رشته‌های غیرمجاز؛ میراث مدیریت فرهاد دانشجو در دانشگاه‌آزاد

طهورا شهبازی: دانشجویانی که امسال قصد ادامه تحصیل در کارشناسی ارشد و دکترا داشتند با نگاهی به فهرست کد-رشته های مجاز غافلگیر شدند. امسال در لیست کد-رشته های مجاز رشته هایی به چشم می خورد که در توضیح آنها عبارت «مجوز تا اردیبهشت 1394» درج شده بود. رشته هایی که اگر تا اردیبهشت 1394 مجوز لازم را اخذ نکنند ملغی و دانشجویان 88 رشته کارشناسی ارشد و 93 رشته دکترا بلاتکلیف می شوند.

ماجرای غیر مجاز بودن برخی رشته ها از آنجا آغاز شد که مدیر کل دفتر گسترش آموزش عالی در آبان ماه امسال از غیر مجاز بودن 700 رشته دانشگاه آزاد سخن به میان آورد. بعد از آن نیز برخی از نمایندگان مجلس و اعضای کمیسیون آموزش اشاره هایی به برخورد با رشته های بدون مجوز داشته اند.

در این رابطه قاسم جعفری سخنگوی کمیسیون آموزش گفته بود: در جلسه ای که با وزیر علوم و میرزاه رییس دانشگاه آزاد داشتیم، موضوع پذیرش دکترا در دانشگاه آزاد مطرح بود و دغدغه نمایندگان این بود که پذیرش در رشته هایی صورت گرفته که مجوزی ندارند و استانداردهای لازم در آنها وجود ندارد. در نهایت رئیس دانشگاه پذیرفت و گفت که هدفشان این است در چار چوب استانداردهای موجود و قوانین و مقررات شورای گسترش حرکت کنند و اعلام کرد که خودشان در حال بررسی رشته هایی هستند که باید پالایش بشود.

وزیر علوم هم دراین باره اعلام کرد: هیاتی تشکیل شده و نمایندگان دانشگاه آزاد و وزارت علوم در آن حضور دارند و تا اردیبهشت ماه باید نتیجه نهایی مشخص شود و در رشته هایی دانشجو گرفته شود که مجوز خاص را دریافت کرده باشند. در سال آینده در رشته های بدون مجوز نباید دانشجو بگیرند.

همزمان رئيس دانشگاه آزاد نيز گفت: اگر واحدي در دانشگاه آزاد اسلامي پذيرش دانشجو در مقطع دكتري داشته باشد ولي فاقد استاد باشد بايد آن رشته ملغي و دانشجو به واحدي ديگر منتقل شود.

اما این قصه سر دراز دارد و ماجرای آن به یک دو سال ریاست حمید میرزاده در دانشگاه آزاد محدود نمی شود. همانطور که حسینی مدیر کل دفتر گسترش آموزش عالی می گوید: این ماجرا به سال 89 و ریاست فرهاد دانشجو در دانشگاه آزاد بر می گردد که حدود 1500رشته بدون مجوز اعلام شده بود اما این رشته ها به قوت به کار خود ادامه داده بودند.

سال 89 آغاز گسترش رشته های غیر مجاز دانشگاه آزاد

سید حسین حسینی مدیر کل دفتر گسترش آموزش عالی در مورد شرایطی که باعث غیر مجاز شدن برخی رشته ها می شود به خبرآنلاین گفت: همه دانشگاه ها چه دولتی و چه غیر دولتی برای ایجاد هر رشته باید تقاضا های خودشان را به دفتر گسترش آموزش عالی ارائه دهند و حسب موضوع اگر مرتبط با وزارت علوم باشد، وزارت علوم و اگر مربوط به وزارت بهداشت باشد باید به وزارت بهداشت ارسال کنند.

