تنش آبی گريبانگير اولين شهر تاريخ/آب گاماسياب به همدان می رسد

به گزارش خبرنگار مهر، شايد براي مردم ايران اين تصور از همدان كه با توجه به سردسيري بودن ديگر با مشكلي به نام كم آبی وجود ندارد دور از از ذهن نباشد اما واقعيت اين است سال‌هاست مردم اين منطقه با تنش آبي مواجهند.

وضعيت توپوگرافي خاص استان همدان كه موجب خروج روان آب‌ها از آن به ديگر استان‌ها شده و هيچ روان آبي به آن وارد نمی‌شود، كشت بي رويه محصولات پر آب بر چون گندم و سيب زميني و به تبع آن تامين آب مورد نيازش براي آبياري از منابع زير سطحي، ساخته شدن نيروگاه حرارتي در منطقه شمالي استان، استفاده بي رويه از آب چه در بخش كشاورزي و چه شرب و كاهش بارندگي در سال هاي اخير را می‌توان از مهم‌ترین عوامل روي دادن اين حال و روز در استان همدان عنوان كرد، به طوري كه اكنون مسئولان استان با توجه به كاهش بارندگي در زمستان سال جاري از خطر خشكسالي در سال آتي به طور جدي سخن به ميان می‌آورند.

در شهر همدان تاكنون در ايستگاه شورين ۱۴۱ ميليمتر و در ايستگاه فرودگاه ۱۰۰ ميليمتر شاهد بارندگي بوديم كه به نسبت مدت شابه سال قبل ۵۸ درصد كاهش بارندگي را نشان می‌دهد، هر چند بر اساس پيش بینی‌های سازمان هواشناسي كشوري بارش‌ها  تا نيمه فروردين سال آينده نرمال در منطقه غربي كشور و همدان پيش بيني شده است.

مدیر عامل شرکت آب فاضلاب استان همدان از وضع بارش‌ها در استان بسيار نگران است و از مردم درخواست صرفه جويي دارد.

سيد هادي حسيني بيدار در گفتگو با مهر با اشاره به اینکه با همراهی مردم در سال ۹۳ شاهد قطعی آب نبودیم، اذعان داشت: همه دست اندرکاران اين مجموعه در تلاشند تا آب با کیفیت به دست مردم برسد.

وي ادامه داد: در ۲۹ شهر استان خدمات ارائه می‌دهیم كه اکثرا از منابع زیر سطحی براي تامين آب استفاده می‌کنند و همدان تنها شهری است كه آب مورد نیاز آن با بخشی از منابع آب رو سطحی تامين می‌شود.

وی گفت: ایران در کمربند نیمه خشک جهان قرار دارد و متوسط بارندگي آن ۲۴۰ میلیمتر در سال است که شامل ۳۷ درصد از میانگین بارندگی آسیا است.

مدیر عامل شرکت آب فاضلاب استان همدان با اشاره به اینکه ایران از کشورهایی است که کمترین بارش در آن روی می‌دهد، اذعان داشت: ظرفیت آب تجدید پذیر کم است و کشورهایی که ۲۰ درصد از منابع زیر زمینی خود را استفاده می‌کنند می‌توانند منابع را تجدید کنند اما در ایران ۸۰ درصد آب‌های تجدید پذیر در حال مصرف است و با یک بحران مواجهیم که این وضعیت در همدان نیز حاکم است و همواره نگران آب هستیم.

در همدان شاهد کاهش بارندگی هستیم حسيني بيدار اظهار داشت: سال ۹۴ سالی استثنایی است چرا که نزدیك به ۶۰ درصد میانگین سال گذشته در همدان شاهد کاهش بارندگی هستیم و کاهش ۳۸ درصدی بارندگی به نسبت بلند مدت را در استان شاهدیم.

