چرخش رویکرد آمریکا در خاورمیانه

این گزارش نگاهی به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز سه شنبه 18 شهریور 1393 خورشیدی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی کرده است.



*** اظهارات متفاوت آمریکا

روزنامه ی «شرق» در یادداشتی با عنوان «کالبدشکافی چرخش اوباما» به تحلیل اظهارات تازه ی اوباما پرداخت. به نوشته ی «صادق زیباکلام» استاد دانشگاه، موضعگیری اوباما در آستانه سالگرد 11سپتامبر در حقیقت هدیه ای - خواسته یا ناخواسته - برای ایران بود. نیازی نیست، ایران تلاش کند تا کشورهای عربی را مجاب کند که نه امروز و نه در گذشته، اساسا دلیلی برای دشمنی با اعراب نداشته و در افراطی گری ها اثری از ایران و ایرانی دیده نمی شود. در عین حال، این، همه داستان نیست. این درست است که این تغییر 180درجه ای در نگاه واشنگتن در نتیجه ظهور قدرت جدیدی در منطقه به نام گروه تروریستی «داعش» به وجود آمده است و فعلا آمریکا می خواهد همان اجماعی را که علیه صدام 11 سال پیش به وجود آورد، علیه «داعش» هم ایجاد کند. به عبارت دیگر واشنگتن حاضر نیست به تنهایی خود را درگیر با «سلفی- تکفیری» ها کند.

روزنامه ی «ایران» هم در یادداشتی با عنوان «رمزگشایی از استراتژی جدید اوباما» نوشت: هر چند در ادبیات دیپلماتیک، این اعتراف نوعی عذرخواهی غیر رسمی و غیر آشکار رئیس جمهوری امریکا از ایران تلقی می شود، اما در عین حال از وجود یک گام مثبت از سوی کاخ سفید برای بازنگری در سیاست های امریکا نسبت به ایران حکایت دارد. باراک اوباما طی یک سالی که از عمر دولت یازدهم می گذرد، بارها نشانه های کاملاً مثبتی از واشنگتن به تهران ارسال کرده که تغییر رویکرد احتمالی سیاست کاخ سفید نسبت به ایران را به دنبال دارد. اگر چه تغییر سیاست کاخ سفید نسبت به ایران نیازمند رضایت کامل کنگره و لابی صهیونیستی است، اما اساساً سیاست های کلان امریکا با دوگانگی کاملاً آشکاری همراه بوده و هست. باراک اوباما بشدت تلاش می کند تا در دو سالی که از عمر ریاست جمهوری وی باقی مانده، یک دستاورد تاریخی را در کارنامه سیاسی خود ثبت کند.

به نوشته ی ایران، این دستاورد می تواند در حوزه تعامل با ایران وحل موضوع هسته ای ایران باشد اما نباید فراموش کرد که صرفاً حسن نیت شخصی اوباما برای برداشتن گام نهایی در این خصوص کافی نیست. تماس تلفنی سال گذشته باراک اوباما با رئیس جمهوری اسلامی ایران در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، احتمالاً می تواند مؤیدی بر این مدعا باشد که اوباما تلاش می کند تا تعامل مثبتی با ایران داشته باشد.

«همگرایی با تهران، شانس آخر اوباما» نیز عنوان سرمقاله ی روزنامه ی «مردم سالاری» در تحلیل موضع جدید آمریکا در قبال تحولات منطقه بود.

