حرم امام خمینی نماد معماری عصر انقلاب اسلامی

انتشار تصاویر کارگاه ساختمانی مرقد حضرت امام خمینی در جریان بازدید جمعی از مدیران رسانه ها بازتاب های فراوانی در جامعه داشت. مسیح مهاجری مدیرمسئول متعهد روزنامه جمهوری اسلامی از روی خیرخواهی به انتقاد از این طرح پرداخت:«آیا امام خمینی با این هزینه کردن برای مقبره خود موافق است؟»؛ محمدرضا زائری نیز این طرح را موجب «سوء تفاهم» دانست.
عده ای با مقایسه ی عکس روزهای اولیه حسینيه آجری جماران با این حرم به مسئولین انتقاد کردند که «ساده زیستی» امام که از جمله ارزش های بارز سبک زندگی ایشان بود نادیده گرفته شده است.
در این میان جریانی که از هر فرصتی برای وارد کردن ضربه به سرمایه اجتماعی طرف مقابل استفاده می کند نیز تمام امکانات و ظرفیت رسانه ای خود را مانند دفعات قبل به کار گرفت و مسئولین طرح توسعه حرم را هدف انتقادات خود قرارداد؛ این خط خبری آن قدر دنبال شد که رسانه های خارجی نیز به آن پرداختند و طعنه زدند.
اما چیزی که چندان به آن توجه نشده؛ این است که ساخت این مجموعه ی عظیم چه هدفی را دنبال می کند؟ محمدعلی انصاری سرپرست موسسه حفظ و نشر آثار امام خمینی دراین باره می گوید:« فکر مرحوم یادگار امام آقای حاج سید احمد آقا، رهبر معظم انقلاب، رؤسای جمهور و شخصیت های دیگر بود، همواره ما را وا می داشت که اگر قرار است کاری انجام شود باید در شأن امام و نظام باشد.»
انصاری ادامه داده:« اکثراً اعتقاد داشتند که امام با صبغه معنوی، عاطفی، دینی و شیعی که در میان ملت ها دارد و نباید حرم ایشان را از بعد معماری با حرم های ائمه و اهل بیت جدا کنیم. بدین گونه به ما تکلیف شد که همان اصل و مبانی معماری که در حرم ها دیگر لحاظ شده است ما نیز لحاظ کنیم.»
به عبارت ساده مسئول موسسه حفظ و نشر آثار امام تاکید کرده: حرم امام می بایست در «شان» نظام باشد و به لحاظ مبانی نیز می بایست با سایر حرم های «اهل بیت» هم خوانی داشته باشد.
با چنین تعبیری روشن است طراحان این مجموعه تلاش کرده اند حرم حضرت امام خمینی به عنوان یکی از «نمادهای» قابل توجه هنر و معماری ایرانی «در تاریخ ماندگار» شود. این همان دلیلی است که بر مبنایش «برج میلاد» تهران ساخته شد. برجی که «نماد» شهرسازی مدرن در ایران شده و مرکزی فرهنگی - اجتماعی.
این «نماد سازی» که در سایر عرصه های سیاسی(انتخابات)، علمی(دانش هسته ای) و صنعتی کشور به شدت پیگیری شده، در عرصه معماری نیز در طرح توسعه حرم امام رضا(ع) و حرم حضرت معصومه (س)، مصلای تهران و مسجد جمکران در قم دنبال شده و قرار است به صورت یک مجموعه منسجم و یک پارچه در حرم حضرت امام خمینی(ره) پیاده سازی شود؛ مجموعه ای با کارکردها و فضاهای متفاوت که قرار است نماد معماری عصر انقلاب اسلامی و در شان نظام باشد.
همان طور که مساجد تاریخی ایران و حرم مطهر حضرت امام رضا(ع) هر کدام از جمله شاهکارها و نمادهای ماندگار معماری ایرانی و اسلامی در عصر خود بوده اند، طراحان مرقد امام خمینی (ره) نیز با چنین بینشی نشان داده اند که می خواهند حرم امام همچون اندیشه هایش به عنوان یکی از شاهکارهای عصر انقلاب اسلامی در تاریخ ماندگار شود.

روزنامه نگار

2929