«مبانی فقهی و حقوقی مسئولیت مدنی ورزشکاران»

به گزارش خبرگزاری مهر، به رغم اینکه بازی ها و رقابت های ورزشی در بردارنده خطرها و آسیب های فراوان است، ورزشکاران در برابر آسیب ها و خسارت های ناشی از آن مسئولیت مدنی ندارند. از این رو هرگاه ورزشکاری ضمن مسابقات یا بازی های ورزشی آسیبی وارد کند، همچنان که از مسئولیت کیفری معاف است(بند «ث» ماده ۱۵۸ قانون مجازات اسلامی) در برابر این آسیب ها نیز ضامن نیست. از آنجا که قوانین و رویه قضایی ما در این باره نارساست و حتی پاسخ مناسبی برای وجود یا عدم مسئولیت مدنی ورزشکاران از دیدگاه حقوقی تبیین شده و آنگاه این مبانی از نظر فقهی مورد بررسی قرار گیرد تا زمینه شناسایی قلمرو مسئولیت مدنی ورزشکاران، انسجام رویه قضایی و تدوین مقررات شایسته فراهم گردد.

در این نوشتار منظور از مبانی، بنیان ها و نیروهایی است که قواعد ورزشی را در خصوص مسئولیت ورزشکاران ایجاد کرده و توجیه می نماید. گفتنی است که در مباحث فقهی، منظور از مبانی، بیشتر همان مستندات و ادله ای است که احکام شرعی را تبیین می کند. در مجموع، مقصود اصلی از مبانی در این نوشتار، دلیل و چرایی تحمیل یا عدم تحمیل مسئولیت جبران خسارت به طرفی است که استحقاق تحمل چنین مسئولیتی را دارد.

مفهوم مسئولیت مدنی نیز نزد دانشیان ِ حقوق، روشن و بدیهی است. موضوعی مهم و پر ابتلا که در نتیجه برخوردها و تزاحم حقوق میان اشخاص در جامعه ایجاد می شود و همواره مورد توجه ویژه قانون گذاران و کانون بحث و گفتگوی حقوق دانان بوده است.

اگر چه گاه مسئولیت مدنی را در مفهومی عام(التزام و تعهد شخص به جبران زیان و خسارتی که در نتیجه عمل مستند به او به دیگری واردشده است) به کار برده اند؛ به گونه ای که مسئولیت قراردادی و مسئولیت خارج از قراردادی را شامل می شود؛ لیکن در حقوق، مرسوم است که مسئولیت مدنی را در نوع اخیر(ضمان قهری و خارج از قرارداد) استعمال می کنند. بدین ترتیب، منظور از مسئولیت مدنی در اینجا، تعهد قانونی به جبران خسارت ناشی از فعل زیانبار است نه تخلف از تعهدات قراردادی.

بررسی مفهوم ورزش، قلمرو و مشروعیت آن و تبیین مسئولیت مدنی ناشی از آسیب های بدنی، مبانی حقوقی عدم مسئولیت مدنی ورزشکاران درعملیات ورزشی، مبانی فقهی عدم مسئولیت مدنی ورزشکاران در عملیات ورزشی، فصول سه گانه این کتاب را تشکیل می دهند.

مفهوم ورزش، قلمرو و مشروعیت آن، مسئولیت مدنی ناشی از آسیب های بدنی و مبانی آن، رضایت زیان دیده و پذیرش خطر، اعلام خطر و هشدار، شرط عدم مسئولیت، عرف و نیاز اجتماعی، اذن، اقدام، تحذیر، عرف و مصالح عرفی، دیدگاه فقهی شیعه، دیدگاه فقی اهل سنت، جبران خسارت و التیام زیان دیده، مجازات خطا کار، بازدارندگی و برقراری صلح، تأثیر رضایت زیان دیده در مسئولیت مدنی، تأثیر هشدار در مسئولیت مدنی، بررسی جایگاه عرف و نقش آن در انتفای مسئولیت مدنی، تأثیر اذن بر مسئولیت مدنی از دیدگاه فقه اسلامی، تأثیر اقدام در آسیب های بدنی و مسئولیت مدنی ورزشکاران از دیدگاه فقه اسلامی، وصول هشدار به زیان دیده، مقایسه قاعده تحذیر با اقدام و تأثیر آن در عدم مسئولیت ورزشکاران، مفهوم و ماهیت فقهی عرف، بررسی اعتبار عرف و تأثیر آن بر انتفای مسئولیت مدنی ورزشکاران از دیدگاه فقه اسلامی، از جمله موضوعات و مباحثی هستند که نویسنده بدانها پرداخته است.

کتاب «مبانی فقهی و حقوقی مسئولیت مدنی ورزشکاران» نوشته دکتر محمد مهدی مقدادی برای نوبت اول امسال در۳۲۶ صفحه از سوی انتشارات دانشگاه مفید قم منتشر شده است.