در این یادداشت آمده است: آنچه که از موضع گیری ها و اقدامات اوباما برمی آید این است که رئیس جمهوری آمریکا در چارچوب تغییرناملموس دیپلماسی کاخ سفید در مواجه با تهران سعی کرده است با جمهوری اسلامی در مواجه با داعش تعامل داشته باشد. واقعیت پنهان در راهروهای کاخ سفید این است که اوباما به شدت نگران شکست همگرایی با جمهوری اسلامی است. اسرائیل که سردترین روابط خود را در طول تاریخ رژیم جعلی خود با آمریکا در دوران اوباما تجربه کرده است،پس از تحمل شکست در تهاجم غیرانسانی به غزه؛از هرفرصتی برای به چالش کشیدن هرنوع همکاری ایران با آمریکا استفاده می کند. از زمان امضای تفاهم نامه ژنو،جمهوری خواهان به همراه تل آویو به شدت از مذاکرات جامع هسته ای دلواپس شده اند.آنها دیگر تاب شکل گیری یک جبهه منسجم شامل ایران، عربستان،مصر و کشورهای عرب منطقه با آمریکا و برخی دیگر از کشورهای عضو ناتو را برای مقابله با داعش ندارند.

به بیان مردم سالاری، نمی توان از کنار قدرت نفوذ دیپلماسی ظریف جمهوری اسلامی ایران بی تفاوت عبور کرد. تهران ضمن وفاداری راسخ به اصول اساسی خود، زیر نظر مستقیم مقام معظم رهبری و چانه زنی های فرزندان انقلاب، پیش از روی کارآمدن دولت یازدهم توانستند در جبهه دیپلماسی تخاصم با تهران نفوذ کنند. ادبیات نسنجیده تهاجمی دولت سابق،کام تل آویو را شیرین کرده بود اما امروز ایران اسلامی در میان همهمه دردناکی که خاورمیانه را فراگرفته است توانسته از منافع خود به خوبی دفاع کند. به موازات موضوع مذاکرات جامع هسته ای و بحث لزوم شکل گیری جبهه منسجم برای مواجه باداعش، پالس های مثبتی میان تهران، ریاض و قاهره مخابره شده است. حفظ انسجام اسلامی علی رقم اختلاف دیدگاه ها موضوعی است که از هدر رفتن سرمایه های کشورهای منطقه که ثمره آن را در تروریست های تکفیری دیده می شود، جلو گیری می کند.

روزنامه ی «آرمان» هم در یادداشتی زیرِ عنوانِ «چرخش آشکار دکترین سیاست خارجی آمریکا در منطقه» نوشت: سر بریدن دو خبرنگار آمریکایی اذهان عمومی غرب را بیش از پیش متوجه داعش و و تهدیدهای آنان کرده و امکان گسترش منازعه به خاک اروپا و آمریکا به مهم ترین بحران عاجل سیاست خارجی ایالات متحده تبدیل شد. اگر غرب با ایران بر سر پرونده هسته ای چالش دارد این را نیز می داند که طرف ایرانی اهل مذاکره و گفت وگوست اما داعش و داعشیان در هیچ چارچوب منطقی و متعارفی نمی گنجند و شاهرگ حیات آنان در تجاوز و نفی موجودیت هر تفکری است که با آنان همسو و همراستا نیست.

به تحلیل این روزنامه، این سخنان چرخشی آشکر در دکترین سیاست خارجی ایالات متحده در منطقه خاورمیانه را نشان می دهد و اعتراف تلخ اما دیر هنگامی است که بر حقانیت رویکردهای جمهوری اسلامی در منطقه تصریح دارد. موضوعی که روحانی یک سال پیش در اجلاس سازمان ملل از آن دم زده و افراط گرایی را خطری بزرگ برای منطقه و جهان خوانده بود.

روزنامه ی «ابتکار» هم اظهارات اخیر اوباما را در کنار اظهارات جدید «هنری کسینجر» دیپلمات معروف، مشاور اسبق امنیت ملی ایالات متحده آمریکا و وزیرخارجه سالهای دور آمریکا گذاشت و در سرمقاله ی خود با عنوان « کدام درست می گویند؛ اوباما یا کسینجر؟» نوشت: سرانجام هم همانطور که پیش بینی می شد سیر تحولات به گونه ای دیگر پیش رفت و اکنون اوضاع برای آمریکایی ها در منطقه چنان دگرگونه و مغلوبه شده است که اوباما به عنوان یک رئالیست به اقتضای شرایط از رویکرد جدید دولت خود به عنوان یک «تاکتیک ناگزیر» رونمایی می کند. رویکردی که می خواهد ایران، آمریکا و پایتخت های سنی- عربی را در یک جبهه واحد جانمایی کند. بر این اساس هیچ جای تعجبی نیست که آقای رئیس جمهور در مقام مجری دیدگاه رئالیست های آمریکا در حال پیدا کردن یک صفحه جدید در روابط با ایران است تا از طریق آن از مهلکه داعش و جغرافیای باتلاق گونه عراق و سوریه عبور کند.



