ماجرای پاشایی، نشان‌دهنده ورود ما به دهه تحولات اجتماعی- فرهنگی است

به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر محمدرضا جوادی یگانه(رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات) در مراسم تجلیل از برترین‌های پژوهش‌ فرهنگی گفت: ما در سال‌های اخیر با موضوعات فرهنگی و اجتماعی پیچیده‌ایی مواجه شدیم. در ماجرای اخیر، فوت مرحوم مرتضی پاشایی، یک پدیده ساده فرهنگی، که تشیع جنازه یک هنرمند است، خود پدیده به شدت تعجب برانگیز بوده و تفسیرهای این پدیده که هنوز هم ادامه دارد، تعجب برانگیزتر بوده است. این مساله نشان می‌دهد که دهه جدید، دهه تحولات اجتماعی- فرهنگی است. این مسائله باعث می‌شود که پژوهش فرهنگی ضرورت بیشتری پیدا کند. اما متاسفانه ما با کثرتی از پژوهش‌های فرهنگی بی‌پایه و اساس، ضعیف، سطحی، کتابسازی و پژوهش‌سازی در هر مورد اجتماعی مواجه هستیم. ما با انبوهی از این دست پژوهش‌ها مواجه هستیم ولی در اصل این‌ها پژوهش محسوب نمی‌شوند.

وی گفت: خیلی از این پژوهش‌سازی‌ها، گرداوری و بررسی آماری است و ما آن دوران طلایی پژوهش‌های ناب را از دست داده‌ایم.

وی در ادامه افزود: ما نیازمند یک نهضت دسترسی به فرهنگ و منابع و تحقیقات فرهنگی هستیم. پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات این کار را شروع کرده و ما منابعی را که دسترسی داشته‌ایم، به صورت pdfو رایگان در سایت پژوهشگاه، برای محققین قرار دادیم.

وی افزود: جشنواره پژوهش فرهنگی برای احیای مرجعیت پژوهش فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد بسیار ضروری است. بازگشت این مرجعیت به وزارت فرهنگ، مانع پژوهش‌سازی‌ها و تولید پژوهش‌های بی ارزش می‌گردد.

وی اظهار کرد: ما طرح‌های ملی و رصد فرهنگی را شروع کرده‌ایم. پژوهش‌هایی که در پژوهشکده انجام می‌شود در سه سطح قرار دارند. ۱- پژوهش‌های کلان یا ملی ۲- پژوهش‌های میانی یا کارکردی ۳- پژوهش‌های خرد یا رصد فرهنگی.

در ادامه این مراسم آقای مسجدجامعی(وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد) به ایراد سخنرانی پرداخت. وی در ابتدا به تاریخچه شکل‌گیری جشنواره پژوهش‌های فرهنگی برتر سال پرداخت و از بنیانگذاران این کار تقدیر نمود.

وی گفت: در اولین سالهای این مراسم بین ۲ تا ۳ هزار پژوهش بررسی و از بین آنها ۷۰۰ پژوهش انتخاب و در یکجا جمع‌آوری و نمایه‌نویسی شد.

وی از مرحوم آیت الله معرفت به عنوان چهره تاثیرگذار در حوزه پژوهش‌های دینی یاد کرد و افزود: پژوهش‌های اجتماعی حوزه دین در گذشته چندان قوی نبود و در ادامه، این حوزه تقویت و به صورت یک حوزه مستقل دین‌پژوهی درآمد. کنگره دین‌پژوهان محصول این تلاش‌ها بود. شاید ورود برخی مباحث در حوزه پژوهش‌های دینی، قدری چالش برانگیز بود ولی با همت و حمایت آیت الله معرفت و البته آیت الله سبحانی این کار انجام شد.

وی در ادامه به موضوع پژوهش پرداخت و افزود: مدتها طول کشید تا نظام اجرایی متوجه شود حوزه پژوهش‌های فرهنگی به عنوان یک حوزه میان رشته‌ایی از جایگاه ویژه‌ایی برخورداراست و باید توجه ویژه نسبت به آن داشت. وی همچنین به انتقاد از دزدی‌های علمی و پژوهشی پرداخت و با نگاه نقادانه به آسیب‌شناسی این حوزه نگریست.

