پاکت‌چین: روش‌شناسی در رشته‌های قرآنی دور از ذهن نیست

عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع) گفت: روش‌شناسی در علوم دینی یک چیز عجیب و دور از ذهن نیست. ما باید بدانیم در مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن باید چه راهی را برویم و درست‌ترین راه را انتخاب کنیم.

به گزارش خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، احمد پاکت‌چین در همایش «مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم با رویکرد روش‌شناسی» که همزمان با برگزاری بیست و پنجمین دوره مسابقات بین‌المللی دانشجویان مسلمان در سالن سعدی برج میلاد برگزار شد با بیان این‌که ما اکنون در شروع سال 2015 میلادی هستیم، در عصری که تمدن‌های مختلف وجود دارد و گاهی برقراری این تمدن‌ها به صورت دوستانه و گاهی هم غیردوستانه است، اظهار کرد: در حوزه مواجهه با فرهنگ غرب ما مسلمانان با یک فرهنگ غربی مواجه هستیم که گاهی احساس می‌کنیم این فرهنگ از فضای ذهن ما خارج است و به نوعی در این تمدن‌ احساس ناامنی می‌کنیم.

وی در ادامه با اشاره به مثالی در رابطه با این‌گونه فضایی که در تمدن‌ها شکل گرفته عنوان کرد: ما گاهی در محافلی حضور پیدا می‌کنیم که شاید نتوانیم آن محافل را درک کنیم و به نوعی دچار احساس ناامنی می‌شویم. در این لحظه 3 راهکار داریم و یک راهکار پیشنهادی. اولین راه ما این است که در مقابل این فضای ناشناخته سکوت می‌کنیم و دومین حرکت ما ممکن است حرکتی باشد مصداق این ضرب‌المثل یعنی کاتولیک‌تر از پاپ می‌شویم یا همان کاسه داغ‌تر از آش، و می‌خواهیم به نوعی خود را پیشتاز از آن فضایی که در آن قرار داریم نشان بدهیم.

عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع) یادآور شد: یکی دیگر از رفتارهای ما در آن فضا این است که قاعده بازی را برهم می‌زنیم و راه پیشنهادی دیگر که از آن سه راه حل بهتر و برتر است این است که ما در آن موقعیت نقش خود را ایفا کنیم. در آن صورت سایرین هم این رفتار ما را می‌پذیرند. در این شرایط بهتر است که ما توانایی‌ها و داشته‌های خود را بشناسیم و آن را به سایرین عرضه کنیم.

پاکت‌چین یادآور شد: ما به جهانی دعوت شده‌ایم که به نظر می‌رسد این موقعیت مناسب ما نیست. یکی از کارهایی که در حوزه قرآنی ما آن را اتخاذ کرده‌ایم سکوت است یعنی ما کاری به کار کسی نداریم. تاریخ این‌گونه رفتارها گذشته است. گاهی هم در بعضی از مناطق یک سری از افراد شعار علمی می‌دهند و جلوتر از دیگران پیش می‌روند و گاهی در این راستا دچار پوزیتیویسم می‌شویم. در قرن‌های گذشته این عمل بسیار رخ داد. قاعده سوم هم که قبلا مثال آن را زدم برهم زدن بازی است. این برهم زدن بازی مثل جریان‌های تندروها و سلفی‌هاست که می‌گویند ما با دنیا حرفی نداریم و می‌خواهیم قواعد خودمان را داشته باشیم.

وی گفت: اما یک راه حل قابل پیشنهاد این است که در این فضایی که اکنون ما در آن قرار گرفته‌ایم ما همان تفکر و فهم عمیق خود از مسائل دینی را داشته باشیم. در راستای علوم قرآنی ما بالاترین ذخیره‌ها به نام قرآن و اسلام را داریم. هم‌چنین ما از سرمایه وحی برخوردار هستیم. در این لحظه ما باید بدانیم که باید از این توانایی‌هایمان نهایت استفاده را کنیم.

عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع) خاطرنشان کرد: سکوت و برهم زدن بازی و ترور باعث می‌شود که ما درنهایت بازنده باشیم. اگر بخواهیم جلوتر از سایرین هم حرکت کنیم باز هم اشتباه کرده‌ایم. ما در این دنیای موجود باید واقعیت‌ها را بشناسیم و بدانیم در دنیا چه می‌گذرد و چه مبنای فکری وجود دارد. ما باید قرآن خودمان را هم بهتر بشناسیم و از آن بهره کافی را ببریم.

پاکت‌چین در ادامه با بیان این‌که من دو نگرانی بسیار مهم دارم، گفت: اولین نگرانی من در این است که راهکارهایی را ارائه می‌دهیم که گاهی از عهده آن برنمی‌آییم. ما اگر می‌خواهیم بگوییم که شما که از فلسفه غرب صحبت می‌کنید اکنون بیایید و حرف اسلام را هم بشنوید باید حرفی برای گفتن داشته باشیم. ما باید برای این‌که اندیشه‌های خود را ارائه بدهیم کارهای پژوهشی داشته باشیم. در گذشته تفسیر به رأی بود و گاهی مطالب را در قالب نظریه ارائه می‌دهیم. اینها چیزی نیست که بتواند این خلأ اندیشه را جبران کند.

وی ادامه داد: ما برای رسیدن به مطالعات میان‌پژوهی هرگز نمی‌توانیم از راه ساده وارد شویم بلکه باید راه درست و عملی را در عرصه مطالعات میان پژوهی استفاده کنیم. نگرانی بعدی من این است که ما می‌خواهیم کاری را انجام بدهیم ولی از بیراهه وارد آن کار می‌شویم. برای شناخت تعالیم اسلام و این‌که بتوانیم آن چیزی را که شناخته‌ایم به دنیای امروز پیوند بدهیم راه‌هایی وجود دارد و آن راه جدید همین روش‌شناسی است. روش‌شناسی در علوم دینی یک چیز عجیب و دور از ذهن نیست. ما باید بدانیم در مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن باید چه راهی را برویم و درست‌ترین راه را انتخاب کنیم.

انتهای پیام