*** عمل جراحی موفقیت آمیز رهبر معظم انقلاب

عمل جراحی روز گذشته ی آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی یکی از موضوع هایی بود که بازتاب گسترده یی در روزنامه ها داشت.

روزنامه ی آرمان در گزارشی با عنوان «تشریح جزئیات عمل جراحی مقام معظم رهبری» نوشت: روز گذشته خبر عمل جراحی مقام معظم رهبری، بسیاری از مردم ایران را نگران کرد. با اینکه ایشان تاکید کرده بودند این جراحی خطرناک نیست دلگرمی ایشان جایی برای نگرانی نگذاشته بود اما در شبکه های اجتماعی پیام های التماس دعا برای رهبر انقلاب فراوان منتشر می شد.

به نوشته ی این روزنامه اعلام خبر موفقیت معالجه پزشکی رهبر معظم انقلاب موجی از شادی و سرور را در میان مردم ولایت‎مدار ایران رقم زد و این خود نشان از استحکام میثاق بلندی است که ملت شریف ایران با انقلاب و رهبری فرزانه‎ی آن بسته اند.

روزنامه ی «کیهان» هم با انتشار گزارشی زیرِ عنوانِ «تنت به ناز طبیبان نیازمند مباد» شکرگزار سلامتی رهبر انقلاب شد.

به نوشته ی کیهان، «خبر» با ظرافت و درایت تنظیم شده بود، چرا که نگرانی و دلشوره امت از قبل قابل پیش بینی بود. این سنت دیرینه در پیوند امت با امامت است که دل های به هم پیوسته دارند و کمترین بی تابی مراد و مقتدای خویش را تاب نمی آورند. پس به وضوح قابل تصور بود که خبر بستری شدن حضرت آقا و عمل جراحی حضرتش، نفس های امت را به اضطراب در سینه ها حبس می کند و تاب از دست می دهند که امام مسلمین را چه پیش آمده است؟

این روزنامه در ادامه افزود: اما، علی رغم درایت و ظرافتی که در انتشار خبر به کار رفته بود، در فاصله کوتاه و چند لحظه ای بعد از پخش خبر، انبوه کم سابقه ای از تماس های تلفنی، مراجعات و پیامک ها برای اطلاع از حال حضرت آقا فضای داخل و خارج کشور را فرا گرفت تا آنجا که دکتر مرندی، مسئول تیم پزشکی حضرتش را ناچار به انجام مصاحبه رادیو تلویزیونی و اطمینان دادن به ملت درباره سلامتی کامل رهبرمعظم انقلاب کرد... و اکنون به زبان لسان الغیب خطاب به مولا و مقتدایمان سرودنی است که: تنت به ناز طبیبان نیازمند مباد، وجود نازکت آزرده گزند مباد/سلامت همه آفاق در سلامت توست، به هیچ عارضه، شخص تو دردمند مباد.

«حال آقا خوب است» نیز تیتر گزارش روزنامه ی «جوان» در این باره بود. این روزنامه علاوه بر اشاره به روند بهبود حضرت آیت الله خامنه ای و ملاقات سران کشور با ایشان، به ابراز نظر دوستداران و ارادتمندان رهبر انقلاب در واکنش به این خبر اشاره کرد.

