یکی از علتهای توسعه‌ نیافتگی ضعیف بودن در کارآفرینی است

به گزارش خبرگزاری مهر، نخستین نشست تطبیق تحقیقات علوم انسانی با نیازهای جامعه با حضور تعدادی از اساتید  و دانشجویان پژوهشگاه توسط معاونت فرهنگی ـ اجتماعی برگزار شد.

در ابتدای این نشست معتمدی مدیر برنامه ­ریزی فرهنگی ـ اجتماعی پژوهشگاه تأکید کرد که در این نشستها، پایان­ نامه هایی که کاربردی تر هستند و به مسائل روز جامعه نزدیک ترند، امکان ارائه دوباره تحقیقاتشان فراهم می­ شود تا هم اساتید و هم رسانه­ ها در جریان نتایج تحقیقات علوم انسانی قرار گیرند. پس از آن شقایق شهبازی، کارشناس ارشد علوم اقتصادی پایان نامه خود را با عنوان «عوامل موثر در رفتار کارآفرینانه مدیران دانشگاه ها» تشریح کرد.

وی در ابتدا با تبیین نگاه های مختلف به مبحث کارآفرینی گفت: کارآفرینی حرف اول را در رشد و توسعه اجتماعی می زند. چیزی که اول از کارآفرین به ذهن می رسد کسی است که شغل ایجاد می کند، مثل مدیر کارخانه ها یا مدیران شرکت و دانشگاه ها و ... ، اما در واقع کارآفرین حتما کسی نیست که شغل ایجاد می ­کند، بلکه کسی است که ساختارشکنی و سنت شکنی می کند و در کنار اینها شغلی را نیز ایجاد می کند. خصوصیات کارآفرینی ذاتی است اما می تواند اکتسابی هم باشد. به هرحال یکی از علتهای عدم توسعه کشور آن است که کشور به لحاظ کارآفرینی دچار ضعف است، چرا که امروزه اقتصاد دانش بنیان که در آن یا کالاهای جدید و یا کالاهای قدیم به شیوه­ های جدید تولید می­ شوند، منجر به توسعه یکی از علتهای عدم توسعه کشور آن است که کشور به لحاظ کارآفرینی دچار ضعف است، چرا که امروزه اقتصاد دانش بنیان که در آن یا کالاهای جدید و یا کالاهای قدیم به شیوه­ های جدید تولید می­ شوند، منجر به توسعه یک کشور می­ شود.

وی افزود: عوامل موثر بر کارآفرینی به دو گروه مستقل و درون سازمانی تقسیم می شود و آن چیزی که در پژوهش ما بیشتر مدنظر بوده، عوامل درون سازمانی است. در درون یک سازمان نیز، در تمام تغییرات و تحولات، مدیران نقش کلیدی دارند و در میان این مدیران، مدیران میانی جایگاه ویژه ای دارند. این مدیران  میانی هستند که فرهنگ کارآفرینی را ایجاد می کنند. مدیران می ­توانند به افراد شوق و انگیزه بدهند و یا با گفتن جملاتی نظیر «کاری که من گفتم بکن» شوق و انگیزه و تحرک برای کارآفرینی را سرکوب کنند. ما باید ببینیم چه عواملی باعث می ­شود که مدیر میانی که از یکسو با بدنه کارمندان در تماس است و از سوی دیگر با مدیران ارشد در ارتباط است، ویژگی کارآفرینی پیدا می ­کند و در دیگران هم این ویژگی را ارتقا می ­دهد، زیرا خصوصیاتی که یک سازمان دارد، مدیر  و کارمند  را تحت تأثیر قرار می­دهد.

