السیسی عزیز روسها می شود

به طوری که خطر داعش به عنوان گروه تروریستی برهم زننده نظم و امنیت منطقه ای شکل واقعی به خود گرفته، و لذا صحبت از ائتلاف بین المللی و مشارکت قدرت های بزرگ برای مقابله با این اقدامات و نیز مکانیزم های تنبیهی از طریق شورای امنیت سازمان ملل متحد می شود. در این عرصه در ماههای اخیر حضور برخی از حامیان گروه های سلفی و تکفیری در مسکو از جمله وزراری خارجه عربستان سعودی، قطر و اردن و تمایل به ایفای نقش بیشتر روسها برای کاستن از اختلافات و نیل به راه حل سیاسی جدی تر به نظر می رسد.
گر چه عادل الجیر، وزیر امور خارجه عربستان در ملاقات با مسوولین کرملین کوشید که با پیشنهادات اغواگرانه از جمله خریدهای تسلیحاتی و همکاری های امنیتی نزدیک، روسها را به تجدید نظر در نگرش به چگونگی شکل گیری ساختار سیاسی سوریه وادار سازد ولی قراین موجود نشان می دهد که مسکو همچنان از ماندن بشار اسد در قدرت حمایت می کند. بنابراین اختلافات مسکو - ریاض بر سر آینده نظام سوریه همچنان باقی خواهد ماند.
اما در مورد مصر وضعیت فرق می کند. نوع نگاه روسها به تحولات انقلابات عربی و در راس آن مصر متفاوت تر از نگرش کشورهای غربی بوده است بطوری که در دوره قدرت یابی اخوان المسلمین و حکومت ناکام مرسی نه تنها شاهد نزدیکی و هم پیمانی روسیه با متحد سابق خویش (دوره جمال عبدالناصر) نبودیم بلکه اقدامات شتابزده و بی منطق شخص مرسی در همراهی و همگامی با سیاست های حامیان گروههای تروریستی و تجزیه طلب در سوریه به رغم دیدار مرسی از کرملین مانع هرگونه همکاری میان دو کشور شد.
بنابراین پس از کودتای نظامی علیه دولت اسلامگرا و به قدرت رسیدن السیسی در مصر فضای جدیدی برای همکاریهای دو کشور در عرصه های مختلف بوجود آمده است .
گرچه مصر بدلیل درگیری های داخلی و مشکلات فزاینده اقتصادی نفوذ منطقه ای خویش را از دست داده و برای خروج از بحران نیازمند دریافت کمک های مالی و نظامی غربی و برخی از کشورهای عربی است، با این وجود نقش کلیدی مصر در منطقه بدلیل موقعیت استراتژیک و جایگاه والای آن در حوزه فرهنگ در کشورهای عربی- اسلامی همواره مد نظر روسها بوده و است. از دیگر سو با توجه به اختلافات میان قاهره- واشنگتن بر سر مسایل حقوق بشر بدلیل برخورد خشن نیروهای امنیتی با مخالفین دولت نظامی و کاهش شدید کمکهای نظامیِ سالیانه، دولت السیسی برای خروج بحران با نزدیکی به مسکو به دنبل اهداف خاصی است:
الف- السیسی با آگاهی از ولع خاص روسها برای حضور در شمال آفریقا به دنبال جذب سرمایه و همکاریهای استراتژیک در حوزه های اقتصادی و نظامی است. محوریت این همکاریها در ساخت نیروگاه اتمی تمرکز یافته و این همکاریها برای روسها هم حیاتی است. همچنین روسیه دوره پوتین در نوستالژی بازگشت مجدد برای آغاز همکاریهای راهبردی با کشورهای مهم عربی و فروش تسلیحات می باشد و در این میان مصر به دلیل نیازهای امنیتی و شرایط سخت اقتصادی به این همکاریها چشم دوخته است. همچنین باید در نظر داشت السیسی با نزدیک شدن به روسها، می خواهد به غرب به ویژه آمریکا خطر گسترش نفوذ روسها را گوشزد کند و هر گونه تعلل آمریکا در ارسال کمکهای اقتصادی و عدم حمایت از سیاست مشت آهنین داخلی در برخورد با مخالفین اسلامگرا، همکاریهای نزدیک مسکو- قاهره را به دنبال خواهد داشت.
ب- نگرش السیسی به تحولات منطقه به ویژه سوریه با توجه به خطر داعش و حضور عناصر تکفیری در صحرای سینا و امکان جذب عناصر رادیکال جوانان اخوانی در این گروه تروریستی با مواضع روسها همپوشانی دارد. مصر از یکپارچگی سوریه و برخورد نظامی با داعش در منطقه حمایت می کند و در تلاش است که با احیای مذاکرات ژنو3 در قاهره و مشارکت گروههای معارض و نماینده دولت سوریه، ضمن کاهش تنش های موجود شرایط را برای بازآفرینی قدرت منطقه ای خویش فراهم سازد.
ج- روسها به دنبال از دست دادن متحدان سابق خویش در منطقه و حضور غرب در حیات خلوت خویش در آسیای میانه ورقفقاز و آغاز بحران اوکراین در تلاش است که با حفظ روابط استراتژیک با چین و ایران و نیز برقراری روابط نزدیک با کشورهای مهم منطقه از جمله مصر، شرایط جدیدی را برای تغییر موازنه قوا فراهم سازد.
نکته آخر اینکه السیسی گرچه بدلیل انحصار طلبی در قدرت و وخامت اوضاع اقتصادی مصر محبوب اکثریت مردم سرزمین فراعنه نیست. با این وجود، دغدغه های امنیتی مشترک و نیازهای مالی و اقتصادی دو سویه السیسی را به عزیز روسها بدل ساخته است .

داوداحمدزاده، کارشناس مصر