تدابير پدافندی ارتش عراق در خونین شهر/خرمشهر را واقعاخدا آزاد کرد

[tbody] [tr] [td] [table border='0' cellpadding='0' cellspacing='1'] [tbody] [tr] [td] [table border='0' cellpadding='0' cellspacing='0'] [tbody] [tr] [td] [table border='0' cellpadding='0' cellspacing='0'] [tbody] [tr] [td] [table border='0' cellpadding='0' cellspacing='0'] [tbody] [tr] [td] [table border='0' cellpadding='0' cellspacing='0'] [tbody] [tr] [td] [table border='0' cellpadding='0'] [tbody] [tr] [td] خبرگزاری مهر-گروه سیاست: مدتي پس از اشغال خرمشهر ركود محسوسي بر جبهه‌ها حاكم گرديد و نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران عمليات "نصر" را براي آزادسازي اين شهر ساماندهی کردند. مرحله اول عملیات نصر موفقيت‌هاي بسياري داشت، اما براي حفظ دستآوردها وادامه عمليات تدابير سنجيده‌ای منظور نشده بود و به همین دلیل مراحل بعدی آن اجرا نشد. در حالی كه قوای عراق در منطقه عمومی خرمشهر تقويت مي‌شد، عمليات بيت‌المقدس در ساعت ۰۰:۵۵ بامداد دهم اردیبهشت ماه ۱۳۶۱ با قرائت رمز مبارک يا علي ابن‌ابيطالب(ع) برای آزادسازی خرمشهر آغاز شد و نيروهای رزمنده كه از ساعت‌ها قبل در انتظار فرمان حمله بودند  در تمام محورهای عمليات به دشمن حمله‌ورشدند. روز سرنوشت‌ساز انقلاب اسلامی ایران سرانجام در روز سوم خرداد سال ۱۳۶۱ جهانيان شاهد يكی از بزرگ‌ترين پيروزی‌های نيروهای مسلح جمهوری اسلامی ايران بر ارتش متجاوز بعث عراق بودند. در اين روز تاريخی رزمندگان ايران اسلامی با صلابت و اقتدار پس از يک نبرد طولانی ۲۵ روزه فاتحانه وارد خرمشهر شدند و اين قطعه از خاک عزيز كشور را از لوث وجود متجاوزان پاک كردند. صدام حسين، رئيس رژيم بعث عراق، كه با حمايت تمامی قدرت‌های شرقی و غربی و نيز پشتيبانی‌های مالی بسياری از كشورهای منطقه استحكامات بي‌شمار و پيچيده‌ای را براي حفظ خرمشهر تدارک ديده بود، بارها از سر كبر و نخوت اعلام كرد كه خرمشهر به هيچ عنوان دست يافتنی نيست و اگر نيروهای ايرانی موفق به بازپس‌گيری خرمشهر شدند، او كليد بصره را به آنان اهدا خواهد كرد.

سردار فضلی جانشین سازمان بسیج مستضعفین در سخنرانی پیش از خطبه‌های  آخرین نماز جمعه تهران با اشاره به سالروز آزادسازی خرمشهر، گفت: فرزندان امام (ره) در عملیات بیت‌المقدس جغرافیایی را به وسعت ۵ هزار و ۷۰۰ کیلومتر مربع انتخاب کردند چراکه بخش عمده خوزستان را نیروهای عراقی از ایران جدا کرده بودند.

وی ادامه داد: عملیات بیت المقدس در مثلثی بین بصره، خرمشهر و اهواز قرار داشت و ۴ مانع طبیعی از جمله رودخانه کارون، کرخه، اروند و هورالهویزه و هورالعظیم در مقابل این عملیات وجود داشت.  کار اطلاعاتی و شناخت دشمن که امروز نیز به آن محتاج هستیم در این عملیات انجام شد تا جایی که روحیات فرماندهان دشمن نیز مورد ارزیابی قرار گرفت.

سردار فضلی تاکید کرد: از آن جهت منطقه خرمشهر ویژه بود که دشمن خرمشهر را به پادگان تبدیل و موانع زیادی را بر سر راه رزمندگان ما ایجاد کرده بود.

 

با فتح خرمشهر ماهيت جنگ عوض شد يعني تا قبل از فتح خرمشهر اگر اهداف صدام و رهبران عراق براندازی و سقوط نظام و تهديد جدی انقلاب اسلامی و لغو قرارداد سال ۱۹۷۵ بود، با فتح خرمشهر همه اين اهداف از بين رفت و ايران به قله پيروزی رسید. عراق كه توانسته بود قدرتهای جهان و حتي قدرتهای منطقه را متقاعد سازد كه قدرت نظامی این کشور قدرت بزرگی است و توانسته ايران را شكست بدهد با فتح خرمشهر از بين رفت و صدام در آستانه سقوط قرار گرفت.

