یک کارشناس مسائل ترکیه: نتایج انتخابات ترکیه قابل پیش‌بینی نیست

یک کارشناس مسائل ترکیه گفت: اگر شرایط جنگی بین ترکیه و پ.ک.ک ادامه پیدا کند ترکیه در یک بحران امنیتی فرو می‌رود و این بحران می‌تواند بر کشورهای مجاور از جمله ایران، عراق و سوریه اثر منفی بگذارد.

محمدعلی دستمالی در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی خارجی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) افزود: اگر پ.ک.ک باز هم دست به اقدامات تحریک‌آمیز در داخل خاک ترکیه بزند، دولت داوود اغلو می‌تواند با لطایف الحیل حقوقی و با سوء استفاده از وضعیت جنگی، انتخابات پارلمانی را به آینده موکول کند و برای مدت نامعلوم دولت موقتی که اکنون بر سر کار است کشور را اداره کند و قطعاً این امر به ضرر کردها خواهد بود.

او ادامه داد: پس از انتخابات مجلس ترکیه در ٧ ژوئن امکانی به وجود آمده بود که حزب دمکراتیک خلق‌ها با پیروزی شگفت‌انگیزی که به دست آورد باعث شود که معضل کردی و پرونده مسائل کردها سرنوشت دیگری پیدا کند و این مسائل در حوزه پارلمانی و سیاسی دنبال شود اما واقعیت این است که پ.ک.ک اجازه نداد که ابتکار عمل در دست نمایندگان نزدیک به خود در مجلس باقی بماند و ترجیح داد با راهکارهای نظامی خود با دولت ترکیه وارد جنگ شود.

دستمالی تصریح کرد: به عنوان مثال در شهر پرسوس نیروهای پ.ک.ک دو افسر پلیس را به بهانه‌ی این که حامی داعش بودند به قتل رساندند و در چندین استان دیگر جاده‌ها را مسدود و خودروهای عمومی را به آتش کشیدند که با این کار باعث شدند زمینه برای بمباران هوایی مواضع پ.ک.ک فراهم شود.

وی افزود: اقدامات نامناسب پ.ک.ک باعث شد که دولت ترکیه تأیید آمریکا و اتحادیه اروپا را برای اقدامات هوایی علیه این گروه به‌دست آورد و اعمال خود را تحت عنوان اقدامی دفاعی و در جهت حفظ امنیت ملی توجیه کند. در شرایط کنونی انتظار می‌رود که حزب دموکراتیک خلق‌ها که تحت فشار شدید دولت، پ.ک.ک و مردم است برای آغاز مجدد مذاکرات صلح اقدامات جدی‌ای را صورت دهد.

این کارشناس مسائل ترکیه با تأکید بر نقش عبدالله اوجالان در فرایند صلح افزود: بنده معتقدم که این امید وجود دارد که با فعال شدن اوجالان و آغاز مجدد مذاکرات مخفیانه وی و سرویس اطلاعاتی ترکیه زمینه برای اعلام آتش‌بس فراهم شود. در صورت برقرار نشدن آتش‌بس امنیت لازم برای برقراری انتخابات وجود نخواهد داشت و با ادامه‌ی کار دولت موقت تا زمان نامعلوم، ضرر اصلی متوجه کردها خواهد شد.

او با اشاره به توان فراوان و برخورداری ارتش ترکیه از امکانات مدرن نظامی اضافه کرد: ارتش ترکیه با استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین تسلط فراوانی روی نقاط مرزی دارد و در مقایسه با تلفات بالای پ.ک.ک، تلفات بسیار اندکی داشته است در حالی که در سنت جنگ‌های چریکی به ازای هر چریک کشته شده چندین نفر نظامی از بین می‌روند. اما در حال حاضر چنین نیست و شمار بالای نیروهای کشته شده پ.ک.ک، نشانگر این است که معادلات جنگ به طرزی باورنکردنی تغییر کرده و این روند به شدت به گروه پ.ک.ک ضربه زده است.

وی در بخشی دیگر از سخنانش با اشاره به انتخابات زودهنگام پارلمانی ترکیه خاطرنشان کرد: در دو دهه‌ی اخیر فضای سیاسی ترکیه تا این حد پر از ابهام، چالش و تنش نبوده است. حزب عدالت و توسعه نتوانسته موفقیت‌های خود را تکرار کند و با مشکلات و موانع جدی روبه‌رو بوده و در مقابل احزاب مخالف هم از توانایی تعامل و تفاهم چندانی برخوردار نیستند.

دستمالی گفت: در کنار این بحران سیاسی، ما در ترکیه با درگیری‌های شدید ارتش و پ.ک.ک و کشته شدن روزانه تعدادی از نیروهای هر دو طرف و هم‌چنین افت شدید ارزش لیر ترکیه در برابر دلار مواجه هستیم. در چنین شرایطی تنها تصمیمی که اردوغان و داوود اغلو می‌توانستند اتخاذ کنند برگزاری انتخابات پیش از موعد پارلمانی بود.

