آیا "آبه ژاپن"، آبه آسیا و آبه جهان می شود؟

به گزارش خبرگزاری مهر، نشنال اینترست در گزارشی تحت عنوان "دستور کار سیاست امنیتی و خارجی شینزو آبه نخست وزیر ژاپن" نوشت: پیروزی آبه و حزب لیبرال دموکرات در انتخابات ماه دسامبر در ژاپن حکایت از تغییر قدرت از موضع راستگرا- ملی گرا به سوی لیبرالیسم است.

حزب "ناسیونالیست افراطی برای نسل‌ های آینده" که 17 کرسی را از دست داد، تنها دو نماینده خود را در پارلمان حفظ کرد. این حزب ملی گرایان را گردهم آورده است. "ایشیهارا شینتارو" به عنوان آخرین نامزد در فهرست انتخاباتی این حزب نتوانست هیچ کرسی ای را در پارلمان از آن خود کند و فورا اعلام کرد که عرصه سیاست را ترک می کند.

"توشیو تاموگامی" یکی از فرماندهان پیشین نیروی هوایی ژاپن که به دلیل داشتن ایده های ملی گرایانه معروف است، خواستار کناره گیری حزب کومیتو از قدرت برای دستیابی به یک دستور کار نظامی محافظه کار شد. شکست وی نمادین بوده و نشان دهنده شکست دیدگاههای ملی گرایانه به خصوص در زمینه نظامی است.

حزب دموکراتیک ژاپن در انتخابات 11 کرسی را بدست آورد و هم اکنون 73 کرسی را به طور کلی در پارلمان از آن خود کرده است. حزب "احیای ژاپن" نیز یک کرسی را از دست داد و هم اکنون 41 را تصاحب کرده است اما نفوذ "تورو هاشیموتو" شهردار ملی گرای بانفوذ در اوساکا بطور قابل توجهی تضعیف شده است.

در همین رابطه تورو هاشیموتو استعفای خود را از سیاست های ملی به خاطر تمرکز بر سیاست های منطقه ای اوساکا اعلام کرد و بدین ترتیب "ادا کنجی" که دیدگاه متوازن تری را در قبال موضوعات دولتی دارد، ریاست این حزب را برعهده گرفت. حزب سیاسی دیگر حزب کمونیست است که با کسب 13 کرسی شمار کرسی های این حزب به 21 کرسی در پارلمان رسید.

این نتایج می تواند عواقبی را برای سیاست آبه به همراه داشته باشد، به ویژه در مسائل مربوط به امنیت، سیاست و تاریخ. دو فرضیه در اینجا مطرح می شود. تحلیلگران خوشبین بر این باورند که چشم انداز سیاسی همراه با آمادگی آبه برای توجه به دستیاران رئالیست میانه رو از وزارت امور خارجه همچون "شوتارو یاچی" نخست وزیر را قادر ساخته تا رویکرد متعادل تری را در پیش بگیرد که وی را هم تراز با افکار عمومی جهانی از جمله دیدگاه آمریکا و اروپا می کند.

تحلیلگران بدبین نیز بر این باورند که ترکیبی از اکثریت قدرتمند در مجلس نمایندگان باید با احتیاط باشد زیرا تغییر جزر و مد سیاسی به سوی لیبرال ها باعث شده تا  راستگرا- ملی گرا قوی تر شده و آبه حق انتخاب داشته باشند اما تنها برای گوش دادن و اجرای نظرات آنها.

این نشریه غربی در ادامه با اشاره به برنامه امنیتی و نظامی نخست وزیر ژاپن می نویسد: آبه پس از انتخابات اعلام کرد که تجدید نظر در قانون اساسی یکی از اهداف مهم سیاسی وی است. تا آنجا که به ماده 9 مربوط می شود، وظیفه اصلی در حال حاضر تمرکز بر بحث پارلمانی در زمینه تدوین تصمیم کابینه در روز اول جولای است که مجوز اعمال حق جمعی برای دفاع از خود را به ژاپن می دهد.

از سوی دیگر به نظر نمی رسد که نیاز واقعی برای بازنگری در قانون اساسی با هدف ایجاد اطمینان در عرصه سیاست نظامی و امنیتی فعال ژاپن وجود داشته باشد. احتمال می رود که وزارت امور خارجه نقش فعال تر را در عملیات حفظ صلح (PKO) و اقدامات تحت قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد داشته باشد که از جمله این قطعنامه ها می توان به تصویب "قانون دائمی"  اشاره کرد که در مواجهه با قطعنامه افغانستان در سال 2001 و قطعنامه عراق در سال 2003 مطرح شد اما نیازمند اصلاح قانون اساسی نبود.

