دور باطل بی‌اعتمادی بین افغانستان و پاکستان

امضای پیش‌نویس تفاهم‌نامه تبادل اطلاعات امنیتی بین کابل و اسلام‌آباد با واکنش‌های جدی از دولتمردان گرفته تا مردم عادی در افغانستان روبرو بوده است.

تا جایی که حامد کرزای رییس‌جمهور پیشین این کشور نیز نگرانی خود را از امضای این تفاهم‌نامه ابراز و درخواست کرده تاهرچه سریع‌تر این سند باطل شود .

همچنین عبدالله عبدالله، رییس‌جمهور این کشور نیز خواستار اصلاح تفاهنامه امضا شده میان امنیت ملی افغانستان و آی اس آی پاکستان شده است.

جعفر حق‌پناه، استادیار مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران در گفت‌و گو با خبرنگار سیاسی خارجی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) در رابطه با این پیش‌نویس تفاهنامه امنیتی این طور توضیح می دهد که از مفاد پیش نویس تفاهم نامه امنیتی که بین افغانستان و پاکستان به امضا رسید اطلاعات چندانی در دست نیست و این امر در رابطه با تفاهم نامه امنیتی که در دو سوی آن دستگاههای امنیتی دو کشور قرار دارند کاملا طبیعی است.

وی ادامه داد: آنچه ما می‌دانیم این است که نیروهای افغانستان و پاکستان به واسطه این تفاهم نامه از این پس قرار است طی اقدامات مشترک به مبارزه علیه تروریسم و جریان‌های افراطی در دو سوی مرز دیورند بپردازند چرا که ساکنان این مناطق پیوندهای قومی- مذهبی عمیقی با یکدیگر داند و حفظ امنیت آنها ضروری است ولی فعالیت های جریان های تروریستی مانند القاعده که در دوکشور حضور دارند مانعی بزرگ بر سر امنیت دو کشور و منطقه است.

بخشی از مخالفت‌ها با امضای تفاهنامه امنیتی بین اسلام آباد و کابل به این موضوع باز میگردد که دولت وحدت ملی هنوز وزیر دفاع ندارد و هر روز اخبار زیادی از حملات گروههای تروریستی و عملیات بهاره طالبان در بخش‌های مختلف افغانستان به گوش می‌رسد. علاه بر این بی اعتمادی ملت افغان نسبت به سیستم حاکم بر پاکستان که سابقه عمل نکردن به وعده هایشان را دارند هم از دیگر علل مخالفت‌ها با این تفاهنامه است که فعلا پیش نویس آن به امضای مسئولان دو کشور رسیده و قرار است متن اصلی آن هم فراهم و در صورت توافق به اجرا در بیاید.

حق پناه با بیان اینکه در میان بخش زیادی از عامه جامعه افغانستان و حتی برخی از نخبگان حاکم بر افغانستان هم هستند افرادی که نسبت به دولت پاکستان بی اعتماد هستند، گفت: اکثریت غالب در این کشور علاوه بر بی اعتمادی نسبت به پاکستان این کشور را جزئی از بحران و مشکل می‌دانند نه راه حل عبور از بحران.

وی خاطر نشان کرد: حمایت اسلام‌آباد از طالبان، مخالفت و کارشکنی که این کشور در اجرای پروژه صلح دولت افغانستان با بخش میانه رو طالبان دارد و از همه مهمتر مداخله پاکستان در امور داخلی افغانستان است که باعث بی‌اعتمادی به پاکستان شده علاوه بر این اسلام آباد افغانستان را عمق استراتژیک خود می‌داند و هیچ‌گاه نمی‌تواند نسبت به تحولات این کشور بی‌تفاوت باشد.

در گذشته خط مرزی دیورند تحت استعمار بریتانیا و طی معاهده‌ای با هند تعیین شده بود ولی پس از به وجود آمدن کشور پاکستان، افغانستان دیگر این مرزبندی را به رسمیت نمی شناسد و اختلافات برسر این خط مرزی تا امروز ادامه می‌یابد و همواره بر روابط دو کشور سایه می‌اندازد .