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب همدان ادامه داد: اکنون دبی چاه‌های آب در  دشت بهار به زیر ۱۵ لیتر در ثانیه رسیده و ۸۳ حلقه چاه فعال است و مابقی به سنگ رسیده‌اند بطوریکه یکی از چاهایی که در سال ۸۷ یک هزار ۴۰۰ لیتر در ثانیه آبدهي داشت درسال ۹۰ به یک هزار لیتر در ثانیه رسید و اکنون به ۵۰۰ لیتر در ثانیه رسیده است.

حسینی بیدار افزود: در سال گذشته آب رودخانه عباس آباد و بند خاو براي تامين آب مردم همدان به تصفيه خانه‌های شهر انتقال یافت.

وي ادامه داد: کارهای انجام شده کوتاه مدت است و با این کارها خود به خود آبدهی چاهها کاهش می‌یابد بطوریکه اکنون يك هزار و ۷۰۰ لیتر آب در ثانیه در همدان مصرف می‌شود اما سال آتی سالی متفاوت است و باید تغییر الگوی مصرف را مد نظر داشته باشیم

مدیر عامل شرکت آب فاضلاب استان همدان با اشاره به اینکه اگر حتی بتوانیم پنج دقیقه از زمان دوش گرفتن را کاهش دهیم چهار هزار لیتر آب صرفه جویی می‌شود، اظهار داشت: قیمت کم آب موجب شده در سبد اقتصادی خانوار قرار نگيرد و اهمیتي به مصرف بي رويه داده نمی‌شود اما همه باید در کنار هم قرار گیرند تا مشکل حل شود.

حسینی بیدار اذعان داشت: مردم باید در این بین ما را یاری کنند چراکه سال ۹۴ سال حادی است و هر ۱۵ روز در دفتر استاندار و هر هفته در دفتر خود جلسه بحران را داریم.

وي گفت: ماهیانه چهار میلیون متر مکعب مصرف آب در استان است در حالی که تنها ظرفیت حال حاضر سد اکباتان پنج میلیون متر مكعب است و اگر مدیریت صورت نمی‌گرفت در دوماه سد اکباتان خالی می‌شود اما آب را قطره قطره نگاه داشته‌ایم.

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی همدان نیز از كاهش منابع براي تامين آب روستاها سخن می‌گوید.

حبيب موميوند در گفتگو با مهر با اشاره به اینکه همدان یک هزار و ۷۱ روستای دارای سکنه دارد، گفت: ۷۱۶ هزار نفردر اين روستاها زندگي می‌کنند كه ۴۲ درصد از جمعیت استان را شامل می‌شود.

۱۴۰ حلقه چاه در شرف خشک شدن و ۲۰۰ حلقه قنات و چشمه نیز خشک شده است مومیوند افزود: تامین آب اين روستاها توسط ۹۰۰ حلقه چاه و ۴۰۰ چشمه و قنات انجام می‌شود که متاسفانه به دلیل خشکسالی امروز منابع آبی با مشکل مواجهند و ۱۴۰ حلقه چاه در شرف خشک شدن است و ۲۰۰ حلقه قنات و چشمه نیز خشک شده که این وضع نشان می‌دهد وضع آب در استان بسيار بحرانی است.

وی با اشاره به اینکه ميزان روان آب‌ها در استان صفر است و رودخانه جاری نداریم، گفت: وضعیت آب شرب روستاها با بحران مواجه است اما اکنون به دنبال حفر ۱۴۰ چاه جدید هستیم که ۷۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.

مومیوند با بیان اینکه برداشت بی رویه از آب‌های زیر زمینی و کاهش بارندگی‌ها از عوامل مهم اين وضع هستند، ادامه داد: باید با شرایط بارندگی فعلی وضعیت را مدیریت کنیم و مردم در این بین باید همراهی کنند چراکه وضعیت آبی استان مانند قبل نیست و مردم باید باور کنند که وضعیت عوض شده و باید تغییر روش دهند.

