آینهورن: بیانیه لوزان یک چارچوب امیدبخش برای توافق هسته‌ای است

یک عضو پیشین تیم مذاکره کننده هسته‌ای آمریکا بیانیه ایران و گروه 1+5 در لوزان را یک چارچوب امید بخش برای حصول توافق هسته‌ای نهایی با ایران توصیف کرد.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، رابرت آینهورن، مشاور پیشین وزارت امور خارجه آمریکا در امور منع اشاعه و عضو پیشین تیم مذاکره کننده‌ی هسته‌ای این کشور در یادداشتی که در پایگاه اینترنتی اندیشکده بروگینکز منتشر شده است، بیانه منتشر شده در لوزان سوییس را امیدوار کننده توصیف کرد و نوشت: دولت اوباما سرانجام توانست بادبان‌های کشتی حل مساله‌ی هسته‌ای ایران را بیندازد.

منتقدان در داخل و خارج از آمریکا ماه‌ها بود که نسبت به حل مسائل باقیمانده در این مذاکرات ابراز تردید می‌کردند و دستیابی به توافق را دور از دسترس می‌دیدند.

اما اکنون ایران و گروه 1+5 به یک تفاهم مشترک بر سر پارامترهای کلیدی یک توافق دست پیدا کرده‌اند و به نظر می‌آید رییس‌جمهور آمریکا و تیم مذاکره کننده‌اش از این فرصت به منظور حصول توافق نهایی لذت می‌برند.

لحظات پر التهاب و سخت روزهای آخر مذاکره در نهایت نتایج شگفت‌انگیزی را به ارمغان آورد؛ اگرچه بیانیه‌ای که مسوول سیاست‌ خارجی اتحادیه اروپا و وزیر امور خارجه ایران در دوم آوریل در لوزان قرائت کردند بسیار کوتاه و نشان دهنده پافشاری ایران و وجود برخی مسائل حل نشده بود.

این عضو پیشین تیم مذاکره کننده آمریکا ادامه داد: پس از انتشار بیانیه لوزان اغلب توجهات به سمت اظهارنظرهای مقامات ایران و آمریکا در رسانه‌ها درباره‌ی چارچوب سیاسی به دست آمده جلب شده است. تعجبی ندارد که هر دو طرف بر نکات مورد نظر خود تمرکز کرده‌اند تا به مردم‌شان نشان دهند به اهداف مذاکراتی خود دست یافته‌اند.

ایران تاکید می‌کند که این بیانیه به ایران اجازه خواهد داد تا از ظرفیت غنی‌سازی در سطح صنعتی برخوردار باشد و آمریکا نیز می‌گوید که این محدودیت‌ها که در برگیرنده چنین ظرفیتی است برای یک دوره زمانی قابل توجه ادامه می‌یابد. آمریکا هم‌چنین بر ذخیره کوچکی از اورانیوم غنی شده در سطوح پایین در ایران تاکید می‌کند و تهران بر این نکته تاکید دارد که در این توافق قادر خواهد بود اورانیوم با غنای پایین خود را در بازار جهانی بفروشد یا از آن برای تولید سوخت راکتور استفاده کند.

ایران نیز این مساله را که خواهد توانست به تحقیق و توسعه بر سانتریفیوژهای پیشرفته ادامه دهد را پررنگ جلوه می‌دهد در حالی که آمریکا تاکید می‌کند تحقیق و توسعه سانتریفیوژهای پیشرفته محدود خواهد بود و قرار نیست هیچ مدل پیشرفته‌ای دست کم تا 10 سال غنی‌سازی انجام دهد.

اما این تفاوت‌ها در تشریح تفاهم حاصل شده با دیگری در تناقض نیست و نباید آسیب زننده تلقی شود و تهران و واشنگتن تنها روایت‌هایی متفاوت دارند. بیش‌ترین اختلاف نظر دراین میان در حوزه زمان‌بندی لغو تحریم‌های ایران دیده می‌شود.