این کارشناس مسائل منطقه اختلاف بر سر خط دیورند را اختلافی تاریخی می‌داند و با تاکید بر اینکه پاکستان عملا افغانستان را به عرصه جنگ‌های نیابتی تبدیل کرده است، افزود: پاکستان از این کشور برای مهار رقبای خود به ویژه هند استفاده می‌کند و همین عوامل باعث شده است تا بی‌اعتمادی جدی در بین افغان‌ها وجود داشته باشد که کاملا هم ریشه‌دار است.

با وجود اینکه امضای تفاهم‌نامه امنیتی، ریاست امنیت ملی افغانستان را مستقیما در معرض نفوذ سازمان امنیت پاکستان قرار می‌دهد ولی برخی از مسئولان افغان براین باورند که امضای آن برای مقابله با گروههای تروریستی و ارتقاء سطح امنیتی دو کشور لازم است.

حق پناه بابیان اینکه بخشی از مسئولان افغان بر این باورند که چاره ای جز پذیرش امضای تفاهم نامه امنیتی با پاکستان وجود ندارد، گفت: از نظر آنها افغانستان ناچار است با بهانه اصلی طالبان یعنی پاکستان طرف مذاکره شود تا شاید بتوانند به دور باطل نا امنی در این کشور خاتمه بدهند.

وی ادامه داد: اشرف غنی بر این باور است که در یک آزمون صحیح و خطا راههایی امتحان شده است جز راه مذاکره با پاکستان و امیدوار است که این بار با امضای تفاهنامه امنیتی و گفت‌وگو به نتایج مثبتی دست یابند.

رییس‌جمهور افغانستان طی نامه ای محرنامه از دولت پاکستان خواسته است تا صداقت خود را در عمل نشان بدهد و رهبران طالبان در پاکستان را بازداشت و تحت پیگرد قانونی قرار دهد.

همچنین اشرف غنی از دولت پاکستان خواسته است تا علیه شبکه حقانی هم عملیات خود را افزایش بدهد، پناهگاههای طالبان در آن کشور را نابود و به پشتیبانی از اعضاء طالبان خاتمه بدهد.

حق پناه در رابطه با تاثیر‌گذار بودن نامه اشرف غنی به همتای پاکستانی خود ، خاطرنشان کرد: دولت پاکستان بر فعالیت‌های کلی بخش عمده ای از جریان های منسوب به طالبان افغانستان اشراف دارد. بنابراین اگر اسلام آباد بخواهد می تواند تاثیر گذاری جدی بر طالبان افغانستان داشته باشد. اما در پاسخ به اینکه واقعا انگیزه چنین اقدامات جدی را دارد یا خیر ؟ می‌توان گفت درواقع این سرمایه گذاری پاکستان در افغانستان و راهی برای نفوذ به حاکمیت در کابل محسوب می شود.

وی ادامه داد: پاکستان باید دستاوردهای مهمی در مقابله با طالبان افغانستان داشته باشد در غیر این صورت هیچ اعتمادی را برنخواهد انگیخت .

داعشی ها ۱۰ عضو جنبش طالبان را در شرق افغانستان اعدام کردند. علاوه بر این اخبار زیادی مبنی بر پیوستن اعضای طالبان افغانستان به این گره تروریستی وجود دارد و گفته می شود که منابع مالی چشمگیر و تبلیغات زیاد هم در این تغییر گرایش اعضاء طالبان دخیل بوده است ولی هنوز به طور کامل مشخص نیست که کدام گروه موفق به گسترش دامنه نفوذ خود در افغانستان می شوند .

این کارشناس مسائل منطقه با اشاره اینکه طالبان نماینده نوعی اسلام سنتی است که می تواند نیاز های یک جامعه قبیله‌ای و سنت‌گرا را تامین کند، افزود: داعش برداشتی رادیکال از اسلام در مقابله با مدرنیته است و درواقع ریشه در خواسته‌های افغان‌ها ندارد و همین امر می تواند منجر به افزایش مناقشات بین طالبان و داعش شود.

وی ادامه داد: در حال حاضر داعش اولویت چندانی برای افغانستان قائل نیست و ترجیح می دهد تا تمرکز خود را صرف سوریه و عراق کند زیرا در این مناطق امکان جذب امکانات و تاثیر گذاری بیشتری را خواهند داشت و به نظر می رسد که اگر روال فعلی ادامه یابد جز اینکه بردامنه ناامنی و مشکلات مردم افزوده شود ثمر دیگری نخواهد داشت چرا که طالبان از در ستیز با داعش بر آمده است.

انتهای پیام