وی با اشاره به اینکه با بالا رفتن فرهنگ مردم روستا نیاز آنان به آب مانند مردم شهر بيشتر شده است، اذعان داشت: برنامه ریزی برای ۳۰۰ روستای استان انجام شده تا بتوانيم كارهاي فرهنگ سازي را انجام دهيم.

مدیرعامل آب‌منطقه‌ای همدان نيز در جديدترين اظهار نظر خود از انتقال آب رودخانه روستاي دره مرادبيك واقع در جنوب شهر همدان براي تامين آب به تصفيه خانه شهرك بهشتي خبر داد.

مرتضی عزالدین با اشاره به اينكه امور آب شرکت آب‌منطقه‌ای همدان بر آن است تا با انتقال آب از دره مرادبیک به تصفیه‌خانه بهشتی، هزار لیتر در ثانیه به ظرفیت تولید آب شرب این شهر اضافه  كند، اذعان داشت: در سال ۸۳ طرحی مبنی بر انتقال آب اضافه دره مرادبیک به سد اکباتان در فصول غیر زراعی تهیه شده بود اما با کاهش بارندگی در سال جاری مقرر شد در فصولی که کشاورزان آب را نیاز ندارند، این آب به تصفیه‌خانه بهشتی انتقال یابد.

وی برآورد اجراي طرح را چهار و نيم میلیارد تومان عنوان كرد و افزود: در صورت تأمین اعتبار این آب در فصول غیر زراعی به تصفیه‌خانه بهشتی منتقل می‌شود.

نماینده مردم همدان در مجلس شورای اسلامی نيز معتقد است بايد راه حل بلند مدتي براي اين مشكل در استان انديشيده شود كه از جمله آن طرح آبرساني از گاماسياب به همدان است.

امير خجسته در گفتگو با مهر بیان داشت: جنگ آینده دنیا بر سر آب است و ایران در کمربند خشک جهان قرار دارد و اكنون یک ميلیارد نفر در جهان با بحران آب مواجهند و ۵۰ هزار نفر در روز به علت كمبود آب در جهان می‌میرد.

وي با بیان اینکه ۱۵ درصد كشور ایران دارای پوشش گیاهی است و مابقی در شرایط نیمه خشک قرار دارد، گفت: در استان همدان تنها یک سد بتوني داریم که گنجایش ۳۶ میليون مترمکعب آب دارد اما اکنون پنج میلیون متر مکعب آب دارد در حالیکه نیاز مردم استان برای مصارف شرب ۵۴ میليون متر مکعب است.

وی با اشاره به اینکه با تغییر اقلیم و بحران آب در استان مواجه هستیم و باید تدبیری برای آن اندیشید، اذعان داشت: ۱۰۰ حلقه چاه برای تامین آب آشامیدنی مردم در اطراف همدان و شهر بهار زده شده اما سالانه یک تا دو متر شاهد کاهش سطح آب‌های آن‌ها هستیم که مسئولان در مجلس بايد چاره اندیشی کنند.

نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شوراي اسلامي با بیان اینکه در سال گذشته ۱۰۰ روستا در استان با تانکر آبرسانی می‌شد، اذعان داشت: ۵۰۰ میليارد تومان در مجلس براي حل مشكل آب روستاييان در بودجه سال آتي كشور تصویب شد که با پیشگیری باید کاری کرد تا مردم با کمبود آب مواجه نشوند.

طرح انتقال آب گاماسياب به همدان مطرح شده است خجسته افزود: یکی از راهکاری آبرسانی به استان بهره مندی از سد تالوار بود که در سال ۸۹ باید آب آن به همدان می‌رسید اما در سال ۹۱ اين طرح تنها ۱۹ درصد پيشرفت كرده بود که عدم پیگیری این وضعیت را ایجاد کرد اما اکنون لوله گذاری ۵۵ درصد پیشرفت داشته و از ۹۱ تا کنون ۱۵۰ میلیارد تومان اعتبار به این طرح تزريق شده است.

