کودکان کار در انتظار فتوت و عیاری ایرانیان

در گوشه‌ای از این شهر پهناور آدم‌ها برای حفظ میراث ناملموس خود از چنگال گردباد مدرنیته و اثبات حقانیت فرهنگی خود به جهانیان در تکاپو هستند.

این افراد تمام تلاش خود را به کار گرفته‌اند تا با برگزاری نشست‌های رنگارنگ بین المللی و هزینه‌های کلان چند صد هزاری آیین فتوت و عیاری کهن ایرانیان و نیز سنت‌های مردم سرزمین پارس را به رخ میهمانان خارجی خود بکشند غافل از اینکه تنها کمی آن سوتر از این هیاهوهای رسانه‌ای و نور پردازی‌های هزار رنگ، کودکان بی پناهی زندگی می‌کنند که نام "کوکان کار" یا "کودکان مستمند" را به یدک می‌کشند و در انتظار عیاری و فتوتی نشسته‌اند که ثانیه‌ای شادی و محبت را برای آنها رقم زند.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه اصفهان، پسرکی که با هزار شرط و پیش شرط پدر معتاد خود به مدرسه می‌رود و مجبور است بعد از ظهرها در کنار خیابان فال نیز بفروشد یا آن دخترکی که به اجبار زمانه خانه نشین شده و حتی از داشتن یک دفتر نقاشی برای کشیدن کوکانه‌های خود نیز محروم است نه تنها احتیاج به سمینار‌ یا همایش‌های ملی و بین المللی بلکه نیازی به لایحه و قانون هم ندارد، لایحه‌ای که پس از هزار گرفتاری ممکن است تصویب شود و حتی پس از تصویب نیز ممکن است به دست فراموشی سپرده شود. او غذا می‌خواهد، مدرسه، خانه و یک زندگی، حتی زیر خط فقر هم آسایش می‌خواهد.

روز جهانی کودک برای کودکان کار در طول و عرض خیابان‌هایی می‌گذرد که گام به گام آنها با ترس از روبرو شدن با مقامات امنیتی و نظامی شهر عجین شده و عابرانی که همواره با نگاه‌هایی آکنده از نفرت و سوال به آنها نگریسته‌اند. برای پسرکی که در 5 سالگی به تکدی‌گری وادار می‌شود و هر شب مجبور است با دست پر به خانه بازگردد، کودکی همانند نگاه کردن به پرسپکتیو خوش خیالانه احساسی دور در یک دنیای آرمانی است، دنیایی که در آن معیار سنجش خوشبختی تنها در ثروت خلاصه می‌شود و فقر برابر با مردگی توام با زندگی است.

در این میان اما جمعیت دانشجویی امام علی (ع) شهر اصفهان با همه توان خود تلاش کرده تا به مناسبت روز جهانی کودک خانواده‌های تحت پوشش خود را در کنار یکدیگر جمع کند. حیاط کوچک دبستان "آلا" میزبان کودکانی است که لباس‌های اتو کشیده اما قدیمی آنها به تنشان زار می‌زند، انگار ماه‌هاست که برای خود و خواسته‌های خود زندگی نکرده‌اند، بادکنک‌ها روی دست‌ها به قعر آسمان فرستاده می‌شود، فضا از خنده‌های کودکانه پر شده و گاه گاه صدای ترکیدن یک بادبادک فریاد بچه‌ها را در می‌آورد.

برخی ساکت و خجالتی هستند و عده‌ای دیگر سر از پا نمی‌شناسند دانشجویان جمعیت امام علی لحظه‌ای آرام و قرار ندارند. لبخند از روی لب‌های هیچ کس پاک نمی‌شود و کودکان با صدای موسیقی‌های کودکانه بی اختیار به این سو و آن سو می‌دوند.

در این میان یک خواهر و برادر ساکت و آرام نشسته‌اند. علیرضا می‌گوید: من بر سر چهار راه‌ها فال می‌فروشم اما غیرتم اجازه نمی‌دهم که خواهرم دست فروشی کند.

