امیری‌مقدم: هیچ پرونده‌ای در خاورمیانه بدون حضور ایران قابل حل نیست

استفان دی میستورا سومین فرستاده ویژه سازمان ملل برای حل بحران سوریه در گزارشی به شورای امنیت از برنامه خود برای آغاز گفت‌وگوهای جدید با طرف‌های درگیر در این کشور در اوایل ماه مه میلادی خبر داد.

سومین فرستاده ویژه سازمان ملل برای حل بحران سوریه در نشست شورای امنیت که روز جمعه پشت درهای بسته برگزار شده بود اعلام کرد: از ایران نیز به عنوان یک بازیگر کلیدی در منطقه و نفوذی که در سوریه دارد دعوت خواهد شد تا در این مذاکرات حضور پیدا کند.

احمد فوزی سخنگوی عرب تبار سازمان ملل نیز پیش از این اعلام کرده بود که دی میستورا گفت‌وگوی خود را در چهارم می آغاز خواهد کرد و این گفت‌وگوها بین چهار تا شش هفته در مقر سازمان ملل در ژنو ادامه خواهد داشت.

رضا امیری مقدم کارشناس مسائل خاورمیانه در ارزیابی‌اش از اوضاع سوریه و تصمیم سازمان ملل برای گفت‌وگو با گروه‌های مختلف سوری و کشورهای موثر در این موضوع از جمله ایران اظهار کرد: اوضاع سوریه از لحاظ نظامی و سیاسی چندان تغییری نکرده است ولی فعالیت گروه‌های تروریستی در آن منطقه باعث ایجاد خطر در کل منطقه و جهان شده است.

این کارشناس مسائل خاورمیانه با اشاره به فعالیت گروه‌های تروریستی در این کشور و گسترش اقدامات‌شان در دیگر کشورهای منطقه از جمله عراق اظهار کرد: در حال حاضر کشورهای غربی در ارتباط با موضوع سوریه به نوعی دچار تناقض هستند. از طرفی دولت‌های غربی از همان ابتدای بحران سوریه اعلام کردند که نباید دولت اسد بر روی کار باشد و باید برود از طرف دیگر در حال حاضر فعالیت‌های گروه‌های تروریستی منجر به بحران شده و می‌بینیم که تعدادی از جوانان اروپایی با سفر به سوریه با گروه‌های تروریستی همکاری می‌کنند و بعد از برگشت به کشورهایشان مشکل ایجاد می‌کنند.

در طول بیش از چهار سالی که از بحران سوریه می‌گذرد دو اجلاس ژنو یک و دو از سوی سازمان ملل و با حضور برخی از گروه‌های مخالف سوری و قدرت‌های بین‌المللی برگزار شد. نماینده ایران ابتدا برای شرکت در نشست ژنو دو دعوت شده بود اما بعدها با فشار عربستان و آمریکا و اعتراض گروه‌های مخالف بشار اسد، سازمان ملل متحد دعوت خود را از ایران پس گرفت. چنانچه کارشناسان بین‌الملل بعد از برگزاری این اجلاس‌ اذعان کردند که یکی از دلایل اصلی شکست ژنو یک و دو عدم حضور ایران به عنوان یک قدرت کلیدی در منطقه بوده است.

این کارشناس مسائل خاورمیانه با بیان اینکه دولت‌های غربی راهی ندارند که با دولت قانونی و رییس‌جمهور قانونی سوریه همکاری کنند، گفت: در حال حاضر نمی‌شود گفت که استراتژی غربی‌ها در بحران سوریه عوض شده یا نه و اینکه آنها تصمیم دارند با دولت قانونی سوریه همکاری کنند یا نه ولی در مورد خطرات گروه‌های تروریستی در منطقه و در سوریه توافقی حاصل شده است.

