نتایج انتخابات ترکیه برای تغییر نظام پارلمانی به جمهوری مهم است

  به گزارش خبرگزاری مهر، بیست و پنجمین دوره انتخابات پارلمانی که در ترکیه با نام انتخابات عمومی از آن نام برده می شود و به سبب تاثیر مستقیمی که بر انتخاب نخست وزیر و ترکیب کابینه دارد، مهمترین و تاثیرگذارترین انتخابات این کشور نیز به شمار می رود در روز یکشنبه ۷ژوئن ۲۰۱۵ میلادی و مصادف با ۱۷ خرداد ماه ۱۳۹۴ خورشیدی در ۸۱ استان ترکیه برگزار خواهد شد و در این انتخابات ۵۶.۶ میلیون واجد شرایط رای دهی به پای صندوق های رای خواهند رفت.

یکی از اهدافی که حزب حاکم عدالت و توسعه از یک دهه قبل آن را دنبال می کند تغییر نظام پارلمانی این کشور به نظام ریاست جمهوری است، همین امر موجب دو چندان شدن اهمیت این دوره از انتخابات برای رئیس جمهور این کشور و حزب حاکم عدالت و توسعه شده است بطوریکه اگر حزب دموکراتیک خلق ها به رهبری صلاح الدین دمیر تاش باز همانند انتخابات ریاست جمهوری بیش از ۱۰ درصد آرای را به دست آورد می تواند حزب حاکم این کشور را برای تغییر نظام با چالش مواجه کند.

در همین راستا گفتگویی با «صادق ملکی» کارشناس ارشد مسائل خاورمیانه و ترکیه داشته ایم. ملکی بیش از سه دهه بطور متمرکز و تخصصی به ترکیه و تحولات این کشور پرداخته است. وی در قالب یاداشت ها، مقالات و مصاحبه ها به بررسی وضعیت ترکیه و جمهوری آذربایجان که مورد توجه رسانه ها و محافل سیاسی بوده پرداخته است.

اساسا در انتخابت ۷ ژوئن چه احزاب اصلی در ترکیه رقابت می کنند؟

در انتخابات پیش رو رقابت بین چهار حزب اصلی این کشورخواهد بود که در مجلس فعلی نیز حاضر هستند یعنی حزب حاکم عدالت و توسعه، حزب حرکت ملی، حزب جمهوری خلق و حزب دمکراتیک خلق ها. این ۴ حزب شانس ورود به پارلمان این کشور را دارند.

برای ورود یک حزب به پارلمان ترکیه آن حزب باید حد نصاب ۱۰ درصد آرای ریخته شده به صندوق ها را کسب کرده باشد. آیا این امر موجب نمی شود تا نماینده های تمامی جریان های فکری ترکیه نتوانند وارد پارلمان این کشور شوند؟

بر اساس قانون اساسی ترکیه شرط راه یابی احزاب سیاسی به مجلس این کشور کسب حداقل ۱۰ درصد کل آرای ریخته شده به صندوق ها است که اساسا این قانون با هدف ممانعت از ورود احزاب کرد به پارلمان این کشور ایجاد شده است و بستر سیاسی و نظر سنجی ها انجام شده حاکی از آن است که احزاب حرکت ملی و جمهوریخواه خلق می تواند به راحتی از سد ۱۰ درصدی عبور نمایند.

اهمیت انتخابات پیشروی ترکیه از چه جهتی است؟

مسئله ای که انتخابات پیش روی ترکیه را حساس کرده و اهمیت زیادی به آن بخشیده است، مسئله عبور و یا عدم عبور حزب دمکراتیک خلق ها از مانع ۱۰ درصد است. صلاح الدین دمیرتاش رهبر این حزب وارد ریسک بزرگی شده و علت آن کسب نزدیک به ده درصد آرای مردم ترکیه در انتخابات سال گذشته ریاست جمهوری بوده است. دمیر تاش امیدوار است به غیر از آرای کردها، آرای مخالفان سکولار اردوغان، چپ ها و علویان را نیز کسب کند. عبور از مانع ۱۰ درصد به معنای عدم تغییر و یا سخت شدن تغییر سیستم پارلمانی به ریاست جمهوری توسط حزب حاکم خواهد بود.

حزب حاکم عدالت و توسعه برای تغییر سیستم پارلمانی به جمهوری بدون مراجعه به آرای عمومی نیاز به کسب ۳۷۶ کرسی مجلس و برای تغییر سیستم با مراجعه به آرای عمومی نیاز به کسب ۳۳۰کرسی نمایندگی در پارلمان دارد. با توجه به عملکرد دقیق و منسجم حزب دمکراتیک خلق ها و فعالیتهای وسیع زیرمجموعه های آن و همچنین هوشمندی و مدیریت دمیر تاش در انتخاب کاندیداها که اکثریت آنان دارای وجاهت اجتماعی هستند عبور حزب کردی از مانع ده درصد دور از ذهن نیست[span dir='LTR'].

در انتخابات پیش رو اگر اردوغان  نتواند نظام ترکیه را از پارلمانی به جمهوری تغییر دهد این اولین شکست حزب عدالت و توسعه خواهد بود هر چند این شکست به معنای عدم کسب اکثریت آرا و تشکیل دولت توسط حزب عدالت و توسعه نخواهد بود.

برخی معتقدند به علت کاهش محبوبیت حزب حاکم احتمالا دولت آتی ائتلافی خواهد بود. در این صورت آیا حزب حاکم به سیاست های خارجی و منطقه ای فعلی خود ادامه خواهد داد و یا ما شاهد تغییراتی خواهیم بود؟

با وجود اینکه بخشی هایی از مردم ترکیه از مسایلی مثل سیاست های حزب عدالت و توسعه در ارتباط با سوریه و عراق، ظهور علایم منفی در اقتصاد و مسایل مربوط به کردها ناراضی هستند، اما اکثریت مردم ترکیه کماکان از عملکرد کلی حزب رضایت داشته و اعتقاد دارند احزاب مخالف درحد و اندازه و ظرفیت حزب عدالت و توسعه نیستند و این حزب همچنان جایگزینی ندارند. برای تشکیل دولت کسب ۲۷۶ کرسی کافی است که بنظر می رسد حزب عدالت و توسعه بیش از این کرسی ها را کسب نماید.

آیا انتخابات پیشرو موجب تغییراتی در سیاست خارجی منطقه ای ترکیه خواهد شد؟

معمولا نگاه استراتژیک کشورها با نتایج انتخاباتی دچار تغییرات ماهوی نمی شود .نگاه خاص  ترکیه به عراق و یا سوریه حاصل رقابتهای ژئوپلیتیک در منطقه است که برآیندی از گذشته تاریخی بوده و بعد از این هم خواهد بود. 

در خصوص روابط ایران و ترکیه چطور؟ ایا این انتخابات تاثیری بر روابط دو کشور خواهد داشت؟

 در خصوص روابط ایران و ترکیه نباید انتظار تغییرات بنیادین داشته باشیم. ایران و ترکیه در طول چهار سال گذشته اختلافات جدی درباره تحولات سوریه، عراق و اخیرا یمن داشته اند. در حالی که طرف ایرانی سعی داشته روابط دوجانیه تهران با آنکارا کمتر تحت تاثیر اختلافات منطقه ای قرار بگیرد متاسفانه بعضا برخی از اظهارات منفی مقامات ترکیه علیه ایران فضای روابط دو کشور را مسموم کرده است که خوشبختانه با حسن تدبیر مقامات ایرانی روابط از خطر آسیب جدی مصون مانده است.

گفتگو: پیمان یزدانی