نگاهی به کفش سنتی روستای «چرمه» شهرستان سرایان

ساخت کفش‌های محلی در بیرجند به سال 1300 هجری قمری برمی‌گردد و در خراسان‌جنوبی انواع کفش‌ها به نام ساغری، کفش ساده، طبلک، استخوانی، طبلک چوبی، گیوه، کفش گرجی و ارسی، چوپانی ساخته می‌شده و معمولاً جنس این کفش‌ها چرم، لاستیک و نخی بوده است.

به گزارش گروه دریافت خبر خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه‌ی خراسان‌جنوبی، به نقل از روابط‌عمومی و امور فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان، از میان انواع کفش‌ها آنچه بیشتر معمول بوده و هم‌اکنون استفاده می‌شود، کفش چرمی روستای چرمه شهرستان سرایان هم‌چنین انواع گیوه است که به‌صورت بافتنی و ماشینی وجود دارد.

کفش چرمی هم‌اکنون در روستای «چرمه» از توابع شهرستان سرایان تولید می‌شود و در قدیم بیشتر افراد روستا از همین طریق امرار معاش می‌کردند و نامگذاری این روستا به نام چرمه شاید از همین‌رو است.

ابزار مورد نیاز در ساخت کفش چرمی عبارتند از کارد، گاز انبر، گزان، سمبه، سندان، سوهان، دوخش، چکش، نخ، مشته و تعدادی میخ پایه کوتاه است.

مراحل تهیه‌ی این نوع کفش عبارت است از طراحی مدل مورد نظر براساس الگو و اندازه بروی مقوا و سپس اجرای آن بروی سطح چرم، بریدن الگو با گزدن و قسمت‌های مختلف آن شامل پی ساق و رویه‌ی برش می‌خورد، نازک کردن اطراف قطعات بریده شده با گزدن و ضخامت چرم را بر می‌دارند، چسباندن پی ساق که از سه قطعه چرم است و با مشته ضربه می‌زنند تا محکم شود، تهیه‌ی آستر برابر الگو که اغلب از پارچه‌ی ضخیم یا مقواست و موجب استحکام پای پوش می‌شود، سپس مرحله‌ی دوخت قطعات چرم با دست یا چرخ آغاز می‌شود، در مرحله‌ی دوخت یک نوار پلاستیکی به رنگ چرم در قسمت فوقانی پی ساق دوخته می‌شود تا پس از پایان دوخت لبه کفش از نمای زیبایی برخوردار باشد، این کار را زهوار گویند، در این مرحله سمت جلو کفش را سردوزی می‌کنند و در ادامه با کمک سمبه در دو طرف پی ساق چندین سوراخ برای عبور بند کفش ایجاد می‌کنند، پس از دوخت قسمت جلو و پشت کفش‌ها را با چسب به هم می‌چسبانند و مجدداً محل‌های اتصال دوخته می‌شوند، پس از دوخت مرحله‌ی کارکشی آغاز می‌شود و سربار کفش را بروی قالب قرار داده و با گازانبر اطراف آن را می‌کشند و با چند میخ آن را به قالب متصل می‌کنند و سپس تخت کفش را با میخ به قالب می‌زنند به تخت کفش هم یک لایه‌ی چرمی می‌چسبانند، در این مرحله دوخت دور تا دور کفش با درفش آغاز می‌شود سپس زوائد اطراف آن را بر می‌دارند و پاشنه‌ی کفش را هم به آن می‌چسبانند، آخرین مرحله‌ی تخت کفش را با سمبه نقش می‌اندازند تا از اصطکاک تخت صاف با زمین جلوگیری شود و سپس چند روز باید کفش داخل قاب قرار گیرد تا شکل خود را حفظ کند، مهم‌ترین کار کفش چرمی شیوه تهیه چرم است.

از جمله ابزار و اشیاء وابسته این فن چرم، نخ، مو، پارچه، مقوا، سریش، کارد، گاز انبر، گزدن، سمبه، سندان، سوهان، درفش، چکش، میخ کوچک، مشته، نمک، آب و قالب است.

براساس این گزارش، کفش سنتی روستای چرمه شهرستان سرایان با شماره 72 در میراث معنوی «ناملموس» کشور به ثبت رسیده است.

انتهای پیام