وی افزود: این اجلاس می‌تواند مقدمه‌ای باشد که ابهاماتی که وجود دارد برطرف شود و شرکت‌کنندگان در اجلاس به یک اجماع نظر در مورد ریشه‌کن کردن تروریسم در سوریه برسند و در مرحله بعد اگر مطالباتی از دولت سوریه دارند آن مطالبات را مطرح کنند.

این کارشناس مسائل خاورمیانه با بیان اینکه دولت‌های غربی در این سخن خود که سال‌های قبل معتقد بودند باید بشار اسد برود، مانده‌اند، اظهار کرد: آنها در حال حاضر برای مبارزه با تروریسم چاره‌ای ندارند که با دولت سوریه همکاری کنند و بعد از حل موضوع تروریسم در ارتباط با دولت سوریه صحبت کنند.

سخنگوی سازمان ملل اعلام کرده که در مذاکرات گروه‌های شبه نظامی شامل داعش یا جبهه النصره حضور نخواهند داشت. از سوی دیگر در اجلاس ژنو یک و دو اختلاف نظر گسترده بین گروه‌های معارض سوری وجود داشت که این خود یکی از دلایل عدم توفیق این اجلاس‌ها بود.

امیری مقدم با ابراز امیدواری مبنی بر اینکه ابتکار جدید سازمان ملل بتواند گره‌ای از بحران پیچیده سوریه حل کند، در پاسخ به این سوال که آیا بین گروه‌های مخالف سوری اشتراک نظری به وجود آمده است؟ ادامه داد: همچنان شکاف در بین آنها وجود دارد و از طرف دیگر باید در نظر داشت که گروه‌های تروریستی در آن منطقه محدود به النصره و یا داعش نیست بلکه گروه‌های دیگری نیز هستند که در حال مبارزه مسلحانه هستند و اقدامات تروریستی انجام می‌دهند و نباید سازمان ملل تروریست را به دو دسته خوب یا بد تقسیم کند و فقط باید از گروه‌هایی دعوت کند که اقدام مسلحانه در سوریه انجام نداده‌اند.

در حالیکه بحران سوریه وارد پنجمین سال خود می‌شود که تلاش‌های کوفی عنان و اخضر ابراهیمی دو نماینده پیشین سازمان ملل برای ایجاد صلح در سوریه در سه سال نخست آغاز این بحران بی‌نتیجه ماند و سپس در ژوئیه سال گذشته دی میستورا این دیپلمات سوئدی و ایتالیایی به عنوان نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه انتخاب شد. بان‌کی‌مون دبیرکل سازمان ملل اوایل ماه جاری از نماینده ویژه خود خواست تا تمرکز بیشتری را روی مساله سوریه داشته باشد و برای راه‌اندازی دوباره یک پروسه سیاسی به منظور حل این مساله تلاش کند.

این کارشناس مسائل خاورمیانه با تاکید بر اینکه در این صورت است که این احتمال وجود دارد که دولت سوریه بر سر میز مذاکرات حضور پیدا کند، در پاسخ به چرایی دعوت از ایران برای حضور در گفت‌وگوهای ژنو 3، اظهار کرد: آنها فهمیده‌اند که هیچ پرونده‌ای در خاورمیانه بدون حضور ایران قابل حل نیست. در اجلاس‌های قبلی آمریکا و عربستان با کارشکنی و فشار نگذاشتند که ایران حضور پیدا کند و این اقدامات نیز بدون حضور ایران به نتیجه نرسید.

وی با بیان اینکه در حال حاضر نمی‌دانیم ایران شرکت خواهد کرد یا نه؟ گفت: قدرت‌های بین‌المللی متوجه این موضوع شدند که ایران می‌تواند نقش مثبتی در متقاعد کردن بیشتر دولت سوریه برای همکاری با اجلاس ژنو 3 داشته باشد. از سوی دیگر ایران و دوستانش بیشتر از دیگر کشورها در منطقه در حال مبارزه با تروریسم هستند و درک خوبی از وضعیت منطقه دارند.

انتهای پیام