او ادامه داد: در دوره‌های پیشین مؤسسات نظرسنجی ترکیه که غالباً معتبر و فاقد گرایش‌های حزبی هستند می‌توانستند پیش‌بینی‌های دقیق و نزدیک به واقع خود را از نتایج انتخابات ارائه دهند اما در شرایط کنونی هیچ کدام از این مؤسسات جرات اظهارنظر درباره‌ی نتایج احتمالی این انتخابات را ندارند و معتقدند به صورت روزانه تحلیل‌های مرتبط با نتایج انتخابات تغییر می‌کند.

این کارشناس مسائل ترکیه افزود: بنده تصور می‌کنم که حزب عدالت و توسعه قصد دارد قبل از انتخابات اول نوامبر کنگره فوق‌العاده حزب را برگزار کند و در اساس‌نامه‌ی خود تغییراتی به وجود آورد و تعدادی از نیروهای قدیمی خود را هم‌چون علی بابا جان، بکر بوزداغ، بولنت آرنج و بشیرآتالای را به صحنه بیاورد. بنا بر این احتمال این که کرسی‌های لازم برای تشکیل دولت را به دست آورد دور از ذهن نیست.

وی گفت: عدالت و توسعه برای تشکیل دولت اکثریت نیاز به ٢٧٦ کرسی از پارلمان را دارد در حالی که در انتخابات ٧ ژوئن تنها ١٨ کرسی کم داشت. حال با فرض این که کردها تغییر مسیر ندهند و آرای حزب عدالت و توسعه در کل ترکیه و مناطق کردنشین به همان نسبت قبلی باشد و آن‌ها بتوانند با حزب اسلامی سعادت (SP) و حزب وحدت بزرگ (BBP) ائتلاف کنند و به موازات آن چند نیروی قدیمی خود را به عرصه بیاورند، می‌توان گفت این حزب با یک رای ناپلئونی در حد ٢٧٦ تا ٢٧٧ کرسی دولت را به تنهایی تشکیل خواهد داد.

او خاطرنشان کرد: در صورتی که این امر محقق نشود و حزب عدالت و توسعه بازهم در این مسیر شکست بخورد؛ پیش‌بینی من این است که حزب جمهوری خلق با حفظ مواضع خود و رویکرد لائیستی کمالیستی به طرف دولت نخواهد رفت و حزب حرکت ملی که دارای دیدگاه‌های ملی‌گرایانه خاصی است و نمی‌خواهد دولت و ملت ترکیه در بحران قرار گیرند، با کسب امتیازات جدید از دولت داوود اغلو با عدالت و توسعه ائتلاف کند و دولت تشکیل شود.

دستمالی در پاسخ به سوالی در باب چرایی نبود ائتلاف و تفاهم احزاب اپوزیسیون در ترکیه گفت: حزب عدالت و توسعه یک جریان راست محافظه کار دموکراتیک است و در حقیقت آنتی‌تزی است علیه کمالیست و اقتدار لاییک‌ها . سران این حزب همگی از شاگردان نجم‌الدین اربکان هستند و در آغاز فعالیت سیاسی آن‌ها در دهه‌های 8٠،7٠ و٩٠ میلادی مشکلات بسیار زیادی برای آن‌ها پیش آمد.

وی افزود: قدرت غیرقابل وصف حزب جمهوری خلق، ارتشی‌ها و کمالیست‌ها، اسلام گرایان را در آن زمان به حاشیه راند و آن‌ها را در همه‌ی حوزه‌های اجتماعی، سیاسی و حتی فرهنگی منزوی کرد و کینه‌ی بسیار عمیقی را ایجاد کرد. بنا بر این اختلاف ایدئولوژیک بین عدالت و توسعه و حزب جمهوری خلق کاملاً واضح است و شواهد نشان می‌دهد که اردوغان عقیده‌ای به کمالیسم ندارد.

این کارشناس مسائل ترکیه ادامه داد: حزب سوم یعنی حزب حرکت ملی به رهبری دولت باغچه‌لی گرایش راست افراطی دارد و تمام تلاش خود را در ترویج اندیشه‌های پان ترکیسم گذاشته و ترک بودن رکن رکین نگرش‌های ایدئولوژیک این حزب بوده است. حرکت ملی قبل از این که هر گونه برنامه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای اداره ترکیه داشته باشد فقط و فقط بر روی ملی‌گرایی ترکی تأکید دارد. بنابراین، این حزب با عدالت و توسعه به عنوان حزبی عملگرا، با حزب جمهوری خلق به عنوان یک حزب لاییک کمالیست و در مساله کردی با هر سه حزب وجه اشتراکی ندارد.

