گروه بین المللی بحران خواستار جلوگیری از هدررفت آب در آسیای مرکزی شد

به گزارش ایرنا ، در این گزارش آمده است: مناقشه ها بر سر منابع مشترک آب، تنش های فزاینده در 'دره فرغانه' را تشدید می کند. کشورهای قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان برای پرداختن به این موضوع باید از هرگونه کاربرد مساله آب یا انرژی به عنوان اهرم فشار خودداری کرده و تا زمان حل و فصل فراگیر این مشکل جدی ، تمرکز خود را بر رسیدن به یک رشته توافق های دوجانبه قرار دهند.

گروه بین المللی بحران می افزاید: آب از دیرباز یکی از عوامل اصلی مناقشه در آسیای مرکزی بوده است. دو کشور قرقیزستان و تاجیکستان مازاد دارند اما سه کشور دیگر این منطقه می گویند که سهم خود را از دو رودخانه بزرگ منطقه - امودریا و سیردریا - دریافت نمی کنند.

فشارها درحال افزایش است بخصوص در قرقیزستان،تاجیکستان و ازبکستان. جمعیت آسیای مرکزی از سال 2000 تاکنون تقریبا به میزان 10میلیون نفر افزایش یافته و زمین های زراعی محدود نیز به دلیل استفاده بیش از حد و شیوه های قدیمی کشاورزی در حال فرسوده شدن است.

ازسوی دیگر،ضعف زیرساخت ها و تغییرات آب و هوایی نیز برمشکلات در بلندمدت می افزاید.

درحالی که اقتصادهای منطقه ضعیف تر و دولت ها شکننده تر می شوند،افزایش ملی گرایی ، مناقشه های مرزی و تنش های منطقه ای ، کار رسیدن به راه حل های مورد توافق برای نیاز آب منطقه را دشوارتر و پیچیده تر می سازد.

ریشه مشکل در از هم پاشیدن سامانه اشتراک منابع اعمال شده در زمان شوروی در پی فروپاشی شوروی در سال 1991 است.

قرقیزستان و تاجیکستان طبق سامانه مزبور در فصل تابستان آب در اختیار قزاقستان ، ترکمنستان و ازبکستان می گذاشتند و در زمستان از آنها زغال ، گاز و برق دریافت می کردند.

این سامانه در دهه 1990 از هم پاشید و یک رشته توافق های دوجانبه و منطقه ای در همان دهه نیز نتوانسته مشکل را حل کند.

نگرانی های شناسایی شده توسط گروه بین المللی بحران در سال 2002 - ناکافی بودن زیرساخت ها ، مدیریت ضعیف آب و شیوه های قدیمی آبیاری - همچنان بدون پاسخ مانده و این در حالی است که محیط امنیتی تیره تر شده است.

به نظر می رسد که رهبران منطقه ای تمایلی به همکاری در مورد مشکلات اصلی ندارند و ظن و بدگمانی در میان کشورهایی که بیشترین تاثیر را از این مشکل می بینند یعنی قرقیزستان ، تاجیکستان و ازبکستان در حال افزایش است.

شریکان بین المللی از جمله روسیه ، اتحادیه اروپا و آمریکا نیز می گویند اگر این کشورها همچنان پایبند تفاسیر تنگ نظرانه ای ازمنافع ملی باشند،کار زیادی از عهده آنها بر نمی آید.

با این حال ، مشکل آب در آسیای مرکزی با همه پیچیدگی خود فرصت های برای حل و فصل دارد و همانطور که یک کارشناس سوئیسی گفته ' آب می تواند عاملی برای مناقشه و همچنین عاملی برای صلح باشد. '

تلاش ها برای رسیدن به راه حل های فراگیر منطقه ای به دلیل بی اعتمادی ناموفق بوده اند. قرقیزستان ، تاجیکستان و ازبکستان (و حامیان بین المللی آنها ) باید اکنون در نواحی مرزی دره فرغانه برای پایان دادن به چرخه سالانه رقابت و مناقشه وارد عمل شوند. اگر ازبکستان نیز مشارکت نکند ، قرقیزستان و تاجیکستان باید بطور دوجانبه در این زمینه کار کنند. در همین حال ، میانجیگری سطح بالایی باید برای پرداختن به موضوع مخالفت های ازبکستان با پروژه های برق آبی بالادستی ، انجام شود.

گروه بین المللی بحران در پایان این گزارش توصیه هایی مطرح کرده و از جمله از طرفهای کمک کننده از جمله روسیه ، اتحادیه اروپا و چین خواسته است که برنامه های مربوط به نوسازی زیرساخت ها در آسیای مرکزی را توسعه دهند و همچنین مسائل مربوط به آب را در عالی ترین سطوح تعاملی با دولتهای قرقیز ، تاجیک و ازبک ، اولویت دهند.

گروه بین المللی بحران همچنین از دولت های قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان خواستار شده برنامه های آموزشی عمومی در مقیاس گسترده ای را برای جلوگیری از هدر رفتن آب آغاز کنند.

رسانام**1078**1547