نكته مهم اينكه خطری كه آمريكايی‌ها با پيروزی انقلاب اسلامی ایران احساس كردند مجددا با آزادی خرمشهر براي آنها در ابعاد وسيع‌تری پيدا شد. دشمنان انقلاب اسلامی با تحميل جنگ می‌خواستند قدرت انقلاب را در مرزهای ايران مهار كنند اما بعد از فتح خرمشهر مجددا اين امكان برای انقلاب اسلامی بوجود آمد كه قدرت تاثيرگذار بر همه مسايل منطقه باشد.

با فتح خرمشهر همه مبارزين و ملتهايي كه علاقه به انقلاب اسلامي داشتند مثل فلسطين، لبنان، مصر و مردم افغانستان، مطمئن شدند كه این انقلاب شكست‌ناپذير است و به مبارزه اميد پيدا كردند. فرداي فتح خرمشهر، حزب‌الله لبنان متولد شد که هم‌اکنون قدرت تاثیرگذاری در منطقه محسوب می‌شود.

همچنين با فتح خرمشهر ابعاد و ماهيت قدرت نظامي ايران آشكار شد و دشمن پيش از اين باور نمي‌كرد كه قدرت جديدي شكل گرفته است كه اين همه تحولات را ايجاد كرده و توانسته ارتش تا بن دندان مسلح بعثی را از خرمشهر بیرون راند.

آرایش سپاه سوم ارتش عراق در خرمشهر

فرماندهی سپاه سوم ارتش عراق تدابير پدافندی ويژه‌ای در خرمشهر به اجرا گذاشته بود؛ نحوه آرايش نيروهای عراقی با توجه به موقعيت زمين به صورت "مثلثی فرضی" بود، مثلثی كه ضلع شرقی آن به طول حدود ۱۰۰ كيلومتر در امتداد رودخانه كارون از خرمشهر تا آبادی مليحان قرار داشت.

ضلع شمالي آن حدود ۶۰ كيلومتر از مليحان در امتداد كرانه جنوبي رودخانه كرخه كور، هويزه، رودخانه نيسان تا هورالعظيم كشيده شده بود و ضلع بزرگ اين مثلث نيز خط مرزی دو كشوربه طول ۱۵۰ كيلومتر بود.

لشگر ۶ زرهي عراق از جنوب رودخانه كرخه تا شهر اشغالي هويزه را در اختیار و لشگر ۵ مكانيزه از غرب اهواز تا روستاي سيد عبود را در کنترل خود داشت. ارتش عراق نیروهای زیادی را برای حفظ خرمشهر به این منطقه فرستاده بود و علاوه بر این دو، لشگر ۱۱ پياده امنیت سيد عبود تا خرمشهر را بر عهده داشت و لشگر ۳ زرهي در شمال خرمشهر مستقر بود.

غنائمی که با فتح خرمشهر به دست آمد
عمليات بيت‌المقدس موجب شد تا كشورهاي عرب منطقه به تقويت مالي و نظامي عراق مبادرت ورزند، زیرا در این عملیات ۲۸۵ دستگاه تانک و نفربر، ۵۰۰  دستگاه خودرو، ده‌ها قبضه توپ سبک و سنگين، مقدار زيادي از انواع تيربار و سلاح‌های سبک و سنگين دهها انبار مهمات، ۴۰ فروند هواپيما، دو فروند هلي‌كوپتر و چندين دستگاه لودر و ماشين‌آلات مهندسي نابود شد.

رزمندگان اسلام در جریان آزادسازی خرمشهر ۱۰۵دستگاه تانک و نفربر، دهها انبار مهمات، ۹۵۰۰۰عدد انواع مين، صدها دستگاه خودرو سبک و سنگين، ۳۰ دستگاه جيپ حامل توپ۱۰۶ ميليمتری، تعداد زيادی لودر وبولدوزر و ماشين‌آلات مهندس، ۱۸ قبضه توپ ۱۳۰ ميليمتری و هزاران قبضه سلاح انفرادی را به غنیمت گرفتند.

پس از فتح خرمشهر

پس از آزادسازی خرمشهر رزمندگان ایرانی در اولین اقدام خود پس از آزاد سازی شهر، در مسجد جامع خرمشهر نماز اقامه کردند. خبر این پیروزی به سرعت پخش شد و مردم در سرتاسر ایران به خیابان آمدند و به شادی و پخش شیرینی پرداختند.

