نگاهی به مصر در عهد عبدالفتاح السیسی

دولت و ارتش مصر اکنون درگیر مشابه حوادثی هستند که در سوریه می‌گذرد. مجموعه‌های مسلح حاضر در منطقه سینا به نیروهای نظامی مصر حمله می‌کنند و ابایی ندارند از اینکه خود را تحت حکم خلیفه داعش معرفی کنند.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) از لبنان، این جنگ ناخواسته ارتش مصر، هزینه‌های سنگینی بر اقتصاد و نیروهای انسانی این کشور تحمیل کرده است که اگر حمایت‌های مالی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس نباشد هرگز از پس آن بر نمی‌آید. مصر عهد سیسی با شعارهای ناصری و ملی گرایانه تلاش دارد خلاء حمایت‌های اخوانی در جامعه مصر از دولتش را جبران کند و حمایت و پایگاه‌های مردمی‌اش را در مقابله با مخالفت‌های اخوانی افزایش دهد. از همین رو به پشتوانه حمایت‌های مالی کشورهای نفت خیز عربی، وارد همکاری های گسترده نظامی با روسیه شده است تا از نقش و موازنه روسیه در خاورمیانه به نفع خویش استفاده کند.

برخی گمانه زنی‌ها می‌گویند دولت مصر که هیچ فضایی به اخوان‌المسلمین در داخل نمی‌دهد ممکن است حاضر شود تا اخوان را در برخی دیگر کشورها از جمله لیبی بپذیرد تا شاید تحولات داخلی خود را بتواند کنترل کرده و از زیر فشار اخوانی‌ها در داخل رهایی یابد اما این امر با سیاست‌های سعودی در منقطه که مخالف سرسخت اخوان است همخوانی ندارد.

از دیگر سو، در میان همه نمایش‌های مستقلانه دولت سیسی اما این دولت تاکنون برای چگونگی رابطه با ایران هیچگونه چهارچوبی ارائه نکرده است و روابط تهران با قاهره همچنان رکود دوران حاکمیت حسنی مبارک و اخوانی‌ها را تجربه می‌کند.

مصر اکنون و در دیدار رییسش از ریاض از تشکیل ارتشی عربی سخن می‌گوید که وظیفه‌اش حمایت از امنیت کشورهای عربی است اما در حالی که لیبی، سوریه و عراق در آتش جنگ تروریسم می‌سوزند و لبنان و یمن در سایه تهدیدات تروریسم القاعده‌ای و داعشی در آستانه جنگهای جدیدی قرار دارند چگونه چنین ارتشی می‌تواند از حفاظت امنیت کشورهای عربی سخن بگوید؟ شاید برای همین است که دولت سیسی از سیاست یکسان کشورهای عربی در مقابله با تروریسم سخن می‌گوید.

دولت سیسی در مقابله با بحران سوریه سیاستی متوازن تر از گذشته اتخاذ کرده است و از مبارزه با تروریسم، حل بحران به شکل سیاسی و بدون توسل به زور و لزوم حفاظت از وحدت اراضی و وجود ارتش سوریه سخن می‌گوید و راه گفت‌وگوهای سوری- سوری را در مسکو هموار کرده است.

برخی منابع خبری تاکید دارند مصر در پی تجدید روابط عمیق‌تر با روسیه به دنبال احیای برنامه اتمی این کشور است که به دلیل خرابکاری‌های اسرائیل و ترور برخی از دانشمندانش و نیز فشارهای آمریکا نافرجام باقی مانده است. این سیاست شاید یکی از مهمترین شعارهای استقلال طلبانه‌ای باشد که می‌تواند حساسیت‌های بسیاری از کشورهای غربی حامی اسرائیل را برانگیزاند، زمینه‌ای که حتی می‌تواند در دراز مدت ورود مصر به دستیابی به سلاح اتمی در قالب حفظ توازن اتمی با اسرائیل را باز کند.

دولت مصر اکنون اتهامات مستقیمی علیه دولت ترکیه و قطر مبنی بر نقش آنها در حمایت از مجموعه‌های تروریستی اعلام کرده و رسما از ترکیه خواسته است از دخالت در تحولات داخلی این کشور خودداری کند. تنش میان این دو بسیاری از معادلات سعودی را در منطقه دچار تزلزل کرده است و اکنون به منظور کسب قدرت و توازن منطقه‌ای در تلاش است تا این دو را به هم نزدیک کند.

از دیدار همزمان عبدالفتاح السیسی، رییس جمهور مصر و رجب طیب اردوغان، رییس جهور ترکیه از ریاض خبر خاصی منتشر نشده است و هر سه طرف یعنی ریاض، آنکارا و قاهره آن را کاملا مسکوت باقی گذارده‌اند اما همه بر این عقیده‌اند که نتایج این مذاکرات سه جانبه محرمانه در ریاض می‌تواند به برخی از سوالات مبهم در سایست خارجی قاهره پاسخ دهد.

بحران نظامی لیبی عملا باعث شده است تا این کشور در سه جبهه بسیار سنگین وارد درگیری‌های دامنه داری شود. دولت و ارتش مصر از یک سو با ناآرامی‌های داخلی مواجه‌اند که از سوی نیروهای اخوانی هدایت و کنترل می‌شود. از ناحیه‌ای دیگر به جنگی واقعی در صحرای سینا با نیروهای تکفیری و وابسته به داعش کشیده شده است. با تحولات نظامی لیبی نیز اکنون ارتش مصر دست به انتشار نیروهای نظامی در غرب این کشور زده است تا از نفوذ تحولات نظامی به داخل جلوگیری کند.

در سایه این تحولات روابط مصر و اسرائیل شکل عادی خود را حفظ کرده است، گو این که با اعلام تروریست بودن حماس در مصر از سوی دادگاه مصر و تایید آن از سوی وزارت دادگستری لبخند را بر چهره اسرائیل نشانده است. کسی نمی‌تواند کتمان کند که تحولات نظامی صحرای سینا و جولان جدید نیروهای داعشی و تروریستی منطقه‌ حائل نظامی بین مصر و رژیم صهیونیستی ایجاد کرده است و این خدمتی مجانی به امنیت اسرائیل در منطقه خاورمیانه است.

به رغم تلاش دولت السیسی برای حفظ روابط عادی با شورای همکاری خلیج فارس اما روابط این کشور با دولت قطر همچنان بحرانی است در حالی که ریاض در دیدار اخیر السیسی تلاش کرده است تا این بحران را به حداقل ممکن کاهش دهد.

مصر به رغم روابط با ریاض به نظر می‌رسد از دیدگاهی متفاوت با سعودی در تحولات سوریه برخوردار است. دولت مصر از راه حل سیاسی و گفت‌وگوهای سوری سوری در بحران سوریه سخن می‌گوید و بر حفظ وحدت اراضی و تثبیت قدرت ارتش سوریه سخن می‌گوید و هیچگاه همچون سعودی از رفتن بشار اسد به عنوان راه حل بحران سوریه سخن نگفته است و از تلاش‌های روسیه و نماینده سازمان ملل در سوریه حمایت می‌کند و بر همین اساس نقشی مثبت در برگزاری گفت‌وگوهای اخیر مسکو بین طرف‌های درگیر ایفاء کرده است.

روابط قاهره و مسکو توسعه‌ای چشمگیر پیدا کرده است که سرآمد آن دیدار اخیر پوتین از مصر بوده است که خروجی آن توسعه روابط نظامی دو کشور بوده است؛ همین امر گواه کافی است که نگاه قاهره با نگاه ریاض در قبال تحولات سوریه متفاوت باشد.

انتهای پیام