در واقع، به نظر نمی رسد تا زمانیکه حزب کومیتو بخشی از ائتلاف حاکم باقی بماند، تجدید نظر بیشتر در ماده 9 قانون اساسی امکان پذیر باشد. در صورت بازنگری در قانون اساسی ژاپن مسائلی همچون حقوق زیست محیطی و سیاست های عمومی یا حقوق مالکیت زمین از اهمیت بیشتری برخوردار می شوند.

دوم اینکه، این روزها صحبت از وقایع تاریخی همچون بازدید از معبد یاسوکونی یا راحتی زنان در ژاپن می شود. در طول مبارزات انتخاباتی، تمام احزاب، رسانه ها و دانشگاهیان نسبت به این موضوع سکوت کامل اختیار کرده بودند اما هم اکنون دو احتمال وجود دارد.

نگاه خوشبینانه این است که آبه بیش از یک رئالیست و شنونده خوب در قبال دستیارانش است. وی در پی بازدید از معبد یاسوکونی نیست و در زمینه مسئله راحتی زنان به بهترین دیپلماتهای خود اجازه می دهد تا به صورت محرمانه درباره طرح ابتکاری بیشتر برای التیام بخشیدن به زخم زنان مذاکره کنند و به پارک گئون های رئیس جمهوری کره جنوبی نیز اجازه پیوستن به این طرح را برای حذف این موضوع از دستور کار سیاسی موجود بین ژاپن و کره می دهد.

سال 2015 با توجه به بیانیه آبه در بزرگداشت هفتادهمین سالگرد پایان جنگ جهانی دوم از اهمیت بالایی برخوردار است اما پیام اصلی تاریخ باید تعهد وی به بیانیه مورایاما و همچنین تصمیم نخست وزیر ژاپن برای فراموش نکردن این موضوع باشد که ژاپن در طول تاریخ مرتکب جنایاتی شده است. در صورت شناسایی این حقایق در سال 2015، آبه می تواند اقدامات مصمم تر بیشتری را برای تبدیل "آبه ژاپن" به "آبه آسیا" و "آبه جهان" انجام دهد.

دیدگاه بدبینانه این است که بیانیه 2015 آبه منحصرا "آینده گرا" بوده زیرا با هدف اعلام این موضوع به جهان صادر شده است که ژاپن همه چیز را برای آشتی با گذشته انجام داده است و در آینده تلاش گسترده ای را برای تبدیل به یک کشور دموکراتیک و صلح آمیز انجام می دهد.

پیام های کلیدی، فراموشی گذشته و فعالیت جمعی برای آینده است. از سوی دیگر انتظار نمی رود که کابینه اقدام بیشتری را در زمینه آزادی عمل زنان انجام دهد. آبه در زمینه معبد یاسوکونی ملی گرایان را تحت فشار قرار می دهد زیرا بر این باورند که فشار از سوی اتحاد شی جینپینگ-پارک گئون های، ژاپن را تحقیر کرده و بنابراین نخست وزیر ژاپن باید بار دیگر  غرور و انعطاف پذیری ژاپن را با بازدید از این معبد به رخ بکشد که در صورت انتخاب این مسیر آبه با وجود ارتقای موقعیت سیاسی داخلی خود به سمت انزوای جهانی پیش می رود.

یک مسئله دیگر که باید در اینجا مورد بحث قرار گیرد، موضوع اوکیناوا است. نامزدهای غیر LDP که مخالف انتقال پایگاه هوایی فوتنما به سواحل هنوکو بودند، آرای بیشتری را در انتخابات کسب کرده که این موضوع نشان دهنده گرایش کلی به سوی رد گزینه هنوکو است. با وجود آنکه دولت توجه ویژه ای را به هویت اوکیناوا دارد، یک مسئله طولانی نادیده گرفته شده است و ممکن است که  این موضوع به دشوارترین چالش امنیتی، دفاعی و مسئله سیاست خارجی در کابینه سوم آبه تبدیل شود.

پیشبرد سیاست های اقتصادی موسوم به "آبه نومیکس " که همان فلش سوم مقررات زدایی و توسعه اقتصادی، تجدید حیات مناطق و غیره است، یکی دیگر از موضوعات مهم در دستور کار نخست وزیر ژاپن است که موفقیت یا شکست در این زمینه ها ممکن است تاثیر قابل توجهی را بر حیات سیاسی آبه بگذارد.