از تجربه خود در مواجهه با یک عرضه کننده مواد مخدر اینگونه تعریف می‌کند: یک روز مردی که من او را نمی‌شناختم بسته مشکی به من داد و گفت اگر این بسته را به چهار راه خاقانی برسانی 200 هزار تومان به تو می‌دهم اما من قبول نکردم. اگر پدرم زن دوم نگرفته بود و من و دو خواهرم را همراه با مادر تنها و بی غریب رها نکرده بود، اکنون نه من فال می‌فروختم و نه مادرم مجبور بود که در خانه‌های مردم تمیز کاری کند.

زهرا دختر دیگری است که اگر چه بالاتر از 20 سال سن دارد اما همراه با برادر 10 ساله‌اش به جشن بزرگداشت روز جهانی کودک آمده است. او درباره وضعیت خود و خانواده خود می‌گوید: مادرم پس از بیمار شدن پدرم، من و دو برادرم را ترک کرد و اکنون سه سال است که دست تنها از یک پدر بیمار و دو برادر کوچکم نگهداری می‌کنم اما توان من از حد اداره این خانواده گذشته و برادرم نیز یک هفته است که به مدرسه نمی‌رود و فقط بهانه گیری می‌کند.

جشن با مسابقه‌های پی در پی و خنده‌ها و شعر خوانی‌ها ادامه می یابد و در پایان همه کودکان با اهدای جایزه به خانه‌های خود بدرقه می‌شوند. در میان جایزه‌ها بسته‌های آجیل و مداد شمعی‌های رنگی برای بچه‌ها خوشایند و تازه است، با این وجود یکی از دختران با تعجب یک عدد بادام هندی را در دست گرفته و از دوست کناری خود می‌پرسد "این چیست؟" دوستش می‌گوید " هر چه هست خوشمزه است". پسرک کوچکی آن سوتر مداد شمعی‌های خود را به دست گرفته است، اما در جواب یکی از دانشجویان جمعیت امام علی (ع) که او را تشویق به نقاشی می‌کند، می‌گوید "دفتر نقاشی ندارم" باید برای خریدن دفتر کار کنم!

در دنیایی که جشن تولد کوکان مرفه جامعه در هتل‌های چند ستاره شهر برگزار می‌شود و قیمت شهربازی‌های کودکانه به اندازه پول یک ماه یارانه خرج بر می‌دارد، به نظر می‌رسد کودک کار در جامعه با دستانی لرزان اما نگاهی سنگین و سر سختانه در برابر مردم کاسبی می‌کند، اما در باطن غرور خود را به ورطه مبادله می‌کشد، چرا که هر چند کمک مالی به کوکان کار دردی از جامعه فقیر حل نمی‌کند اما بی توجهی به احوال آنها نیز سودی برای آینده ایران ندارد.

مددکار اجتماعی فعال در جمعیت دانشجویی امام علی (ع) در گفت‌و گو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه اصفهان گفت: این جشن بهانه‌ای برای شاد کردن کودکانی بود که از حق طبیعی و مسلم خود که استفاده از حق تحصیل و زندگی همراه با آسایش و فراغ بال است، محروم شده‌اند.

سیمین محجوبیان افزود: در حال حاضر 60 خانواده به صورت هدفمند و برنامه ریزی شده از حمایت‌های جمعیت دانشجویی امام علی (ع) استفاده می‌کنند کودکانی که هر لحظه ممکن است به علت عدم برخورداری از فضای امن و پر محبت خانواده و به دلیل نیاز به جلب توجه به سمت هم سالان پر خطر خود کشیده شده و در دام استفاده از مواد مخدر یا بزه کاری‌های اجتماعی گرفتار بیایند.

وی با اعتقاد به اینکه کودکان کار باید تحت حمایت و توجه همه اقشار جامعه قرار بگیرند، گفت: تلاش برای جلب رضایت خانواده کودکان کار برای جلوگیری از اشتغال این کودکان به کارهای بدون فایده و الزام خانواده‌ها به تشویق بچه‌ها برای ادامه تحصیل کار بسیار سخت و طاقت فرسایی است، چرا که خانواده این کودکان از فقر فرهنگی شدیدی نیز رنج می‌برند، اما با این وجود جمعیت دانشجویی امام علی (ع) در طول عمر 8 ماه فعالیت همه تلاش خود را بکار گرفته تا بتواند برای تحقق این هدف بزرگ تلاش کند.

