخریب لوله اصلی نفت مأرب، تعطیلی خطوط انتقال برق در این استان که برق بیشتر مناطق شمالی را تامین می‌کرد، کرده بودند.

پس از این اعمال فشارها شرکت صافر بدون هیچ توجیهی توقف عملیات حفاری در الجوف را اعلام کرد. این در حالی بود که این شرکت به منطقه مرزی عربستان نزدیک نشده بود و عملیات حفاری در 40 کیلومتری مرزها بود.

انتهای پیام