چرا دمیرتاش آماج حملات اردوغان و حزب حاکم شده است؟

تا زمانی که دمیرتاش در کوتاه‌ترین نطق پارلمان ترکیه اعلام کرد حزب دموکراتیک خلق (HDP) اجازه نخواهد داد سیستم ریاست جمهوری مقتدر در ترکیه ایجاد شود و تا زمانی که از رقابت HDP در انتخابات به صورت یک حزب خبر داد، نور چشم اردوغان و داووداوغلو بود. از آن زمان تاکنون روزی نیست که اردوغان یا عضوی از حزب حاکم، دمیرتاش را مورد حمله قرار ندهند و اتهامی متوجه وی نکنند.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) کردپرس به نقل از گزارش روزنامۀ حریت نوشته است: صلاح‌الدین دمیرتاش، رئیس مشترک حزب حامی کرد‌ها موسوم به حزب دموکراتیک خلق‌ها، این روزها آماج حملات یک کمپین تهمت زنی قرار گرفته که توسط حکومت نخست وزیر احمد داوود اوغلو و حزب حاکم عدالت و توسعه (AKP) راه افتاده است.

حتی یک روز نمی‌گذرد بدون اینکه دمیرتاش توسط رئیس جمهور رجب طیب اردوغان یا یکی از اعضای حکومت متهم نشود به هم دستی در حملات تروریستی که حزب غیر قانونی کارگران کردستان (PKK) پس از سه سال آتش بس اعلام نشده به منظور مذاکره، از سر گرفته است.

مذاکره که به ابتکار نخست وزیر وقت اردوغان میان حکومت AKP و عبدالله اوجالان، رهبر زندانی PKK و به واسطۀ سازمان اطلاعات ملی (میت) آغاز شد، در پی یافتن راه حلی سیاسی برای مسألۀ مزمن و دیرپای کردهای ترکیه بود.

تا آوریل 2015 و زمانی که تبلیغات احزاب برای انتخابات 7 ژوئن آغاز شد، HDP مشغول رفت و آمد و میانجی‌گری میان اوجالان، حکومت و سران PKK در کوهستان قندیل در شمال عراق بود.

روز 30 فوریه هیأت نمایندگی حکومت به سرپرستی "یالچین آکدوغان"، معاون نخست وزیر و هیأتی از HDP به سرپرستی "سری ثریا اوندر" برای نخستین بار با هم در مقابل دوربین‌ها حاضر شدند و بیانیۀ خود را در حمایت از «پروسۀ صلح» قرائت کردند. این عبارتی بود که اردوغان خود به کار می‌برد.

در آن زمان دمیرتاش نور چشمی اردوغان و داووداوغلو بود، شاید تنها به استثنای وقایع 6-8 اکتبر 2014 زمانی که دمیرتاش از مردم خواست در اعتراض به سیاست‌های حکومت در مورد کوبانی به خیابان‌ها بیایند. این ماجرا 10 روز پیش از آن روی داد که باراک اوباما، رئیس جمهور ایالات متحده از رئیس جمهور اردوغان درخواست کرد ترکیه به همکاری با مقاومت کرد‌ها در شهر مرزی کوبانی علیه حملات نیروهای داعش ملتزم شود.

اما در زمان قرائت بیانیۀ "دلمه باغچه" (در مورد صلح با کردها) کسی به برادر بزرگتر دمیرتاش، نورالدین، توجه نمی‌کرد که گفته می‌شود از چهره‌های PKK است. دمیرتاش در انظار عموم مردم ترکیه آنتی تز کلیشۀ یک فعال کرد بود؛ دمیرتاش مردی 42 ساله، مرد خانواده است، چهره‌ای جذاب و خندان دارد، یک مدافع حقوق بشر است، هم ترانه‌های کردی و هم ترکی را می‌خواند و با «باغلما»، که یک ساز زهی سنتی منطقۀ آناتولی است، می‌نوازد، وی همیشه در تلاش برای یافتن راه حلی میانه در بحث‌های سراسر مخالفت و تضاد است.

این تصویر دمیرتاش پس از آنکه وی در 17 مارس کوتاه‌ترین نطق پارلمان ترکیه را ایراد کرد، شروع به تغییری اساسی کرد. وی در این سخنرانی خود گفت HDP اجازه نخواهد داد اردوغان سیستم ریاست جمهوری مقتدر مورد نظر خود را تأسیس کند. از آن زمان به بعد تنها یک دیدار دیگر میان هیأت HDP و اوجالان برگزار شد؛ وزارت دادگستری همواره درخواست‌های تماس آنها را رد می‌کند.

سخنان دمیرتاش تکذیب گمانه زنی‌هایی بود مبنی بر اینکه معامله‌ای در پس پرده انجام شده که بر اساس آن اردوغان رئیس جمهور مقتدری می‌شود که آرزو دارد، اوجالان آزاد می‌شود و به کردها خودمختاری داده می‌شود.