به نوشته ی جوان، ناگهان صورت اماممان بر صفحه سیما ظاهر شد با عباراتی ساده و غریب :«بله، من یک عمل جراحی دارم و اکنون عازم بیمارستان هستم.» همین کافی بود تا ولوله و شوری در میان مردم دعاگو بیفتد: «تنت به ناز طبیبان نیاز مباد/ وجود نازکت آزرده گزند مباد» و دیگری نوشت: «بس که عادت کرده ام بر قامت استاده ات/ روی تختی و همین عکس تو ما را می کشد» و آن دیگری : «جان ما را بگیرد آنکه خودش / حفظ کرده همیشه جانت را/ خبر رفتن اتاق عمل/ کشته از صبح عاشقانت را» و کار بر دیگری نوشت: «تو مسیحی و این دل شیدا/ به هوایت همیشه مسلوب است/ جان عالم فدای نامت ما/ نگرانیم حالتان خوب است؟» و دیگری احساس خود را اینگونه به صحنه آورد: «تو همین قدر سالمی، کافی است/ کور گشته است چشم بد خواهان/ عکس های به روی تختت گفت/ چه قدر استواری آقاجان» و شاعر دیگری سرود: «از دعا های مردم ایران/ دکترت گفت بهتری آقا/ کوری چشم دشمنان حسود/ تا همیشه تو رهبری آقا» و آن شاعر با ذوق نیز گفت: «نذر کردم برای بهبودت/ اشک های محرم و صفرم/ سایه ات مستدام آقاجان/ ای فدای تو مادرم و پدرم».



*** داعش در یک قدمی ایران؟!

اظهارات دیروز «عبدالرضا رحمانی فضلی» وزیر کشور در خصوص دستگیری چند عضو گروه تروریستی موسوم به «دولت اسلامی» (داعش سابق) در مرز ایران و عراق بر زمزمه ها و شایعات حضور اعضای این گروه تکفیری، پایان بخشید.

روزنامه ها نیز ضمن بازتاب این موضوع، حضور داعشی ها در مرز ایران را هشداری جدی خواندند.

روزنامه ی «اعتماد» در گزارشی مفصل با عنوان «بازداشت هواداران داعش در مرز ایران» نوشت: بالاخره حرف و حدیث ها در مورد حضور یا عدم حضور نیروهای داعش در ایران به یک قطعیت رسید. وزیر کشور روز گذشته حرف های مهمی از وضعیت امنیتی کشور داشت. از بازداشت دو تا سه نفر از این نیروها که قصد ورود به کشور از مرزهای پاکستان و افغانستان را داشتند خبر داد. می گوید که بازداشت شده ها در اعترافات شان به قدرت دفاعی ایران اشاره کرده اند. خبر سربازگیری نیروهای داعش در کشور را رد می کند و می گوید که گروه های تروریستی در عراق موفقیتی نداشته اند. نشست روز گذشته معاونان امنیتی استانداران سراسر کشور روز گذشته محورهای زیادی داشت. به اخبار ضد و نقیض حضور یا عدم حضور نیروهای داعش در کشور پاسخ جدی داده شد. اعلام شد که خبر جمع آوری کمک برای نیروهای داعش در شهرستان ها نادرست بوده و خبری از تبلیغ برای آنان نبوده است. به اظهارات جدید رهبران داعش برای ورود به ایران پاسخ داد و گفت که ایران بالاترین قدرت دفاعی را برای مقابله با این نیروها دارد.

اعتماد در ادامه عنوان کرد: معاونان امنیتی استانداران، فرمانده نیروی انتظامی، دادستان کل کشور و وزیر کشور روز گذشته گرد یکدیگر آمدند تا در روزهایی که داعش حملاتش را گسترده تر کرده است از شرایط امنیتی کشور مطمئن و از بازداشتی های مرتبط با داعش و نحوه بازداشت شان باخبر شوند و بدانند این روزهایی که ایران مدام تحت تهدید نیروهای داعشی است چه وضعیتی دارد . معاون امنیتی وزیر کشور می گوید که داعش در وضعیتی قرار ندارد که تهدیدی برای ایران باشد و در هیچ نقطه یی از مرزهای کشور با تهدید نیروهای داعش روبه رو نیست و آنها در هیچ کدام از مرزهای کشور حضور ندارند. شاید تنها تعداد انگشت شماری فریب داعش را خورده باشند اما موج مخالفت با داعش در کشور بسیار گسترده است.