این مددکار اجتماعی افزود: نگاه مسئولان شهری و ملی به کوکان کار نیازمند تغییر جدی است، چرا که طرح جمع‌آوری و نگهداری 48 ساعته این کودکان در ندامتگاه‌های مختلف سطح شهر نیز در عمل کمکی به ریشه کن شدن این پدیده و معضل اجتماعی نمی‌کند. جامعه نباید به کودکان کار به چشم مجرم نگاه کند و باید پذیرفت که این کودکان نیز مانند همه کودکان جهان حق زندگی و برخورداری از حقوق و کرامت انسانی را دارند.

همچنین ستاره عمرانی یکی از دانشجویان فعال جمعیت امام علی (ع) با بیان اینکه هدف اصلی از این تلاش علاوه بر کمک به کودکان کار فرهنگی سازی در جامعه است، خاطر نشان کرد: در حال حاضر هیچ برنامه‌ریزی کلانی برای سامان دهی امور کودکان کار در سطح کشور انجام نشده و هیچ آینده‌ای برای آنها در نظر گرفته نشده است.

وی ضمن انتقاد از بی تفاوتی جامعه نسبت به وضعیت کودکان مستمند اظهار کرد: برخی افراد به حدی در خود و زندگی‌های شخصی خود فرو رفته‌اند که دیگران را به صورت کلی از یاد برده‌اند و اگر در زمانی از زندگی خود به یک کودک خیابانی کمک کنند احساس می‌کنند دست به کار بسیار بزرگی زده‌اند، این در حالی است که کمک به انسان‌ها و التزام به عمل وقف در همه جای قرآن مورد تاکید قرار گرفته است.

عمرانی گفت: اگر جمعیت امام علی (ع) برای بچه‌های مستمند و کودکان کار کاری را انجام دهد، اما برای مردم فرهنگ سازی نکند، مانند این است که اصلآ هیچ کاری را انجام نداده است، بنابراین در این مدت دانشجویان وابسته به این جمعیت تلاش خود را بکار گرفته‌اند تا از طریق ایجاد همایش‌های دانشجویی و یا برپایی کرسی‌های خیریه در سطح دانشگاه‌ها برای جذب نیروی بیشتر و آشنایی مردم با فعالیت‌های جمعیت امام علی (ع) تلاش کند.

این عضو جمعیت امام علی (ع) ادامه داد: همه هزینه‌های خرج شده برای کودکان تحت پوشش از طریق کمک اسپانسرها و یا همکاری خیرین به دست می‌آید هر چند عواید فروش بسته‌های محیط زیستی که کودکان بر روی آنها نقاشی می‌کشند و به نفع خیریه در اختیار متصدیان مربوطه قرار می‌گیرد نیز تماما به خود خانواده‌های نیازمند تحت پوشش کمک‌های جمعیت امام علی (ع) باز می‌گردد.

وی با تاکید بر اینکه جمعیت امام علی (ع) خیریه نیست، بلکه یک سازمان مردم نهاد است، تصریح کرد: دانشجویان فعال در این مرکز به فراخور وقت و توانمندی خود در راستای تحقق اهداف جمعیت امام علی (ع) فعالیت می‌کنند و به همین دلیل نیز قرار است خانه ایرانی برای رسیدگی به اموری مانند آموزش کودکانی که با ضعف تحصیلی روبرو هستند، انجام مشاوره و ارایه خدمات درمانی بهداشتی به زودی در زینبیه اصفهان تاسیس شود .

فریاد صیانت از فرهنگ جوان مردی، ایثار واحساس مسئولیت در قبال ارزش‌ها و باورهای گذشته و کهن ایرانیان از همه جا به گوش می‌رسد، اما آیا فتوت مفهومی به جز دستگیری و برقراری عدالت تحصیلی و اجتماعی چیزی جدای از ارزش‌ها و باورهای ایرانیان است؟

انتهای پیام