در ادامه این مراسم، از پژوهشگران برتر حوزه پژوهش‌های فرهنگی توسط وزیر فرهنگ و ارشاد، تقدیر به عمل آمد. در رشته پژوهش‌های برتر از محمدرضا حمزه ای به عنوان پژوهشگر رتبه اول بررسی تحلیلی تدوین و تالیف شاهنامه، در رشته فرهنگ عامه شهر یزد از صدیقه رمضان خوانی به عنوان رتبه دوم و سیده راضیه یاسینی در قالب پژوهشگر پوشش و منش زنان در نقاشی و ادبیات ایران از پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات به عنوان رتبه سوم، غلامعلی والی فراهانی پژوهشگر ارشاد استان مرکزی به عنوان اثر شایسته تقدیر، تجلیل و قدردانی شد. همچنین در رشته پژوهشگران برتر نیز سید عبداله انور از سازمان ارشاد استان تهران نفر اول، نادره جلالی از انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به همراه سعید نوریان از اردبیل به صورت مشترک دوم و سعید فلاح‌فر از معاونت امور هنری وزارت ارشاد نفر سوم و بهرامی کمیل از معاونت توسعه مدیریت و منابع وزارت ارشاد به عنوان پژوهشگر قابل تقدیر، انتخاب و از آنها تقدیر شد.

درادامه مراسم جناب آقای علی جنتی (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی) به ایراد سخنرانی پرداخت.

جنتی ضمن تشکر از پژوهشگران برتر از جمله دکتر حجتی استاد قرآن‌پژوهی و مهندس میرسلیم(پیشکسوت عرصه پژوهش فرهنگی) افزود: بابت تغییر رویکردی که در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات توسط دکتر جوادی صورت گرفته، لازم می‌دانم تشکر کنم چه را که رویکرد پژوهشگاه به سمت طرح‌ها و پروژه‌های ملی سوق داده شده است.

وی همچنین از ایجاد شبکه ملی نخبگان به عنوان یک کار ضروری که توسط پژوهشگاه در حال انجام است احساس رضایت کرد و افزود: ما باید یک شبکه‌ایی را داشته باشیم که در آن امکان شناسایی نخبگان و پژوهش‌های حوزه‌های گوناگون فرهنگ وجود داشته باشد.

وی در ادامه به رصد فرهنگی اشاره کرد و گفت: در تحلیل رویدادها و تحولات اجتماعی در داخل و خارج کشور اقدامات خوبی انجام شده است، ولی عمده کارها به صورت پراکنده بوده و این کار نیاز به سامان دارد. ما باید به طور مرتب مجموعه تحولات فرهنگی و هنری کشور را رصد، تحلیل و برنامه‌ریزی کنیم.

وی افزود: به طور مثال در اوایل انقلاب در یکسال به طور متوسط، ۸۳ میلیون نفر به سینما می‌روند ولی چند سال بعد این آمار یک شیب نزولی پیدا می‌کند. این روند قابل مطالعه است که چرا چنین اتفاقاتی در کشور در طی زمان رخ می‌دهد.

وی با اشاره به تشیع جنازه مرتضی پاشایی اظهار کرد: همین تشیع جنازه آقای مرتضی پاشایی برای خیلی‌ها غافلگیر کننده بود. جوانی که سی سال بیشتر نداشت و در این اواخر به موسیقی پاپ رو ‌آورده بود، به هنگام دفنش در بهشت زهرا در حدود ۳۰ تا ۴۰ هزار نفر جمع می‌شوند، به طوری که از ظهر تا شب، موفق به دفن جنازه ایشان نشدند. این مسئله قابل توجه است. حتما در یک جایی باید به این موضوع پرداخته شود و بررسی کنند که این پدیده چه بوده و چرا اتفاق افتاده است و بسیاری از این دست مطالب باید در پژوهشگاه بررسی و تحلیل شوند. وی گفت: وجود پژوهش فرهنگی و پژوهشگاه فرهنگی به عنوان پشتوانه فکری مجموعه اجرایی- فرهنگی کشور یک ضرورت است.