«ماجرای سربازگیری داعش در ایران» هم عنوان گزارش روزنامه ی «شهروند» بود. به نوشته ی این روزنامه، تصاویر اعمال وحشیانه داعش در جهان نفرت آفریده است و حامیان دیروزش از غرب و شرق برای نابودی اش بسیج می شوند. حالا مشخص شده تروریست های داعش درون مرزهای ایران هم اقدام به عضوگیری کرده اند، هرچند اسماعیل احمدی مقدم می گوید انگشت شمار بودند، اما همین زنگ خطر باعث شده دستگاه های امنیتی و انتظامی کشور به شدت حساس شوند.

شهروند به نقل از «احمدی مقدم» فرمانده نیروی انتظامی نوشت: ما خانواده هایی داشتیم که فرزندان آنها قصد جذب به داعش را داشتند که خود خانواده ها برای جلوگیری از نگرانی بیشتر آنها را اطلاع دادند. در بحث داعش ما به طور کامل و با آمادگی کامل آماده برخورد با این موضوع هستیم.



*** جوانان را دریابید

انتشار آمارهای تازه از نگرش جوانان به ازدواج، اینترنت و حجاب موجی از نگرانی ها را ایجاد کرده است که لزوم توجه بیش از پیش به وضعیت آموزه ها و نگرش های جامعه ی جوان کشور را آشکار می سازد.

این موضوع ضمن بازتاب در روزنامه های چاپ روز گذشته، امروز نیز در برخی روزنامه ها انعکاس یافت.

روزنامه ی ابتکار در این ارتباط گزارشی با تیتر « 69% فیلترشکن! » به انتشار این آمارها پرداخت و نوشت: در هفته های گذشته استفاده از تکنولوژی های جدید ارتباطی و نرم افزارهای اینترنتی به یکی از مباحث داغ در کشور تبدیل شده، به گونه ای که رئیس جمهور حسن روحانی نیز به فاصله چند روز، هم با طعنه و هم به صراحت، به هواداران بستن فضای مجازی گفت که محدود کردن این فضا مشکلی را حل نخواهد کرد. ... مخالفان نیز تلاش کرده بودند با توسل به استفتاء از دفتر مراجع این موضوع را با چالش ها فقهی مواجه کنند که البته موفق نشدند. چرا که آیت الله مکارم شیرازی با تکذیب برخی اظهارات منتسب به خود، این حربه را خنثی کردند. این مباحث پیرامون فیلترینگ در حالی مطرح می شود که تازه ترین نظرسنجی مرکز پژوهش های وزارت ورزش و جوانان از استفاده 69 درصدی جوانان از فیلتر شکن خبر می دهد. امری که لزوم توجه جدی به این موضوع را بیشتر نشان می دهد.

ابتکار به نقل از «محمدتقی حسن زاده» ییس مرکز پژوهش ها و مطالعات راهبردی وزارت ورزش و جوانان افزود: طبق نتایج این تحقیق 67.4 درصد از جوانان از اینترنت استفاده می کنند که 19.1 درصد آنان برای چت، 15.3 درصد به منظور ارتباط با شبکه های اجتماعی، 15.2 درصد برای سرگرمی و بازی و 10.4 درصد برای تحقیق و پژوهش های علمی از اینترنت بهره می برند.

روزنامه ی جوان نیز در گزارشی خبر داد: فقط 10 درصد جوانان از اینتر نت استفاده پژوهشی می کنند. به نوشته ی این روزنامه، آماری ارائه می شود که نشان از استفاده های غیر کاربردی جوانان از فضای مجازی و اینتر نت دارد. آمار استفاده 10 درصدی جوانان از اینترنت برای انجام کار های پژوهشی، به معنی آن است که بقیه جوانان هیچ بر نامه جدی و مفیدی برای استفاده از اینتر نت ندارند.

*گروه پژوهش های خبری

پژوهشم**9283**2054