علاوه بر این، دمیرتاش اعلام کرد HDP قصد دارد با حدنصاب "غیر منصفانه" 10 درصدی ورود به پارلمان در انتخابات مبارزه کند و دیگر با فرستادن نامزدهای مستقل به انتخابات و متحد کردن دوباره آنها در پارلمان، حد نصاب را دور نزند.

این دو گام که دمیرتاش برداشت، حساب و کتاب «سیستم ریاست جمهوری» اردوغان را به تمامی به هم ریختند.

دمیرتاش اخیراً ادعا کرد که اردوغان دارد سعی می‌کند به خاطر موفقیت HDP در انتخابات 7 ژوئن، فرستادن 80 نماینده به پارلمان دارای 550 کرسی و کسب 13 درصد آرا با جذب آرای کردهای محافظه کار که در چند انتخابات پیشین به نفع AKP به صندوق انداخته می‌شدند، HDP را گوشمالی دهد.

اردوغان با اشاره به اینکه نتیجۀ ابتکار مذاکره با PKK در انتخابات محلی 30 مارس 2014 و انتخابات 7 ژوئن برای وی نا امید کننده بوده، عملاً بر این ادعای دمیرتاش صحه گذاشته است؛ می‌توان گفت اردوغان فکر می کرده به خاطر «پروسۀ صلح» همۀ کردها در صف AKP قرار می‌گیرند.

به هر ترتیب دمیرتاش امروزه نور چشم PKK هم نیست. بلافاصله پس از انتخابات سران PKK شروع کردند به فشار آوردن به دمیرتاش که «نتایج ملموس‌تری در زمینۀ آزادی کردها» به دست بیاورد، گویی هیچ شک و شبهۀ سیاسی در مورد مذاکرات ائتلاف وجود ندارد. روز 11 ژوئیه کنگره جوامع کرد (KCK) اعلام کرد آتش بس دوفاکتوی سه ساله به پایان رسیده است. یکی از دلایلی که KCK برای لغو آتش بس مطرح کرد اقدام حکومت به احداث جاده‌ها و سد‌های متعدد در مناطق عمدتاً کرد نشین و از نظر اقتصادی توسعه نیافتۀ شرق و جنوب شرقی نزدیک مرزهای سوریه، عراق و ایران بود. روز 22 ژوئیه تنها سه روز پس از پاسخ دمیرتاش به درخواست نخست وزیر احمد داوود اوغلو، مبنی بر اینکه وی اصرار نمی‌کند PKK سلاح خود را زمین بگذارد، PKK دو افسر پلیس را در حالی که در خانۀ خود در خواب بودند به قتل رساند و مسئولیت آن را نیز به عهده گرفت. این رویداد همچنین دو روز پس از حملۀ انتحاری بمب گذار داعش بود که منجر به کشته شدن 31 داوطلب کمک به کوبانی در شهر مرزی سوروچ شد.

لغو آتش بس میان PKK و حکومت مصادف شد با توافق میان ترکیه و ایالات متحده در زمینۀ مداخلۀ کامل در نبرد ضد داعش در سوریه. ترکیه نخستین حملات هوایی خود را علیه مواضع داعش در سوریه انجام داد و البته بسیار بیشتر از آنها به مواضع PKK در عراق حمله کرد. هر زمان که PKK یک نظامی یا افسر پلیس را می‌کشد، یا دست به یک بمب گذاری می‌زند مانند آنچه روز 2 اوت در آگری نزدیک مرز با ایران روی داد، به تلافی آنها ده‌ها جت ترکیه مواضع PKK را در عراق بمباران می‌کنند و تا کنون بر اساس اعلام ارتش نزدیک به 400 عضو PKK در این حملات کشته شده‌اند.

دمیرتاش و HDP دارند در بین AKP و PKK له می‌شوند. وی اخیراً مدعی شد حکومت می‌خواهد HDP را منحل کند و یا دست کم از کمک خزانه محروم کند، کمکی که همۀ احزاب بر اساس تعداد نماینده‌هایشان دریافت می‌کنند. برهان کوزو، استاد حقوق و نمایندۀ پیشین AKP در منصب جدید خود که عبارت است از مشاور حقوقی ارشد رئیس جمهور اردوغان، دارد روی این پروژه کار می‌کند.

گورسل تکین، دبیرکل حزب سوسیال دموکرات مردم جمهوری خواه (CHP) که قویاً اقدامات تروریستی اخیر را محکوم کرده است، در سخنرانی آخر هفتۀ خود در شهر عمدتاً کرد نشین دیاربکر گفت CHP اجازه نخواهد داد حکومت HDP را حذف کند. کمال قلیچدار اوغلو رهبر CHP نیز به درخواست دمیرتاش برای گفت‌وگو دربارۀ آرام کردن اوضاع و تنش موجود پاسخ مثبت داد، در حالی که CHP در حال مذاکره با AKP برای بررسی امکان تشکیل ائتلاف بزرگ است.

نکتۀ مهم این است که وجود دمیرتاش و HDP شانسی برای دموکراسی ترکیه است تا خود را بروز کند، اما تحولات اخیر نشان می

‌دهند که این کار ممکن است چندان آسان نباشد.

انتهای پیام