فتح خرمشهر انعكاس جهانی داشت و از نظر سياسی عراق با از دست دادن خرمشهر تكيه‌گاهش را برای مذاكره از دست داد. جنگ ایران و عراق به طور کلی به دو مقطع تقسیم می‌شود، مقطع اول مربوط به آغاز جنگ تا آزاد سازی خرمشهر است که استراتژی ایران نظامی و با هدف بیرون راندن عراق از خاک کشور بود و مقطع بعدی مربوط به پس از آزاد سازی خرمشهر است که استراتژی ایران دوگانه بود.

"شهید صیاد شیرازی" در مورد آزادسازی خرمشهر گفته است: «استراتژی ایران پس از آزادی خرمشهر استراتژی سیاسی شد و شامل انجام یک عملیات نظامی برای تحقق صلح و استفاده از آن برای اتمام جنگ از طریق دیپلماسی بود. به عبارت دیگر تصمیم داشتیم تا عملیات نظامی به عنوان ابزاری در خدمت دیپلماسی قرار گیرد و این استراتژی سیاسی بود، ولی هدف عملیات و جنگ نبود بلکه هدف حمایت از سیاست خارجی بود.»

پیامدهای آزادسازی خرمشهر
پيروزى نظامى ايران در عمليات بيت‌المقدس پس از ناكامى و شكست در دو مرحله كه مرحله اول آن بازدارندگى در برابر تجاوز دشمن و مرحله دوم، جلوگيرى از اشغال ۱۵ هزار كيلومتر از خاك ايران بود را مى توان به عنوان ظهور قدرت دفاعى ايران مورد توجه قرار داد. ماهيت پيروزى از نظر جغرافيا و ميدان درگيرى، زمان، روش دستيابى به آن، فرماندهى و كنترل و نيروهاى شركت كننده و همچنين بسيارى از موضوعات ديگر، هر كدام مقوله جداگانه‌اى است كه در صورت بررسى و كالبد شكافى هر يك مى تواند رخداد عظيم تاريخى را با شكلى در خور شأن آن جلوه گر سازد؛ به نحوى كه شايسته عمليات بزرگى باشد كه امام (ره) در ثمره آن فرمود: «خرمشهر را خدا آزاد كرد».    

         

اقدامات مسلحانه منافقين و فرار بنى‌صدر منجر به ايجاد چالش‌هاى امنيتى و ارايه تصويرى ناامن و بى‌ثبات در داخل جمهورى اسلامى ايران گرديد و كشور را در مقابل مداخله خارجى آسيب‌پذير كرده بود، فتح خرمشهر توانست پايدارى سياسى و تامين ثبات سياسى در برابر چالش‌هاى امنيتى و مداخله خارجى را به ارمغان آورد.

از پيامدهاى فتح خرمشهر تاثير فوق‌العاده مهم سياسى- نظامى آن بر روند تحولات سياسى نظامى منطقه است. اين امر كه منجر به تغيير برخى از معادلات منطقه‌اى شد، بيانگر ظهور قدرت جديد ايران به عنوان قدرتى تاثيرگذار بود.

الگوى تفكر و رفتار رزمندگان، شهدا و ايثارگران به عنوان يك فرهنگ ارزشى- حماسى بيانگر نقش بى‌بديل ايمان، در كسب پيروزى‌ها به ويژه فتح خرمشهر است كه براى هميشه در طول تاريخ مى‌تواند الهام بخش باشد.

مجموع اين تحولات نشان مى‌دهد كه خرمشهر يک حادثه تاريخى و تاريخ‌ساز است. يك الگوى كامل انديشه و عمل نظامى و مديريت كلان دفاعى- امنيتى و استراتژيک در كشور بوده و ملتى كه حماسه مقاومت و آزادسازى خرمشهر را دارد ثابت كرده است كه ديگر مجالى براى تجاوز باقى نخواهد گذشت، و اين ملت با قدرت از امنيت ملى و استقلال خود دفاع خواهد كرد.

هويت ملت ايران برآمده از حماسه فتح خرمشهر است كه الهام بخش تفكر و رفتار آنها در صحنه‌هاى سياسى، اجتماعى، نظامى و امنيتى و در برابر مداخله و تجاوز بيگانگان خواهد بود. این روز بزرگ را ارج نهيم، بر شهدايش درود بفرستيم و از آموزه‌ها و عبرت‌‌هاى بى‌شمار آن درس‌آموزى نماييم و تاريخ اين حماسه پرفروغ را براى هر ايرانى و ايران اسلامى همچنان زنده نگهداریم.

 

گزارش: جواد بخشی