او خاطرنشان کرد: حزب چهارم یعنی حزب دمکراتیک خلق‌ها (HDP)به خاطر تبعیت از پ.ک.ک از استقلال فکری و حزبی چندانی برخوردار نیست و در هفته‌های اخیر هم شاهد بودیم وقتی دمیرتاش رهبر این حزب نکاتی را بیان می‌کرد سران پ.ک.ک فوراً واکنش نشان می‌دهند و گفته‌های دمیرتاش را خنثی می‌کنند.

وی با اشاره به وجود اختلافات حیاتی و بسیار بنیادین میان احزاب ترکیه گفت: برای نخستین‌بار در تاریخ جمهوری ترکیه شرایط به گونه‌ای رقم خورده که ائتلاف میان چهار حزب اصلی حاضر تقریباً ناممکن به نظر می‌رسد در حالی که با نگاهی به گذشته ترکیه می‌توان دید اربکان به راحتی می‌توانست با وجود اختلافات سیاسی و فکری موجود، با خانم تانسون چیلر ائتلاف کند.

دستمالی با تاکید بر این که مجوز مداخله‌ی نظامی برون مرزی ارتش ترکیه در مجلس به طور قطع تمدید خواهد شد گفت: در مورد دخالت نظامی ترکیه در سوریه و عراق، هر سه حزب حرکت ملی، جمهوری خلق و عدالت و توسعه متفق‌القول هستند و نمایندگان حزب دموکراتیک خلق‌ها نخواهند توانست مانع از تصویب این مجوز در مجلس شوند.

او در تحلیل مداخله‌ی نظامی ترکیه ادامه داد: آمریکا و ترکیه به توافق جدی و مهمی در مورد بحران سوریه دست یافته‌اند. این دو کشور می‌خواهند با استفاده از راه‌کار نظامی و جارو کردن نیروهای داعش از مرز شمال سوریه، یک منطقه‌ی حائل ایجاد کنند و راه تنفس داعش را در این منطقه به طور کامل ببندند. اکنون نواری بسیار طولانی در مرز ترکیه و سوریه در دست کردهای طرفدار پ.ک.ک است که شامل کل منطقه‌ی جزیره و کوبانی نیز می‌شود.

این کارشناس مسائل ترکیه افزود: بخش‌هایی از این منطقه نیز در اختیار داعش و بخشی در اختیار جبهه‌ی النصره است. آمریکا و ترکیه می‌کوشند با جارو کردن داعش در این مناطق و ایجاد منطقه‌ی حائل فشاری علیه حلب و در نهایت دمشق به‌وجود آورند و کل سوریه را تحت تاثیر قرار دهند. این امر دو امتیاز برای دولت ترکیه خواهد داشت. یکی این که از به هم پیوستن سه منطقه‌ی کردنشین جزیره، کوبانی و عفرین جلوگیری می‌کند و دیگر این که با حمایت از ائتلاف مخالفین سوری و اعزام نیروهای آنان که در خاک ترکیه آموزش دیده‌اند به این مناطق، در صورت سقوط نظام فعلی سوریه، سهم بزرگی در آینده‌ی سوریه به دست آورند.

وی گفت: در چهار سال گذشته داعش در منطقه حضور داشته و نیروی قدرتمند دیگری نتوانسته جلوی این گروه تروریستی را بگیرد که انتظار داشته باشیم که آمریکا و ترکیه در کوتاه مدت بتوانند با یک ائتلاف این گروه را شکست دهند. در حال حاضر حجم حملات به داعش اندک است اما در آینده چنین نخواهد بود.

دستمالی در مورد توافق ترکیه و آمریکا برای حمله به داعش تصریح کرد: این اقدام ترکیه بسیار مهم است و بر خلاف برخی تحلیل‌گران بنده معتقدم که اقدام مزبور، نمایشی نیست. داعش در برخی رسانه‌های خود اردوغان را مهدورالدم اعلام کرده و معتقد است اردوغان حتما باید کشته شود. باید ترس ترکیه از داعش را به درستی تحلیل و قرائت کنیم و مطمئن باشیم ترکیه محذورات و معذوراتی برای حمله به داعش دارد. در مجموع می‌توان گفت توافق آمریکا و ترکیه اگر بتواند تغییراتی در سوریه به وجود بیاورد این تغییرات به نفع ایران و عراق نخواهد بود.

او در پایان گفت: باید این واقعیت را بپذیریم که قدرت‌نمایی ترکیه در حوزه‌ی سوریه و عراق و حمایت‌های عربستان سعودی در یمن بالاخره هزینه‌هایی را به ترکیه تحمیل خواهد کرد. نمونه‌ی اخیر این مساله حادثه‌ی عجیب و مشکوک ربوده شدن 18 کارگر ترک در شهر بغداد است که البته هنوز قضاوت درباره‌ی این موضوع زود است. در هر حال در آینده هم احتمالا شاهد در خطر افتادن منافع ترکیه در خاورمیانه خواهیم بود.

انتهای پیام