وی با اشاره به اینکه اکنون ۱۰۵ کیلومتر لوله گذاری شده است، اظهار داشت: سد تالوار در دو سال گذشته تنها ۲۰ میلیون متر مکعب آب ذخیره كرده در حالی که سهم استان از مخزن اين سد ۶۰ میلیون مترمکعب است که بهمین علت بحث‌هایی با وزیر نيرو در خصوص انتقال آب از گاماسياب نهاوند انجام شد و وي دستور پيگيري فوری را صادر كرد تا بتوانم از نهاوند به شهر همدان آبرسانی کنیم.

نماینده مردم همدان در مجلس با اشاره به اینکه برای تامین آب همدان باید جلسه اضطراری در هیئت دولت برگزار شود، اظهار داشت: رمز موفقیت در استان وحدت است و در گرو آن می‌توان برنامه ریزی پایدار  کرد

اما استاندار همدان نیز در آخرين شوراي برنامه ريزي استان انتقال آب از سد ساخته نشده گرين نهاوند به همدان را ناميسر خواند.

محمد ناصر نيكبخت با اشاره به اينكه به طور قطع آب سد تالوار به همدان خواهد رسيد، اظهار داشت: آبرسانی از تالوار به همدان قطعی است به طوریکه سالانه ۱۶۴ میلیون مترمکعب آب تصفیه شده از خطوط انتقال وارد استان می شود.

وی با بیان اینکه گفته می شد برای جبران کمبود آب همدان از سد گرین نهاوند آب آورده شود اما این مسئله یکبار مورد محاسبه قرار گرفته و نیازمند ۱۸۰ کیلومتر اجرای خطوط انتقال و حفر ۱۰ تونل است، گفت: انتقال آب از این سد شدنی نیست.

وی با بیان اینکه آبرسانی از سدتالوار کمبود آب همدان را جبران می کند، گفت: برای کمبود آب ۲۰ سال آینده هم پیش بینی های لازم صورت گرفته اما در حال حاضر ضرورت بیان آن وجود ندارد.

نیکبخت گفت: آب تالوار آب کافی و مطمئنی است به طوریکه تاکنون برای اجرای خطوط انتقال آبرسانی از این سد ۲۵۰ میلیارد تومان هزینه شده و بالای ۲۰۰ میلیارد تومان دیگر برای اتمام پروژه نیاز داریم که قبل از اینکه کسی مصادره کند قول می دهم با سفر هیئت دولت به استان در سال آینده تمام اعتبارات پروژه آبرسانی از سدتالوار تامین شود.

وی اظهار داشت: برای جبران کمبود آب علاوه بر سدتالوار گزینه دیگری نیز وجود دارد اما از دادن وعده و وعید خودداری می کنیم.

آنچه مسلم است اینکه ۵۰ درصد از منابع آب شهر همدان از سد اکباتان تامین می‌شود كه هم اکنون با وجود ورود ۹۲۰ ليتر آب در ثانيه پنج ونیم میلیون متر مکعب آب دارد که تنها ۱۶ درصد از کل ظرفیت مخزن آن است.

واقعيت منابع آبي موجود نشان مي دهد كه با مديريت همين منابع مي توان استفاده بهينه را نيز داشت کمااینکه كارشناسان تغيير الگوي كشت، عدم تخريب مراتع، مصدود كردن چاه هاي غير مجاز و كنترل برداشت آب از چاه هاي مجاز، تغيير سوخت نيروگاه شهيد مفتح از تر به خشك و از همه مهم تر تغيير الگوي مصرف در مردم را از مهم ترين راهكارها براي گذر از اين بحران در استان همدان  مطرح كرده اند كه در صورت بي توجهي به ميسر شدن آن ها ادامه زندگي مردم در اولين پايتخت ايران سخت شده و آنرا با خطر مهاجرت روبرو خواهد کرد.