آینهورن که هم اکنون به عنوان کارشناس در اندیشکده بروکنیگز و مرکز امنیت و اطلاعات قرن 21 و موسسه کنترل تسلیحات و منع اشاعه فعالیت می‌کند در ادامه به نتایج مذاکرات لوزان و محدودیت‌های تعیین شده بر برنامه هسته‌ای ایران شامل غنی‌سازی نکردن اورانیوم بالاتر از سطح 3.67 درصد، استفاده از سانتریفیوژهای نسل اول، خروج تعداد زیادی از سانتریفیوژهای نصب شده کنونی از تاسیسات ایران، کاهش ذخیره اورانیوم غنی شده، باز طراحی راکتور اراک به منظور کاهش تولید پلوتونیوم و نظارت و بازرسی‌های بیش‌تر که قرار است توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام شود پرداخت.

آینهورن تصریح کرد: تفاهم لوزان نشان می‌دهد که محدودیت‌ها برای دوره‌های زمانی متفاوت اجرا خواهند شد و به نظر می‌آید که آمریکا به اهداف خود در این مذاکرات دست یافته است.

این کارشناس آمریکایی علاوه بر این به سوالاتی که هنوز در این بیانیه به آن‌ها پاسخی داده نشده است پرداخت و نوشت:‌ به عنوان مثال مساله اعمال محدودیت‌های قابل اجرا بر غنی‌سازی تا 10 سال که در فکت شیت آمریکایی به آن اشاره شده است. در این سند می‌خوانیم که ایران پس از 10 سال برنامه غنی‌سازی و تحقیق و توسعه غنی‌سازی خود که به آژانس ارائه داده است را دنبال خواهد کرد. اما هیچ توضیحی داده نشده که این برنامه چه چیزی است.

دیگر سوالی که درباره فکت شیت آمریکایی به وجود می‌آید این است که طبق این تفاهم آژانس قرار است به هر جایی از ایران برای تحقیق درباره فعالیت‌های مورد ظن ایران دسترسی داشته باشد اما گفته شده است که روندی که این بازرسی‌ها را مدیریت و کارایی آن را ارزیابی می‌کند چه خواهد بود. از جمله این موارد می‌توان به چارچوب زمانی آن‌ها، برنامه‌ریزی دسترسی‌های مدیریت شده و ... اشاره کرد.

فکت شیت آمریکایی هم‌چنین نشان می‌دهد که شورای امنیت سازمان ملل قرار است با تصویب قطعنامه‌ای جدید محدودیت‌هایی را برای تسلیحات غیرهسته‌ای و موشک‌های بالستیک به‌علاوه بازرسی بار کشتی‌ها تعیین کند که با توجه به مقاومت ایران در مسائل مرتبط هسته‌ای در این توافق جامع این مسائل جدید احتمالا منجر به ایجاد چالش در مذاکرات می‌شود.

به عقیده آینهورن اصلی‌ترین موردی که در لوزان بدون پاسخ باقی مانده چگونگی و زمان‌بندی لغو تحریم‌های ایران به ویژه کیفیت ارتباط پایبندی ایران به این محدودیت‌ها و زمان و سرعت لغو تحریم‌های اتحادیه اروپا، آمریکا و شورای امنیت سازمان ملل است.

وی در پایان نوشت: طرف‌های مذاکره‌کننده اما در روزهای نفس گیر پایانی در این مذاکرات بی‌وقفه توانستند توافقی را که در مرز شکست قرار داشت نجات دهند. آن‌ها یک چارچوب کامل و جزئی را ارائه دادند که یک زیربنای امیدبخش برای تعیین جزییات توافق جامع محسوب می‌شود. بنابراین با توجه به نتایج مذاکرات لوزان باید گفت که این مذاکرات ارزش آن را دارد که زمان و فضا به مذاکره کنندگانش برای ادامه تلاش‌های‌شان بدون دخالت خارجی داده شود تا نتیجه نهایی به‌دست آید.

انتهای پیام