به گفته او بالاترین مرجع قانونی که در این مورد وجود دارد شورای گسترش آموزش عالی است که در هر دو وزارتخانه فعالیت دارد: بنابراین هر رشته ای که بخواهد مجوز پذیرش دانشجو را اخذ کند باید از شورای گسترش آموزش کشور مجوز خود را بگیرد و هر رشته ای را که بدون کسب مجوز از این مراجع اعلام ظرفیت دانشجو کنند غیر قانونی است و دانش آموختگان آنها هم از نظر وزارت علوم و وزارت بهداشت مدرکشان از درجه اعتبار ساقط می شود. بنابراین در این ارتباط هم همین است. در دانشگاه آزاد از سال 89 رشته هایی بودند که در واحدهای علوم و تحقیقات سراسر کشور فعال اما غیر مجاز بودند با این حال امسال متاسفانه در شهریور ماه هم رشته های جدیدی را اضافه کرده است که اینها هم بدون مجوز هستند.

وزارت علوم نمی تواند کاری کند

اما درباره اینکه برخوردها با این نوع رشته ها چرا بعد از اینکه کار از کار گذشته و دانشجویانی زیر بار هزینه های سنگین رفته اند صورت می گیرد، حسینی به خبرآنلاین می گوید: ما از گذشته از زمانی که تیم جدید وزارت علوم مستقر شده در مورد این 1500رشته ای که از گذشته فاقد مجوز بودند گزارش هایی را اعلام کردیم. منتها در همان موقع صورتجلسه ای تنظیم شده بود که به اینها اجازه داده بودند تا مهر 93 پذیرش دانشجو داشته باشند تا در این فاصله دانشگاه آزاد بیاید شرایط خود را اعلام و مجوز اخذ کند که این اتفاق نیفتاده و رشته های جدید هم به این رشته ها اضافه شده است.

او گفت: وزارت علوم در این بحث ها اقدام خاصی را نمی تواند انجام دهد مگر اینکه به مراجعی شکایت کند ولی به هر شکل در حال حاضر آنچه اتفاق افتاده انعکاس موضوع هم به مراجع مربوطه، شورای انقلاب فرهنگی، مجلس شورای اسلامی و هم خود وزیر علوم بوده که در همه این حوزه ها تصمیماتی گرفته شد و امیدواریم اقداماتش انجام شود و رشته هایی که فاقد مجوز هستند تعیین تکلیف شود.

مدیر کل دفتر گسترش آموزش عالی در مورد شرایطی که منجر به مجاز شدن این رشته ها می شود، گفت: در حال حاضر بحث ما این است که رشته هایی که بدون مجوز پذیرش داشتند باید با توجه به استانداردهایی که برای هر رشته نیاز هست مورد ارزیابی قرار گیرند اگر دارای شرایط بودند، می توانند ادامه فعالیت داشته باشند و اگر فاقد شرایط بودند که ادامه فعالیت آنها غیر ممکن می شود.

به گفته او شرایطی که باید این رشته ها داشته باشند عمدتا مربوط به هیات علمی است: برای راه اندازی یک رشته کارشناسی ارشد حداقل یک دانشیار و 3استادیار و در مقطع دکترا 2 دانشیار و 3 استادیار نیاز است و البته این شرایط را را در ماه های آخر به تصویب رساندیم اما اگر بخواهیم بر اساس معیارهای سابق هم ارزیابی کنیم در هر رشته ای که تقاضا وجود داشته باشد باید در کارشناسی ارشد 3استادیار و در دکترا حداقل یک دانشیار و 3استادیار حضور داشته باشند. این شرایط از نظر هیات علمی است و سایر مسایل هم باید قطعا وجود داشته باشد. از نظر امکانات آزمایشگاهی، سخت افزاری و نرم افزاری که باید در جای خودش قرار گیرد.

حسینی در مورد اینکه با وجود گسترش این تخلفات درسال های گذشته چرا امسال و بنا به درخواست برخی نمایندگان  به آنها رسیدگی می شود، گفت: این اتفاق در دولت قبل هم افتاده و در حوزه گسترش آموزش عالی نیاز سیاسی مطرح نیست. هر کد رشته ای که می خواهد پذیرش دانشجو داشته باشد باید مجوزش را از شورای گسترش اخذ کند و این نگاه سیاسی ندارد. به همین دلیل تمام رشته هایی که دارای مجوز از وزارت علوم هستند را روی سایت این وزارتخانه قرار دادیم تا دانشجویان اسامی رشته ها را در مقاطع مختلف مشاهده کنند.

اسامی بعضی از کدرشته هایی که مجوز آنها تا اردیبهشت1394است به شرح زیر است:

رشته های کارشناسی ارشد

رشته های دکترا

47233