وی در ادامه با اشاره به عوامل برون سازمانی در ایجاد روحیه کارآفرینی تصریح کرد: قوانین و مقررات مانند مجوزها و گواهی­نامه ها می ­تواند در انگیزه کارآفرینی موثر باشد. علاوه بر این نقش دولت در کارآفرینی بسیار مهم است. به عنوان مثال بازار دچار یک نقص ذاتی است و با گسترش فرهنگ سودآوری، بستر مناسب برای کارآفرینان را از بین می­ برد، لذا این دولت است که می ­تواند از طریق تقویت نهادها، نقص بازار را از بین ببرد. در هر صورت وقتی فضای کلان جامعه کارآفرینی را تضعیف کند، فرد ناچار به تسلیم در برابر شرایط است.

وی سپس به تشریح عوامل درون سازمانی پرداخت و پنج عامل را  به عنوان عوامل اصلی معرفی نمود.

شهبازی عامل اول را حمایت مدیریتی دانست و افزود: اینکه مدیران کلان تا چه اندازه از کارهای نو و ایده های نو حمایت می ­کنند، بسیار حائز اهمیت است.

این کارشناس ارشد اقتصادی عامل دوم را پاداش و تقویت انگیزه عنوان کرد و گفت: وقتی من می دانم در ازای کاری که انجام می دهم، پاداش می گیرم، کار را مفیدتر و با اشتیاق تر انجام می دهم.

وی آزادی عمل و استقلال کاری و دسترسی زمان را سومین و چهارمین عامل دانست و تأکید کرد که کاری که خلاقانه و روزآمدانه انتخاب شود، خیلی مفیدتر خواهد بود.

وی آخرین عامل را مرزهای سازمانی در تعامل با محیط معرفی کرد و گفت: درست است که باید دست کارآفرین باز باشد، امادر عین حال که آزادیها باید باشد، چارچوب سازمانی هم باید مشخص باشد تا کارآفرین بداند مرزهای سازمان تا کجا اجازه فعالیت به او می­دهد، ضمن آنکه سازمان باید انعطاف لازم را داشته باشد.

شهبازی با تشریح نحوه انجام تحقیق در دو حوزه درون سازمانی و برون سازمانی تصریح کرد: نتایج تحقیق نشان می­ دهد که تورم  بالا به فضای کارآفرینی ضربه می ­زند، چراکه قدرت ریسک را از کارآفرین می ­گیرد. علاوه بر این سیاستهای معافیت مالیاتی می­ تواند کارآفرین را برای کارهای جدید ترغیب کند.

وی نرخ ارز بالا را از دیگر عوامل آسیب ­زا برای کارآفرینی عنوان کرد و تنها عامل مثبت در بین عوامل برون سازمانی را سیاست واردات عنوان کرد که تا حدودی باعث شده است که افراد با کیفیت کالاهای خارجی آشنا گردند.

وی نتایج تحقیق را در حوزه درون سازمانی قابل تأمل دانست و گفت: پرسشنامه ای که مدیران پر کرده اند، نشان می­ دهد که حمایت مدیریت چندان جدی نیست و مدیران بالادستی تنها انجام کار را می­ خواهند. علاوه بر این، مدیران میانی دانشگاه ها معتقدند که سیستم پاداش و تقویت بسیار ضعیف بوده و بر اساس شایستگی داده نشده است. پاداش از نوع ترفیع ، مالی و  ... بیشتر بر اساس روابط بوده است.

وی در عین حال افزود: نتایج نشان می دهد که عوامل آزادی وقت و چارچوب مشخص به نسبت وجود داشته و دست مدیران تا حدودی بازگذاشته شده است. متأسفانه دانشگاهها تأثیر آن چنانی بر رفتار کارآفرینانه نداشته و در مواردی آنرا تضعیف نموده اند.

در پایان این جلسه، پس از پرسش و پاسخ با چند تن از حاضران، دکتر بروجردی معاون فرهنگی ـ اجتماعی ضمن تشکر و قدردانی از شهبازی جهت ارائه خوب طرح تحقیقاتی خود، اظهار امیدواری کرد که این جلسات ادامه پیدا کند.