زنبورداری در خراسان شمالی؛ فرصتی برای توسعه/ کاستی‌ها کام تولیدکنندگان عسل را تلخ می کند

به گزارش خبرنگار مهر، استان خراسان شمالی در شمال شرق کشور با داشتن باغ های میوه، اراضی زراعی و مراتع مرغوب با گل و گیاه های وحشی شرایط مساعدی برای فعالیت زنبورداری دارد، مجموعه عواملی که سبب شده این استان به صورت بالقوه یکی از قطب های تولید عسل در کشور باشد اما متأسفانه از این ظرفیت عظیم آن چنان که باید و شاید استفاده نمی شود.

بر اساس آمار اعلام شده از سوی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی، این استان در سال ۹۲ از نظر تولید عسل در رده سیزدهم کشور و از لحاظ میانگین تولید عسل به ازای هر کلنی(بهره وری) در رتبه پنجم کشور قرار داشته است.

با وجود این که در سال های اخیر خشکسالی و عوارض آن سبب نوسان در تولید عسل در خراسان شمالی شده اما تلخ کامی تولیدکنندگان عسل در استان تنها از کمبود بارندگی و در نتیجه پژمردگی گل ها و کاهش شهد و گرده نیست آنها از کمبود حمایت ها در این زمینه خصوصا در عرصه بازاریابی و صادرات گلایه دارند.

یکی از تولیدکنندگان عسل در خراسان شمالی در این زمینه در گفتگو با خبرنگار مهر، می گوید: با وجود این که عسل تولیدی در استان از نظر کیفیت در رده بالایی قرار دارد و توان رقابت با مرغوب ترین عسل های تولید شده را دارد اما زنبورداران این استان برای فروش مناسب محصول تولیدی خود با مشکل روبرو هستند.

حسین شاه نظری می گوید: عسل مرغوب تولیدی در استان مناسب صادرات بوده و می بایست مسئولان و متولیان زمینه صدور این محصولات را فراهم و تسهیل کنند.

به گفته وی همچنین تأمین مواد اولیه یکی از دغدغه های تولید کنندگان عسل در خراسان شمالی محسوب می شود که ضعف در این بخش سبب می شود مواد اولیه با قیمت بالاتری به دست زنبورداران برسد و در نتیجه کیفیت کار آنها کاهش یابد.

شاه نظری می افزاید: اگر در این زمینه شرکت های تعاونی زنبورداران با حمایت مدیران بخش کشاورزی فعالیت جدی و ملموس تری داشته باشند می توان با استفاده از این ظرفیت برای بازاریابی، صادرات و تأمین مواد اولیه مورد نیاز زنبورداران اقدام کرد.

پدیده خشکسالی و کاهش تولید عسل

یکی دیگر از تولیدکنندگان عسل در خراسان شمالی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به خشکسالی های پی در پی در استان می گوید: در شرایطی که خشکسالی ها و کمبود بارندگی و در نتیجه گرمای زودرس بهاری سبب پژمردگی گل ها و کاهش شهد و گرده در استان شده و تولید عسل را کاهش داده است حداقل انتظار زنبورداران از سازمان جهاد کشاورزی این است که با اعطای تسهیلات کم بهره و خدمات ارزان قیمت دست فعالان این بخش را بگیرد.

امان پاکدین می افزاید: اگر به صورت جداگانه و بر اساس تعداد کلنی های هر زنبوردار نگاه کنیم متوجه می شویم که در سال های اخیر میانگین تولید عسل در استان کاهش چشمگیری داشته به گونه ای که در چندین سال پیش من از هر کلنی حدود ۱۹ الی ۲۰ کیلو عسل برداشت می کردم در حالی که اکنون تولید به زیر ۱۰ کیلوگرم عسل در هر کلنی رسیده است.

وی تصریح می کند: در چنین شرایطی صرفا با افزایش تعداد کلنی ها و در نتیجه افزایش کلی میزان تولید عسل در استان نمی توان مدعی شد که اوضاع زنبورداران خراسان شمالی رو به راه است چرا که اگر چه تولید افزایش یافته اما سود نهایی حاصله با توجه به سرمایه گذاری و هزینه انجام شده به هیچ عنوان دلگرم کننده نیست.

افزایش ۱۸ درصدی تولید عسل در خراسان شمالی

مدیر امورطیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، با یادآوری این که طرح آمارگیری از زنبورستان های استان مهر ماه امسال همزمان با سراسر کشور در خراسان شمالی نیز انجام شده و اکنون نتایج آن استخراج شده است، می گوید: بر اساس نتایج این آمارگیری در حال حاضر هزار و ۴۶۰ نفر در حرفه زنبورداری در استان مشغول فعالیت هستند و تعداد کلنی ها شمارش شده خراسان شمالی نیز ۱۰۶ هزار و ۵۸۶ کلنی است.

حسین رضازاده اظهار می کند: بر اساس نتایج این آمارگیری که به مدت هفت روز انجام شد؛ شمار زنبورداران این استان نسبت به سال گذشته ۱۲ درصد و تعداد کلنی ها هم سه درصد بیشتر شده است.

به گفته وی از مجموع این تعداد کلنی در خراسان شمالی در سال جاری هزار و ۲۹۷ تن عسل تولید شده که با توجه به تولید هزار و ۹۹ تنی سال گذشته، میزان عسل تولیدی در استان در سال جاری به نسبت پارسال ۱۸ درصد افزایش یافته است.

رضازاده با تأیید کاهش میانگین تولید عسل در هر کلنی در خراسان شمالی می گوید: امسال به طور میانگین از هر کلنی زنبورعسل در استان ۱۲ کیلوگرم عسل تولید شده که اگر چه به نسبت تولید میانگین ۱۱ کیلوگرمی سال گذشته افزایش دارد اما از تولید معمولی استان فاصله چشمگیری دارد.

وی تصریح می کند: در سال های ترسالی و بارندگی مناسب میانگین تولید عسل در خراسان شمالی به ازای هر کلنی بین ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم است.

رضازاده علت کاهش تولید عسل به ازای هر کلنی در استان را خشکسالی، کاهش و نبود پراکنش مناسب بارندگی، گرمای زودرس بهاری، درجه حرارات بیش از حد محیط، وزش بادهای گرم، پژمردگی گل ها و کاهش شهد و گرده عنوان می کند.

سخن پایانی

با در نظر گرفتن نقش زنبورعسل به عنوان تولید کننده عسل، موم، ژله رویال، گرده گل، زهر و سایر فرآورده ها از یک طرف و ایفای نقش آن در گرده افشانی گیاهان و افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی و همچنین حفظ محیط زیست می توان به یقین مدعی شد که با توجه بیشتر به این بخش، زنبورداری سهم قابل توجهی در توسعه اقتصادی و طبیعی استان را به همراه خواهد داشت.

به نظر می رسد در این زمینه فعال شدن واقعی تعاونی های زنبورداران خراسان شمالی به همراه عزم جدی مسئولان و مدیران این بخش برای حمایت از زنبورداران می تواند حتی در صورت تداوم خشکسالی ها گره گشا باشد اگر چه که با نوید سازمان هواشناسی مبنی بر پیش رو داشتن سال های ترسالی، امید به تولید و افزایش محصول در بخش های مختلف کشاورزی بازگشته است.